Αν υπάρχει μία και μόνη πραγματικότητα πίσω από τη Netflix και την Amazon, είναι πως πρόκειται για date driven εταιρείες. Αυτό από μόνο του, αλλάζει εντελώς τον τρόπο με τον οποίο το τελικό προϊόν δομείται και φτάνει στον καταναλωτή, όταν την ίδια ώρα στο ενδιάμεσο μεσολαβούν εκατοντάδες χιλιάδες μεταβλητές, όπως για παράδειγμα οι τέσσερις100 TB servers και ο ένας 50 TB server που μπορούσαν να αποτελούν ένα σύστημα από τα πολλά που χρησιμοποιεί η εταιρεία για να αποστείλει περιεχόμενο. Στον ίδιο άξονα κινούνται και χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια, tech facts, που εξηγούν το αύριο της τηλεόρασης και πως το περιεχόμενο που βρίσκεται πλέον on demand μέσω της Netflix εν προκειμένω, στοιχειοθετείται με άξονα ένα επιτυχημένο ρητό. «Πρώτα ο πελάτης».
Αυτή, υπήρξε προσωπική στρατηγική επιλογή του ιδρυτή Ριντ Χέιστινγκς, οπότε το Netflix έδωσε στον θεατή τη δυνατότητα να αποφασίζει ο ίδιος τι, πώς, πότε, πού, για πόσο θα παρακολουθεί. Άλλαξε τους κανόνες στη βιομηχανία του θεάματος, παρέχοντας δημιουργική ελευθερία και αμοιβές πολλών μηδενικών στους δημιουργούς και στους ηθοποιούς των παραγωγών του, εγκρίνοντας την υλοποίηση σειρών για πολλές σεζόν χωρίς «πιλοτικά» επεισόδια, διαθέτοντας τις ταινίες του όχι στους κινηματογράφους, αλλά στους συνδρομητές, εισάγοντας στην τηλεοπτική αργκό την έννοια του binge watching.
Όπως ήδη έγινε γνωστό εδώ και μερικές ημέρες το Netflix «μιλάει» ελληνικά, καθώς το 70% του καταλόγου του είναι πια μεταφρασμένο ή μεταγλωττισμένο. Πρόκειται για μια κίνηση εδραίωσης της επένδυσης που αποφάσισε να κάνει η υπηρεσία στην Ελλάδα –η διάθεσή της ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2016– λόγω του διαπιστωμένα διαρκώς αυξανόμενου ενδιαφέροντος του ελληνικού κοινού. Η διάθεση του προγράμματος στα ελληνικά έχει ήδη κοστίσει μερικά εκατομμύρια δολάρια και έχει δώσει εργασία σε Έλληνες μεταφραστές. Επίσης, ήδη έχουν βρεθεί Έλληνες συνεργάτες για τις δημόσιες σχέσεις και τα social media της εταιρείας. Στα επόμενα σχέδια είναι η σύμπραξη με ντόπιους παρόχους περιεχομένου, ενδεχομένως και η παραγωγή σειρών και ταινιών στην Ελλάδα. Κι αυτό, δεδομένου ότι τα άνωθεν ισχύουν και στην Κύπρο, αλλάζει τα δεδομένα.
Οι τοπικές παραγωγές
Συνυπολογίζοντας ότι το 2018 βάσει των μέχρι σήμερα πληροφοριών, κι ενώ το Netflix βασίζεται αποκλειστικά σε συνδρομές και όχι διαφήμιση, το ύψος που θα δοθεί είτε για τη συνέχιση παραγωγών, τανιών/σειρών, είτε για την εκπόνηση νέων θα φτάσει τα 8-9 δισ. δολάρια, το ερώτημα προκύπτει αβίαστα. Ποιο μπορεί να είναι το μέλλον των ιδιωτικών παραγωγών, μέσα από τα τηλεοπτικά κανάλια σε ένα περιβάλλον όπως το γνωρίζουμε σήμερα; Το ερώτημα ήδη ταλανίζει όχι μόνο χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος αλλά ακόμη και παραγωγούς τηλεοπτικών προγραμμάτων στις ΗΠΑ, οι οποίοι ήδη νιώθουν αυτή την πίεση, με μια, ωστόσο, σημαντική διαφορά.
Η διαφημιστική πίτα στην Αμερική, είναι πολύ μεγαλύτερη, ενώ σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Την ίδια ώρα, τον δικό τους ρόλο παίζουν πλέον και οι τηλεοπτικές συσκευές, οι οποίες έρχονται με προεγκατεστημένα τα apps, τόσο του Netflix όσο και της Amazon και όχι μόνο, φέρνοντας το on demand πιο κοντά από ποτέ στον καταναλωτή, ο οποίος βλέπει το άνοιγμα του κομπιούτερ για σύνδεση στο διαδίκτυο και παρακολούθησης τηλεοπτικών σειρών, ως old news. Συν του ότι, καταπολεμάται και η πειρατεία με αυτό τον τρόπο, όπως λένε και ειδικοί επί του θέματος, εφόσον η βάση του on demand από τους παρόχους, είναι κατά βάση οικονομικά προσιτή.
Παρενθετικά, πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την παρουσίαση του ελληνικού Netflix, ο Yann Lafargue, διευθυντής επικοινωνίας του αμερικανικού κολοσσού για την Ευρώπη, ερωτήθηκε από το περιοδικό «Αθηνόραμα» το εξής: Εδώ και τρία χρόνια περίπου η Netflix ακολουθεί μία στρατηγική παραγωγής ταινιών και τηλεοπτικών σειρών εκτός ΗΠΑ, σε άλλες χώρες, στην δική τους γλώσσα και με δικούς τους δημιουργούς, ώστε να επεκτείνει την συνδρομητική της βάση σε αυτές. Στα πλάνα σας για τα επόμενα χρόνια υπάρχουν οι χώρες της νότιας Ευρώπης - Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Κύπρος - και αν ναι, σε ποιά είδη ταινιών ή σειρών θα κάνατε τις πρώτες σας προσπάθειες στις χώρες αυτές; Η απάντηση του Yann Lafargue ήταν η εξής: «Η σύντομη απάντηση είναι πως ναι, όλες οι χώρες αυτές και η δική σας βρίσκονται στα πλάνα μας.
Στην Ισπανία και στην Ιταλία έχουμε ήδη δημιουργήσει τηλεοπτικές σειρές και ντοκιμαντέρ με παραγωγούς εκείνων των χωρών, με μεγάλη μάλιστα επιτυχία. Και στην Ελλάδα είμαστε ήδη σε επαφή με δημιουργούς και θα συνεχίσουμε την ενεργή επικοινωνία και συζήτηση μαζί τους – είμαστε βέβαιοι πως κάποια στιγμή θα προκύψει μια συνεργασία που θα είμαστε σε θέση να προσφέρουμε όχι μόνο στο ελληνικό κοινό, αλλά και στο παγκόσμιο, γιατί αυτός είναι σημαντικός γνώμονας για μας: πιστεύουμε πως μια αληθινά καλή παραγωγή έχει απήχηση εκτός συνόρων της χώρας παραγωγής της. Τα πιο πολλά κοινά συναρπάζονται και συγκινούνται με παρόμοια πράγματα και το θεωρούμε φυσικό. Όσον αφορά, δε, στα είδη ταινιών ή σειρών, η απάντηση είναι εύκολη: σε οποιοδήποτε είδους έχει κάποιος παραγωγός να μάς κάνει ενδιαφέρουσα πρόταση».
Όλα πάνε online
Βάσει των τελευταίων στοιχείων που υπάρχουν διαθέσιμα από το Γραφείο Επιτρόπου Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων, αναφορικά με το σύνολο συνδρομητών ευρυζωνικής πρόσβασης (διαδίκτυο, IPTV/CableTV), η συγκεκριμένη αγορά έχει ολοένα και μεγαλύτερη ζήτηση το τελευταίο διάστημα, με τα πακέτα ανάμεσα στις εταιρείες να είναι σε ανταγωνιστικό επίπεδο. Ωστόσο, πρώτη το νήμα το κόβει η Gablenet που είδε αύξηση στα ποσοστά της φτάνοντας το 31,2% από 28,4%, όταν η cyta διατηρεί τα πρωτεία με ποσοστό 62,8% καταγράφοντας ελάχιστη μείωση κάτω από 1% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο ενώ η Primetel ανέβηκε από το 5,2% στο 8,8%.
Η τάση είναι εμφανής ωστόσο την ίδια ώρα, μόνο σε διεθνές επίπεδο δύναται να εντοπιστούν στοιχεία για τον αριθμό των συνδρομητών για τη Netflix συγκεκριμένα ή για το Amazon Prime. Η πρώτη καταρχήν, αύξησε την τιμή για δύο είδη εγγραφών. Η δημοφιλής συνδρομή υψηλής ανάλυσης για δύο χρήστες κοστίζει πλέον 10,99 δολάρια από 9,99 δολάρια προηγουμένως ενώ η συνδρομή που επιτρέπει στους χρήστες να παρακολουθούν σε τέσσερις οθόνες και σε υψηλή ανάλυση αυξήθηκε στα 13,99 δολάρια από 11,99 δολάρια. Το 2017 το Netflix παρουσίασε 400 πρωτότυπες παραγωγές σειρών και ταινιών που ισοδυναμούν περίπου με 1000 ώρες τηλεοπτικού προϊόντος, ενώ το 2018 αυτός ο αριθμός των νέων τίτλων θα φτάσει τις 650.
Ωστόσο, έρευνα της PWC (19-12-20017) έδειξε πως ο αριθμός των Αμερικανών που γίνονται συνδρομητές στην καλωδιακή τηλεόραση είναι σχεδόν ίσος με εκείνους που γίνονται συνδρομητές στο Netflix. Η έρευνα έγινε σε δείγμα 2.000 ατόμων, φέτος τον Οκτώβριο, σε ηλικίες 18-59 χρόνων, με ετήσιο εισόδημα πάνω από 40.000 δολάρια και η σύγκριση έγινε με ανάλογες έρευνες της ίδιας εταιρείας από το 2013-2016. Βάσει της έρευνας, από 76% το ποσοστό που εγγράφονται συνδρομητές καλωδιακής τηλεόρασης έχει πέσει στο 73% (ήταν 79% το 2015) με τους συνδρομητές της Netflix να φτάνουν για την ίδια περίοδο το 73%. Ο αριθμός εκείνων που επιλέγουν περιεχόμενο streaming βάσει της ίδιας έρευνας κερδίζει έδαφος και σε μεγαλύτερα ηλικιακά groups, εφόσον 63% ανθρώπων μεταξύ 50-59 ετών επιλέγουν αυτή την τηλεόραση από το 48% που ήταν πέρυσι. Δεν είναι τυχαίο πως οι μισοί τηλεθεατές της πρωτότυπης σειράς The Crown, στη Βρετανία, είναι πάνω από 50 ετών όπως έδειξε αντίστοιχη έρευνα της Nielsen.
Οι αντίπαλοι
Στα streaming τηλεοπτικά πράγματα, μπήκε ανεβάζοντας τον πήχη και η Amazon μέσω του Amazon Prime Video, που εκπέμπει και στην Κύπρο. Ήδη από το Σεπτέμβριο όμως, η Sony Interactive Entertainment Europe (SIEE) ανακοίνωσε ότι το Amazon Prime Video θα επεκταθεί σε όλες τις περιοχές του SIEE, οπότε οι παίκτες μπορούν να κατεβάσουν την εφαρμογή Amazon Prime Video και τις υπηρεσίες TV/ Video που προσφέρει για το PlayStation 4 (PS4) και το PlayStation 3 (PS3). Η επέκταση έχει ήδη γίνει σε όλη την Ευρώπη, ωστόσο ακόμη να λάβει την απήχηση που έχει για παράδειγμα το Netflix σε Ελλάδα και Κύπρο, αν και σε επίπεδο παραγωγής τα λεφτά δεν είναι πρόβλημα για τον οραματιστή Jeff Bezos.
Η ανακατωσούρα στο BBC με τη συμπεριφορά του επί κεφαλής του Top Gear, Jeremy Clarkson, οδήγησε στην έξοδο από το βρετανικό κανάλι την τριάδα Clarkson-May-Hammond, οι οποίοι βρήκαν λιμάνι στην Amazon. Το ότι απαιτούνται σύμφωνα με αναφορές σε ξένα ΜΜΕ 4,5εκατ., δολάρια για κάθε ένα από τα επεισόδια του The Grand Tour ή ότι ο πολύς Woody Alen γύρισε στην τηλεόραση από το 2013, πέρυσι με το Crisis in Six Scenes, είναι ενδεικτικά για το δρόμο που ακολουθεί και η Amazon. Το 2015-16 η Amazon κατέγραψε 14% αύξηση στους συνδρομητές της αλλά σύμφωνα με έρευνα της Morgan Stanley, ίσως τα μηνύματα να μην είναι τόσο θετικά. Η εν λόγω έρευνα δείχνει πως για το 2018, το 64% των συνδρομητών της θα είναι στις ΗΠΑ και το 36% διεθνείς. Ο κολοσσός του e-commerce ξεκίνησε πρόσφατα εκστρατεία μέσα από την οποία προσφέρει το Prime για $5,99, μαζί με την κάρτα Electronic Benefit Transfer (EBT), για να προσελκύσει πιο χαμηλά αμειβόμενους πελάτες. Σύμφωνα με το Business Insider που φιλοξένησε την εν λόγω έρευνα, η προσπάθεια της Amazon είναι να καταστήσει πιο ελκυστικό το προϊόν της εκτός ΗΠΑ. Ωστόσο τα δεδομένα ίσως τα αλλάξει η Disney.
Η στροφή Μέρντοχ
Η είδηση ότι η Walt Disney προχώρησε στην εξαγορά των κινηματογραφικών και τηλεοπτικών δραστηριοτήτων της 21st Century Fox, έκανε το γύρο του κόσμου. Η εξαγορά, που αφορά μεταξύ άλλων το κινηματογραφικό στούντιο της 20th Century Fox, καθώς και το 39% του δορυφορικού δικτύου Sky, εκτιμάται στα 52 δισ. δολάρια. Τα αθλητικά και ενημερωτικά δίκτυα, Fox News and Sports, που παραμένουν στην κατοχή του μεγιστάνα των ΜΜΕ, Ρούπερτ Μέρντοχ, πρόκειται να ενταχθούν σε νέα εταιρεία, σύμφωνα με το BBC. Επιπλέον, η Disney θα αγοράσει το μερίδιο της Fox στην υπηρεσία streaming Hulu, ελέγχοντας πλέον το μεγαλύτερο μέρος των μετοχών του κύριου ανταγωνιστή του Netflix. Η συμφωνία βάζει τέλος στην πάνω από μισό αιώνα, επέκταση της αυτοκρατορίας του 86χρονου Μέρντοχ στον τομέα της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, η οποία ξεκίνησε από μία απλή εφημερίδα της Αυστραλίας που κληρονόμησε από τον πατέρα του σε ηλικία 21 ετών.
Κι όταν ο ίδιος ο Μέρντοχ προχωρεί σε νέες επενδύσεις σε αυτό τον τομέα, αφήνοντας πίσω τα παραδοσιακά ΜΜΕ, τότε ο χάρτης αλλάζει με γρήγορους ρυθμούς. Αναλυτές πιθανολογούν ότι στη νέα μετά την εξαγορά εποχή, η Fox θα αποπειραθεί να ανακτήσει τα περιουσιακά στοιχεία που ο Μέρντοχ είχε αποκόψει από αυτήν το 2013 και τα είχε περάσει στη News Corporation. Ωστόσο, ακόμα κι αν συμβεί αυτό, ο νέος όμιλος της Fox θα είναι πολύ μικρός εν συγκρίσει με τις Amazon, Google Facebook και Αpple. Αυτοί οι κολοσσοί διαγκωνίζονται σκληρά για να ελέγξουν το πεδίο των ΜΜΕ, της ειδησεογραφίας, της ψυχαγωγίας, των κοινωνικών δικτύων και της διάχυσης της πληροφορίας. «Στο αποκορύφωμα της ακμής τους οι Μέρντοχ επαίρονταν για το μέγεθος των δραστηριοτήτων τους», παρατηρεί κάποιος που ξέρει πολύ καλά και από μέσα τα πράγματα. Πρόκειται για τον Ντέιβιντ Φόκενφλικ, ο οποίος συνέγραψε το βιβλίο «Ο κόσμος του Μέρντοχ: η τελευταία από τις παλιές αυτοκρατορίες των ΜΜΕ». Και προσθέτει: «Και σήμερα έτσι ξαφνικά έρχονται και πουλάνε την αυτοκρατορία τους σε άλλους για να τη μεγαλώσουν περισσότερο και να μπορέσει να αντιμετωπίσει τους γίγαντες. Είναι απίστευτο». Πέραν τούτου, τα ερωτήματα για το πόσο ισχυροί είναι οι νεότεροι Μέρντοχ θα παραμείνουν, αλλά πλέον το διακύβευμα είναι σαφώς μικρότερο.
Ο Μέρντοχ θεωρεί ότι η εξαγορά της 21st Century Fox δεν σημαίνει απόσυρση, αλλά εφαλτήριο για τον επόμενο σταθμό στο ταξίδι του. Τέλος, είναι σημαντικό να του αναγνωρίσει κανείς πως πολύ έγκαιρα διαπίστωσε την απειλή που συνιστά για τις δραστηριότητές του η ύπαρξη της Google και του Facebook. Αμφότερες έχουν τη μερίδα του λέοντος από τις ψηφιακές διαφημίσεις.
