Του Απόστολου Τομαρά
Η παρουσία του υπουργού Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής που διερευνά τα αίτια κατάρρευσης του Συνεργατικού Πιστωτικού Τομέα ουσιαστικά κλείνει τον πρώτο γύρο των εργασιών και ανοίγει το δεύτερο και τελευταίο που θα έχει ως κατάληξη το πόρισμα της Επιτροπής Αρέστη.
Η παρουσία του κ. Γεωργιάδη ενώπιον της Επιτροπής αναμενόταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον μιας και για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησαν οι έρευνες κυβερνητικός αξιωματούχος θα δώσει την πολιτική διάσταση των όσων προηγήθηκαν αλλά και της κατάληξης που είχαν οι προσπάθειες για διάσωση του Συνεργατισμού.
Η κατάθεση του κ. Γεωργιάδη ήταν μακροσκελής και ίσως να χρειασθεί και δεύτερη μέρα, κάτι που θα εξαρτηθεί από τον όγκο των θεμάτων που θα διεξέλθει η Επιτροπή. Στην περίπτωση που απαιτηθεί και δεύτερη μέρα ο ΥΠΟΙΚ θα κληθεί να παρουσιαστεί στο «Φιλοξενία» αρχές Δεκεμβρίου ένεκα του βεβαρημένου προγράμματός του το επόμενο διάστημα.
Συνεχής ενημέρωση
18.00 Είχατε προαποφασίσει το κλείσιμο του Συνεργατισμού ερωτά τον ΥΠΟΙΚ ο πρόεδρος της Επιτροπής. Από το 2013 ήταν ξεκάθαρο και σε μένα και στην κυβέρνηση να φύγει από τη μέση το κράτος απαντά ο ΥΠΟΙΚ. Ήταν ξεκάθαρο σε μένα ότι δεν ήταν ο Συνεργατισμός όπως τον γνωρίζαμε. Κρατικός τομέας δεν θα μπορούσε συνεχίσει, πιστωτικός τομέας δεν μπορούσε τι θα γινόταν; Θα ερχόταν μια άλλη τράπεζα κάποια στιγμή
17.30 Από το 2013 και μετά η εμπιστοσύνη προς της ΣΚΤ είχε κλονιστεί, δήλωσε ο ΥΠΟΙΚ προσθέτοντας πως υπήρχαν φήμες για κούρεμα καταθέσεων. Από το γεγονός αυτό και μόνο κάποια προβολή ήταν δικαιολογημένη. Ο Χάρης Γεωργιάδης απάντησε με τον τρόπο αυτό σε ερώτηση του Γιώργου Γεωργίου για την ανάγκη διαφημιστικών δαπανών της ΣΚΤ.
17.10 Έντονος εμφανίσθηκε ο ΥΠΟΙΚ με το ρόλο της Κεντρικής Τράπεζας στη ΣΚΤ. Μετά από ερώτηση του Γιώργου Χαραλάμπους περί παρεμβάσεων του Νικόλα Χατζηγιάννη στο έργο της εκτελεστικής ομάδας της ΣΚΤ, αναφορές που είχε κάνει ο Γιάγκος Δημητρίου λειτουργός της ΚτΚ, ο Χάρης Γεωργιάδης σε έντονο ύφος είπε πως η ΚτΚ έπρεπε να δράσει άμεσα. Έπρεπε, συνέχισε, να ενημερώσει τον SSM και να ληφθούν μέτρα.
16.20 Διάλλειμα 20 λεπτών
16.15 Ο ΥΠΟΙΚ εκφράζει την έκπληξή του για τα όσα κατέθεσε ο κ. Ταουσιάνης στην Επιτροπή περί διαφωνίας του με την δωρεάν παραχώρηση του 25% των μετοχών και τη συμφωνία με την Altamira. Στα πρακτικά αλλά και σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις, αναφέρει ο κ. Γεωργιάδης, ουδέποτε υπήρξε διαφωνία. Τουναντίον, είπε ο κ. Γεωργιάδης, ο κ. Ταουσιάνης του πρότεινε να αναλάβει τη διεκπεραίωση παραχώρησης του 25% των μετοχών.
16.10 Φραστική «κόντρα» προέδρου της Επιτροπής και Υπουργού Οικονομικών για τον τρόπο με τον οποίο προσφωνεί ο ένας τον άλλον. Αρχικά ο ΥΠΟΙΚ, μεταξύ σοβαρού και αστείου, υπέδειξε στον πρόεδρο της Επιτροπής να τον αποκαλεί «κ. Υπουργέ, ή κ. Γεωργιάδη». Αφορμή υπήρξε ότι ο κ. Αρέστη απευθύνθηκε προς τον Χάρη Γεωργιάδη μόνο με την προσφώνηση «κύριε». Λίγο αργότερα ο κ. Αρέστη ανταπέδωσε, ζητώντας από τον Χάρη Γεωργιάδη να τον αποκαλεί κ. Πρόεδρο και όχι κ. Αρέστη.
«Κουτσομπολιό οι αναφορές Κληρίδη ότι τον υπέσκαπτε ο Χατζηγιάννη»
16.00 Ο πρόεδρος της Επιτροπής ζητά από τον ΥΠΟΙΚ να πει γιατί παραιτήθηκε ο Μάριος Κληρίδης. Ο ΥΠΟΙΚ απορρίπτει τον ισχυρισμό του κ. Κληρίδη στην Επιτροπή, πως ο Νικόλας Χατζηγιάννης υπέσκαπτε τον πρώην Γενικό Διευθυντή της ΣΚΤ στον ίδιο. «Πρόκειται για αναφορές υπό μορφή κουτσομπολιού. Η επιλογή του έγινε από την ηγεσία της ΣΚΤ. Ζήτησα να γίνει έλεγχος όλων των πρακτικών και δεν εντοπίσθηκε ούτε μια περίπτωση υπονόμευσή του».
15.25 Ο κ. Γεωργιάδης αναφέρει στην Επιτροπή πως οι διορισμοί σε εταιρείες με μέτοχο το κράτος γίνονται από τρεις θεσμούς. Την εκτελεστική εξουσία, τη νομοθετική που είναι η Βουλή και την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου.
15.20 Ο πρόεδρος της Επιτροπής ζητά από τον ΥΠΟΙΚ να τοποθετηθεί στο κατά πόσο οι διορισμοί μελών Επιτροπείας ήταν στη βάση κομματικών προτιμήσεων. Εδώ ο κ. Αρέστη επικαλείται τα όσα ακούστηκαν στην Επιτροπή. «Αμφισβητώ ότι ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι ο λόγος που διορίσθηκε ήταν η κομματική του ιδιότητα. Από τα πρακτικά που διάβασα, ο κ. Χατζηγιάννης δεν είπε κάτι τέτοιο» ήταν η αντίδραση του ΥΠΟΙΚ.
15.15 Ο ΥΠΟΙΚ περιγράφοντας τα επίπεδα εταιρικής διακυβέρνησης που επικρατούσαν στη ΣΚΤ την περίοδο που το κράτος προχώρησε με την ανακεφαλιοποίηση, υποστήριξε πως ήταν υπό το μηδέν. Δεν υπήρχε ένα εγχειρίδιο, ενώ το Συμβούλιο ασχολείτο με θέματα που δεν αρμόζουν στην ηγεσία μιας τράπεζας. Παρομοίασε το Συμβούλιο της ΣΚΤ με αυτά ημικρατικών οργανισμών που μπορεί να τους απασχολεί πώς π.χ θα προχωρήσει η προμήθεια ενός υλικού.
15.00 Το βασικό θέμα με τους Ευρωπαίους επόπτες κατά τον κ. Αρέστη, ήταν θέμα εμπιστοσύνης. Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Επιτροπής, άλλα έλεγαν «και εδώ άλλα γινόντουσαν».
14.35 Ο πρόεδρος της Επιτροπή συνοψίζει, όπως ο ίδιος έχει αντιληφθεί, τις βασικές θέσεις του ΥΠΟΙΚ στο θέμα του Συνεργατισμού. Η θέση στο ζήτημα των ΜΕΔ είναι πως δεν ήταν χειρότερο από την εικόνα που παρουσίαζαν άλλες τράπεζες. Αυτό που ενοχλούσε τους ευρωπαίους επόπτες, συνεχίζει, ήταν το γεγονός ότι η ΣΚΤ ελεγχόταν από το κράτος. Το άλλο θέμα ήταν η μη άμεση συμμόρφωση στις υποδείξεις τους. «Δεν συμμερίζομαι την άποψη πως οι Ευρωπαίοι στράφηκαν κατά του Συνεργατισμού», είναι η αντίδραση του ΥΠΟΙΚ.
Στο θέμα των ΜΕΔ ο ΥΠΟΙΚ διευκρινίζει πως δεν έχει πει ότι η εικόνα ήταν καλύτερη από τις άλλες τράπεζες. Ο κ. Αρέστη επανέρχεται επιμένοντας πως οι Ευρωπαίοι ενοχλήθηκαν γιατί δεν ήταν ευχαριστημένοι με το θέμα της ιδιωτικοποίησης, αλλά και για το γεγονός ότι δεν λαμβάνονταν υπόψη οι απόψεις τους στο θέμα των δωρεάν μετοχών.
13.30 Διάλλειμα μίας ώρας
13.15 Δεν ήταν μόνο αδυναμία της ΣΚΤ, ήταν ευρύτερο πρόβλημα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας. Μετά από αλόγιστη τραπεζική επέκταση μετά από 10 χρόνια δανεισμού, αυτή ήταν η αδυναμία του τραπεζικού μας συστήματος. Ο Συνεργατισμός ήταν ο αδύναμος κρίκος του τραπεζικού μας συστήματος, αναφέρει ο ΥΠΟΙΚ στην Επιτροπή.
13.10 Ο κ. Γεωργιάδης αναφέρει στην Επιτροπή ότι σε άλλες τράπεζες τα ΜΕΔ είχαν ως εξής:
-Τράπεζα Κύπρου 61% και μειώθηκε στο 47% τρία χρόνια μετά.
-Ελληνική Τράπεζα 59% 2015, 53% τέλος 2017
-Συνεργατική: 60% 2015, 57% 2017
-Astro Bank: 50% 15, 55% 2016, 56% 2017
-Οργανισμός Χρηματοδοτήσεως Στέγης: 40% 2015, 44% 2016, 47% 2017
-Εθνική Τράπεζα: 59% 2015, 62% 2016, 58% 2017
Τα ΜΕΔ την περίοδο 2014-2015 ήταν ανοιχτή πληγή
13.00 Το 2014-2015 τα ΜΕΔ ήταν ανοικτή πληγή για τη ΣΚΤ. Κάθε μήνα τα ΜΕΔ πήγαιναν πάνω, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Υπουργός Οικονομικών.
12.35 Η κυβέρνηση όταν προχωρούσε στην ανακεφαλαιοποίηση του Συνεργατισμού δεν έτρεφε τη ψευδαίσθηση ότι κάποια στιγμή θα λάμβανε το ποσό που έδωσε, αναφέρει ο ΥΠΟΙΚ. Η κατάσταση της ΣΚΤ δεν μπορούσε να ήταν χειρότερη από αυτή που ήταν. «1,7 δισ. ευρώ αμφιβάλλω αν αξίζουν όλες οι κυπριακές τράπεζες, άρα ποιος επενδυτής θα έδινε ένα τέτοιο ποσό;» διερωτάται ο κ. Γεωργιάδης. «Αυτό που αναζητούσε το κράτος ήταν να μπει νέο κεφάλαιο στην ΣΚΤ όχι να πουλήσει τις μετοχές».
Ένα μικρό μνημόνιο το Σχέδιο Αναδιάρθρωσης
12.25 Συνεχίζοντας στο θέμα διαμόρφωσης του τελικού Σχεδίου Αναδιάρθρωσης του Συνεργατισμού, ο Χάρης Γεωργιάδης πρόσθεσε πως αυτό δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένα μικρό μνημόνιο.
12.15 Ο Υπουργός Οικονομικών αναφέρει στην Επιτροπή στοιχεία για την πολιτική εισόδου στη ΣΚΤ με την ανακεφαλαιοποίηση, καθώς και το σχέδιο αναδιάρθρωσης και πως αυτό διαμορφώθηκε και πήρε την τελική μορφή του. Το σχέδιο καθορίσθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το οποίο ο ΥΠΟΙΚ συμφωνεί.
12.00 Ο κ. Αρέστη υπενθυμίζει το 1 εκατ. ευρώ που κατέβαλε η ΣΚΤ για την ετοιμασία του «προσπέκτους» εγγράφου εισόδου της ΣΚΤ στο ΧΑΚ. «Δεν ήταν υπερβολικό το κόστος των συγκεκριμένων υπηρεσιών;». Ο ΥΠΟΙΚ απαντά πως δεν γνωρίζει για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Ο κ. Γεωργιάδης υποστηρίζει πως το κράτος-μέτοχος και να ήθελε δεν μπορούσε να γνωρίζει και τα ζητήματα διαχείρισης
11.50 Στο θέμα των εξόδων, ο πρόεδρος της Επιτροπής αναφέρεται σε ουκ ολίγες γνωματεύσεις που είχαν ζητηθεί από τη ΣΚΤ. Ο κ. Αρέστη διερωτάται αν αυτή η τακτική από πλευράς ΣΚΤ περιείχε το στοιχείο της υπερβολής. «Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω», απαντά ο ΥΠΟΙΚ. «Ο μέτοχος» συνεχίζει, «είχε τη γενικότερη εικόνα για έσοδα και έξοδα αλλά για δαπάνες συγκεκριμένες δεν γνώριζε. Παρά ταύτα» όπως σημειώνει ο κ. Γεωργιάδης «οι τράπεζες στο νέο περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί έχουν αυξημένες ανάγκες για εξειδικευμένες υπηρεσίες».
11.45 Ο πρόεδρος της Επιτροπής επιμένει στα ζητήματα αντιμισθίας στελεχών της ΣΚΤ και τις αυξήσεις που έγιναν κατά το δεύτερο Συμβούλιο μετά το 2014 της ΣΚΤ. Ο ΥΠΟΙΚ απαντά πως το θέμα της αντιμισθίας είχε συζητηθεί με τον κ. Ταουσιάνη. Θέμα αύξησης, όπως αναφέρει ο ΥΠΟΙΚ, είχε τεθεί και από άλλα μέλη του Συμβουλίου.
11.00 Διάλλειμα
10.45 Σε ό,τι αφορά τη χρήση αυτοκινήτου, ο ΥΠΟΙΚ αναφέρει πως στο πρώτο Συμβούλιο υπήρχε ο όρος χρήσης υπηρεσιακού αυτοκινήτου λόγω χαμηλού μισθού, ενώ στο δεύτερο Συμβούλιο όπου αυξήθηκε ο μισθός, αφαιρέθηκε η χρήση του υπηρεσιακού αυτοκινήτου.
10.40 Ο πρόεδρος της Επιτροπής ρωτά τον μάρτυρα αν γνώριζε το ΥΠΟΙΚ για σπατάλες που γινόντουσαν στη ΣΚΤ. Ο κ. Αρέστη επικαλείται εσωτερικό σημείωμα της ΚτΚ για την αγορά αυτοκινήτου αξίας 30 χιλιάδων ευρώ για τον Νικόλα Χατζηγιάννη, όταν ήταν πρόεδρος του Συμβουλίου. Ο κ. Γεωργιάδης απαντά ότι ουδέποτε η ΚτΚ ενημέρωσε το ΥΠΟΙΚ για σπατάλες στη ΣΚΤ. Όπως λέει ο κ. Γεωργιάδης, αναφέρεται σε ένα υπερπολυτελές αυτοκίνητο που είχε η ΣΚΤ και μας ενημέρωσαν αν θα το ήθελε η κυβέρνηση.
10.30 Ο ΥΠΟΙΚ αναφέρεται στη συνεδρία του Υπουργικού τέλος Μαίου 2017, όπου στην ενημέρωσή του είχε κάνει λόγο για πρόοδο στη ΣΚΤ αλλά από πλευράς ρυθμών και νοοτροπίας η ΣΚΤ μετατρεπόταν σε ημικρατικό οργανισμό.
10.15 Ο πρόεδρος της Επιτροπής κάνει λόγο για ανυπακοή του μετόχου στις υποδείξεις των εποπτικών αρχών από το 2014 και μετά, φέρνοντας ως παράδειγμα τα ΜΕΔ την εταιρική διακυβέρνηση. Ο ΥΠΟΙΚ απορρίπτει τα περί ανυπακοής. Συνεχίζοντας σε έντονο ύφος, ο πρόεδρος της Επιτροπής αποσύρει τον χαρακτηρισμό ανυπακοή λέγοντας για μη συμμόρφωση του μετόχου με τις εποπτικές αρχές. Ο κ. Γεωργιάδης επιμένει, λέγοντας πως όλες οι κινήσεις έγιναν μέσα στα χρονοδιαγράμματα που είχαν τεθεί. Επίσης, η κυβέρνηση είχε πλήρη εικόνα για τα προβλήματα της ΣΚΤ, παρά την πρόοδο που γινόταν. Η τράπεζα ξεκίνησε «υπό το μηδέν» και χρόνο με τον χρόνο υπήρχε πρόοδος. Στο θέμα του 25% το μετοχών, η Κυβέρνηση ήταν ενήμερη και δεν παραπλανήθηκε. «Αν το Υπουργικό Συμβούλιο ερωτηθεί θα δώσει σαφή απάντηση».
Επίσπευση στις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης
10.00 Ο ΥΠΟΙΚ απορρίπτει τις επισημάνσεις του προέδρου της Επιτροπής ότι χάθηκε χρόνος. Τουναντίον υπήρξε επίσπευση στις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης της ΣΚΤ.
09.55 Ο πρόεδρος ρωτά τον μάρτυρα για επιστολή του SSM με ενστάσεις στην δωρεάν παραχώρηση μετοχών. Ο κ. Αρέστη ζητά από τον ΥΠΟΙΚ να πει αν ενημερώθηκε το Υπουργικό Συμβούλιο. Ο κ. Γεωργιάδης απαντά πως καμία εποπτική αρχή δεν μπορεί να καθορίσει την στάση του μετόχου. Ο κ. Αρέστη σε έντονο ύφος ζητά από τον ΥΠΟΙΚ αν ενημέρωσε το Υπουργικό Συμβούλιο, με τον Χάρη Γεωργιάδη να απαντά καταφατικά. Ο κ. Γεωργιάδης αναφέρει στην Επιτροπή πως υπήρξαν διαβουλεύσεις με τον SSM, με αποτέλεσμα τη διαφοροποίηση του αρχικού σχεδιασμού για τις δωρεάν μετοχές. Η διαφοροποίηση, όπως προσθέτει, ήταν η είσοδος των στρατηγικών επενδυτών στη ΣΚΤ προηγήθηκε της δωρεάν παραχώρησης.
09.50 Στο θέμα παραχώρησης δωρεάν μετοχών η απόφαση ήταν της κυβέρνησης, πίστευε σε αυτή, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο ΥΠΟΙΚ. Η δωρεά επίσπευδε την έξοδο του κράτους, αυτή ήταν η θεώρηση της κυβέρνησης
09.45 Ο ΥΠΟΙΚ εξηγεί στην Επιτροπή πώς έγινε η επιλογή επενδυτή στη ΣΚΤ. Όπως λέει, μια τράπεζα την αγοράζει άλλη τράπεζα, φέρνοντας ως παράδειγμα την πώληση της Πειραιώς, η οποία στη συνέχεια άλλαξε ονομασία. Το ίδιο θα γινόταν και εάν τη ΣΚΤ την αγόραζε η τράπεζα Κύπρου ή κάποια άλλη τράπεζα. Θα την απορροφούσε και θα άλλαζε όνομα, όπως έγινε και στην παρούσα φάση. Η επιλογή δεν ήταν κάποιος να πάρει το 25% και το κράτος να κρατήσει το πλειοψηφικό πακέτο.
09.40 Ο πρόεδρος της Επιτροπής απευθύνεται στον ΥΠΟΙΚ σε έντονο ύφος, διακόπτοντάς τον σε αρκετές περιπτώσεις
09.30 Το πλάνο αποχώρησης του κράτους δεν ήταν η πώληση αλλά η σταδιακή έκδοση νέου κεφαλαίου, που θα οδηγούσε σε συρρίκνωση της συμμετοχής του κράτους. Αυτή ήταν η επιδίωξη της κυβέρνησης, απαντά σε σχετική ερώτηση ο κ. Γεωργιάδης
09.25 Ο στόχος για ΣΚΤ ήταν η σταδιακή σταθεροποίηση, να γίνει μια κανονική τράπεζα και στη συνέχεια το κράτος να αποχωρήσει αναφέρει στην Επιτροπή o κ. Γεωργιάδης. Το κράτος ανέμενε να γίνουν κάποιες διορθωτικές κινήσεις να κλείσει η αιμορραγία των ΜΕΔ. Επίσης όλα αυτά τα ΣΠΙ να μετατραπούν σε τράπεζα. Αρχικά, όπως λέει ο ΥΠΟΙΚ, υπήρχε διαφορετικό πλάνο εξόδου του κράτους.
09.20 Η κρατική ενίσχυση δεν ήταν επένδυση στον Συνεργατισμό, αναφέρει ο ΥΠΟΙΚ ερωτηθείς σχετικά. Η κρατική στήριξη δόθηκε για να μην γίνει κούρεμα και στον Συνεργατισμό. Υπήρχε μια τρύπα που έπρεπε να κλείσει αναφέρει χαρακτηριστικά ο ΥΠΟΙΚ. Δεδομένη ήταν η ιδιωτικοποίηση. Κάποιοι νόμιζαν πως θα δημιουργηθεί ένας νέος ημικρτατικός. Η έξοδος του κράτους ήταν δεδομένη. Η παρουσία του κράτους ήταν προσωρινή.
09.15 Οι αποφάσεις της κυβέρνησης για ΣΚΤ ήταν καθοριστικές. Η πρόταση της Ελληνικής τράπεζας για ΣΚΤ ήταν επωφελής και όχι λύση ανάγκης. Ηταν πολιτική λύση
09.10 Η έννοια των ΜΕΔ ήταν άγνωστη έννοια, κάποιοι έκρυβαν τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Μέχρι το 2013 η εταιρική διακυβέρνηση ήταν ανύπαρκτη. Από το 2014 έως 2017 ή πρόοδος στον Συνεργατισμό ήταν ικανοποιητική.
09.06 Εισαγωγική δήλωση του ΥΠΟΙΚ Χάρη Γεωργιάδη στην Ερευνητική Επιτροπή
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία να εμφανιστώ ενώπιον της Επιτροπής σας και να απαντήσω στα όποια ερωτήματα σας.
Ήδη το Υπουργείο Οικονομικών έχει καταθέσει στην Επιτροπή σας ένα τεράστιο όγκο εγγράφων, το σύνολο των σχετικών εγγράφων που έχουν εντοπιστεί στο ηλεκτρονικό αρχείο του Υπουργείου. Επειδή, αντιλαμβάνομαι, υπάρχει ένα ζήτημα που αφορά στην αλληλογραφία με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, διευκρινίζω ότι και αυτή η αλληλογραφία, δηλαδή η εμπιστευτική αλληλογραφία του Υπουργείου Οικονομικών με τον SSM όπως και με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, σας έχει διαβιβαστεί, από τις 25 Ιουλίου, με την παράκληση βέβαια όπως η διαβάθμιση των εγγράφων ληφθεί υπόψη κατά την χρήση τους από την Επιτροπή σας.
Επί της ουσίας, θα ήθελα να προβώ σε κάποιες βασικές επισημάνσεις:
Πρώτο: Έχοντας υπόψη και τα όσα ακούστηκαν στην Επιτροπή σας, το ερώτημα που τίθεται δεν είναι πως και γιατί οδηγήθηκε ο Συνεργατισμός σε αδιέξοδο το 2013. Το ερώτημα είναι πως και άντεξε ο Συνεργατισμός μέχρι το 2013; Πως επιτράπηκε σε ένα τέτοιο οργανισμό να λειτουργεί και να διαχειρίζεται τις καταθέσεις του κόσμου μέχρι το 2013; Κατ’ ακρίβεια, δεν ήταν καν ένας οργανισμός. Ήταν ένα χαλαρό δίκτυο πιστωτικών ιδρυμάτων που λειτουργούσαν χωρίς αξιόπιστες διαδικασίες, χωρίς έλεγχο, χωρίς εποπτεία, χωρίς την κατάλληλη στελέχωση. Οι διαδικασίες παραχώρησης δανείων ήταν ιδιαίτερα προβληματικές. Δίνονταν δάνεια αλόγιστα, χωρίς αξιολόγηση της δυνατότητας αποπληρωμής. Δίνονταν ακόμη δάνεια στους ίδιους τους διοικούντες, μέχρι και σε ανύπαρκτα πρόσωπα. Στα 10 χρόνια πριν από την κορύφωση της κρίσης, από το 2002 μέχρι το 2012, τα δάνεια του Συνεργατισμού υπερ-τριπλασιάστηκαν και από 4.5 δις έφτασαν στα 14 δις. Το χειρότερο, κανείς δεν παρακολουθούσε εάν αυτά τα δάνεια εξυπηρετούνταν ή όχι. Κατ’ ακρίβεια, εάν υπήρχε επαρκής εξασφάλιση από κάποιο ακίνητο, εάν υπήρχε κάποια υποθήκη, το δάνειο θεωρείτο πάντοτε εξυπηρετούμενο, έστω και εάν δεν είχε πληρωθεί ποτέ ούτε και ένα ευρώ. Όπως λέχθηκε στην Επιτροπή σας, η έννοια του μη-εξυπηρετούμενου δανείου ήταν άγνωστη. Ο διαγνωστικός έλεγχος που διεξήχθη το 2012/13 απεκάλυψε τα προβλήματα που ως τότε, κάποιοι έκρυβαν κάτω από το χαλί.
Δεύτερο: Η κρατική ενίσχυση του 2013 δεν εξαφάνισε τα προβλήματα του Συνεργατισμού. Απέτρεψε κούρεμα καταθέσεων και στο Συνεργατισμό. Ήταν μια πολιτική απόφαση σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών, την οποία ο ίδιος ο πρόεδρος της Δημοκρατίας φρόντισε να διασφαλίσει. Μέχρι τότε, ο Συνεργατισμός λειτουργούσε με αρνητικά κεφαλαία. Άρα η κρατική ενίσχυση έκλεισε μια τρύπα, ένα έλλειμα. Οι διαδικασίες εταιρικής διακυβέρνησης του Συνεργατισμού ήταν εξίσου ανύπαρκτες. Δόθηκε λοιπών κρατική ενίσχυση, για να μην γίνει κούρεμα, για να εξασφαλιστεί χρόνος, για να αρχίσουν να δημιουργούνται δομές τράπεζας και για να καταστεί τελικά εφικτή, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, η ιδιωτικοποίηση του Συνεργατισμού. Αυτή ήταν η προδιαγεγραμμένη και απόλυτα σωστή πορεία.
Τρίτο: Η πρόοδος στον Συνεργατισμό κατά τη τετραετή περίοδο από το τέλος του 2013 μέχρι το τέλος του 2017, ήταν σημαντική. Εξάλλου, ήταν βασικό ζήτημα αξιολόγησης από την Τρόικα στα πλαίσια του Μνημονίου. Άρχισε ο Συνεργατισμός να παίρνει την μορφή και να καθιερώνει διαδικασίες κανονικής τράπεζας. Υπήρξε οργανική κερδοφορία 750εκ. Δόθηκαν, κυρίως από το 2016 και μετά, καινούργια δάνεια ύψους σχεδόν 1 δις, πολύ καλής ποιότητας, με το ποσοστό αθέτησης να περιορίζεται στο 1%. Τα παλαιά ΜΕΔ, που στη πρώτη καταγραφή που έγινε το 2014 με βάση τους νέους ορισμούς, ανήλθαν στα 7.5 δις και τα οποία κορυφώθηκαν στο τέλος του 2015 στα 7.7 δις, άρχισαν να περιορίζονται από τις αρχές του 2016 και μέχρι το τέλος του 2017 περιορίστηκαν στα 6.4 δις, πιο κάτω δηλαδή από τον στόχο που είχε θέσει η ΚΤΚ για μείωση στα 6.5 δις. Παρ’ όλα αυτά, τα ΜΕΔ παρέμειναν ως ο βασικός επιβαρυντικός παράγοντας για τον Συνεργατισμό, που εξακολουθούσε, παρά την πρόοδο, να αποτελεί τον αδύναμο κρίκο για το τραπεζικό μας σύστημα.
Τέταρτο: Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το ρυθμιστικό πλαίσιο δεν παρέμεινε στατικό. Δεν πρέπει να κάνουμε το λάθος και να περιορίζουμε την θεώρηση μας στον δικό μας μικρόκοσμο. Από το 2014 ξεκίνησε η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης. Η Τραπεζική Ένωση αποτελεί την κοινή απάντηση των κρατών-μελών στις διαπιστωμένες αστοχίες της εποπτείας και της τραπεζικής λειτουργίας σε εθνικό επίπεδο. Το κοινό ρυθμιστικό πλαίσιο έχει γίνει πολύ πιο αυστηρό και η εποπτεία, που έχει μεταφερθεί στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, είναι πολύ πιο απαιτητική. Η συμμετοχή στην Τραπεζική Ένωση δεν είναι εύκολη.
Συνεπάγεται αυξημένες υποχρεώσεις και είναι, το λέω ξανά, ιδιαίτερα απαιτητική. Υπάρχει ένα συνεχές ανέβασμα του εποπτικού πήχη. Όμως, είναι ένα εγχείρημα το οποίο θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό και ως υπουργός το έχω υποστηρίξει στο Eurogroup και στο ECOFIN, γιατί έτσι είναι που θα δημιουργήσουμε πιο ισχυρά και θωρακισμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Είναι σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, που η κυβέρνηση έλαβε πρόσφατα καθοριστικές αποφάσεις σε σχέση με τον Συνεργατισμό. Αποφάσεις, που όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει, αποτελούν συνέχεια και ολοκληρώνουν τα μέτρα στήριξης του 2013. Ο διαχωρισμός της Συνεργατικής, μέσα από την αποδοχή της πρότασης από την Ελληνική Τράπεζα, δεν ήταν αρνητική εξέλιξη, ούτε και ήταν λύση ανάγκης. Ήταν κίνηση πολιτικά δύσκολη αλλά επωφελής, που διασφάλισε την εμπιστοσύνη και την σταθερότητα. Και να υπήρχε και διαφορετική άποψη, ήταν η κίνηση που προέκριναν οι Ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές.
Ήταν κίνηση που μας επιτρέπει να έχουμε στη χώρα μας τραπεζικά ιδρύματα που θα στηρίζονται σε στέρεα θεμέλια και θα είναι απαλλαγμένα από τις παθογένειες και τα λάθη του παρελθόντος, όπως ακριβώς είχα δηλώσει δημοσίως, εκ μέρους της κυβέρνησης, στις 15 Ιουνίου, αμέσως μετά τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου.
Σας ευχαριστώ
09.03 Ο πρόεδρος της Επιτροπής αναφέρει με νόημα στον ΥΠΟΙΚ ότι η Επιτροπή ξεκινά το έργο της στις 9 η ώρα και όχι στις 9.05. Ο ΥΠΟΙΚ θα αναγνώσει μια δήλωση και μετά θα δεχθεί τις ερωτήσεις της Επιτροπής.
Ήδη το ΥΠΟΙΚ έχει καταθέσει το σύνολο των εγγράφων που είχε στη διάθεσή του. Στην Επιτροπή έχει κατατεθεί και η αλληλογραφία με τον SSM. Έχοντας υπόψη τα όσα έχουν ακουστεί το ερώτημα δεν είναι πως κατάρρευσε ο Συνεργατισμός αλλά πως επιτράπηκε να λειτουργεί ένας τέτοιος οργανισμός. Η παραχώρηση δανείων ήταν προβληματικές, αλόγιστα δάνεια και σε ανύπαρκτα πρόσωπα.
09.00 Ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης. Η αίθουσα που πραγματοποιείται η δημόσια ακρόαση είναι σχεδόν γεμάτη.
