Του Απόστολου Τομαρά
Αυστηρή προειδοποίηση να μπλέξει η Κυπριακή Δημοκρατία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για θέματα που αφορούν το πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων, απευθύνει η Έφορος Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων. Το όλο ζήτημα αποκαλύπτεται από την ειδική έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τον έλεγχο που πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Μεταφορών. Οι ανησυχίες που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας αφορούν τα αεροδρόμια της Κύπρου και ειδικότερα το κεφάλαιο παροχής κινήτρων προς αεροπορικές εταιρείες για την περίοδο 2022-2030. Εδώ η Έφορος Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων προειδοποιεί πως το εν λόγω σχέδιο κινδυνεύει να χαρακτηριστεί κρατική ενίσχυση από την Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν εάν δεν διαφοροποιηθεί με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Εδώ να θυμίσουμε πως στη συγκεκριμένη Διεύθυνση είχε οδηγηθεί η κρατική βοήθεια στις παλαιές Κυπριακές Αερογραμμές η οποία στο τέλος χαρακτηρίστηκε κρατική ενίσχυση και η αδυναμία επιστροφής της βοήθειας οδήγησε στο κλείσιμο της εταιρείας. Βεβαίως στην προκειμένη περίπτωση τα πράγματα είναι διαφορετικά για το λόγο ότι δεν έχει κλειδώσει το Σχέδιο Κινήτρων προς της αεροπορικές εταιρείες. Ωστόσο επισημαίνατε πως ενδεχόμενη εμπλοκή της Κομισιόν με ζητήματα κρατικών ενισχύσεων, ενδεχομένως να επηρεάσει την παρουσία που έχουν αεροπορικές εταιρείες στα δυο αεροδρόμια με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επιβατική κίνηση.
Το Σχέδιο 2022-230
Όπως αναφέρεται στην έκθεση του Γενικού Ελεγκτή το όλο θέμα προκύπτει από τα όσα φαίνεται να έχουν προταθεί για το Σχέδιο 2022-2030, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο της διαβούλευσης. Αγκάθι κατά τον Γενικό Ελεγκτή αποτελούν οι προτάσεις της διαχειρίστριας εταιρείας των αεροδρομίων. Συγκεκριμένα αναφέρεται στην έκθεση. «Σύμφωνα με την πρόταση της εταιρείας, το σχέδιο όγκου διακίνησης σε υφιστάμενα και νέα δρομολόγια και το σχέδιο υποστήριξης marketing θα καλύπτεται 100% από την ίδια, ενώ το κόστος χρηματοδότησης του σχεδίου που αφορά στα νέα δρομολόγια και πρόγραμμα για πρόσθετες συχνότητες σε υφιστάμενα δρομολόγια, θα κατανεμηθεί κατά 75% στη Δημοκρατία και 25% στην εταιρεία». Η συγκεκριμένη πρόταση κατά τον Γενικό Ελεγκτή συνιστά διαφοροποίηση με το τι ίσχυε με τα άλλα τρία Σχέδια Κινήτρων που έχουν εφαρμοσθεί από το 2012. Οι διαφοροποιήσεις που εντοπίζει ο Γενικός Ελεγκτής αφορούν:
-Η συνεισφορά της εταιρείας στα σχέδια δεν θα συμπεριλαμβάνεται στα ακαθάριστα έσοδα και συνεπώς δεν θα αποδίδεται μεταβλητό Τέλος Παραχώρησης στο ποσό που θα καταβάλλει στο Κράτος.
-Επίσης, ενώ η πρόταση της εταιρείας είναι τέτοια, ώστε να διατηρούνται τα ποσοστά συνεισφοράς σε 60% για την ίδια και 40% για τη Δημοκρατία, (προσεγγίζοντας τις αναλογίες των εσόδων 67% με 33% που έχουν περιληφθεί στη Συμφωνία Παραχώρησης), τα ποσοστά των καθαρών εσόδων που προκύπτουν θα κυμαίνονται περίπου μεταξύ 82,8% - 89,6% για την εταιρεία και μεταξύ 10,4% - 17,2% περίπου για τη Δημοκρατία.
-Επίσης, τα συνολικά έσοδα τόσο της εταιρείας όσο και της Δημοκρατίας, αναμένεται να αυξηθούν, με αποδόσεις που κυμαίνονται μεταξύ 178%-282% για την εταιρεία και μεταξύ 15%- 85% για τη Δημοκρατία. Ωστόσο, με βάση τις αρχές που ίσχυαν για τα σχέδια κινήτρων της περιόδου 2012-2019, οι μέσες αποδόσεις των μερών ανέρχονταν σε 184% για την εταιρεία και 129% για τη Δημοκρατία.
Οι ανησυχίες
Ωστόσο αυτό που φαίνεται να προκαλεί ανησυχίες ότι η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με την Κομισιόν για ζητήματα κρατικών ενισχύσεων, προκύπτει από ένα σημείωμα που υποβλήθηκε στο Εκτελεστικό Συμβούλιο Έργων Παραχώρησης (ΕΣΕΠ). Στο σημείωμα επισημαίνεται ότι η «δαπάνη που προκύπτει από την συνεισφορά του Κράτους για τα νέα σχέδια κινήτρων θα αποκόπτεται από το μεταβλητό Τέλος Παραχώρησης που θα λαμβάνει. Επίσης, αναφέρεται ότι η μη εφαρμογή του τέλους παραχώρησης στα ποσά συνεισφοράς της εταιρείας, αποτελεί κόκκινη γραμμή για την ίδια, κάτι το οποίο, σε συνδυασμό με τα ποσοστά διαμοιρασμού κερδών και κόστους μεταξύ των δύο μερών, ως αυτά έχουν προταθεί από την εταιρεία, επηρεάζουν την απόδοση και τα έσοδα του Κράτους και ως εκ τούτου θα έπρεπε να ζητηθεί η θέση του Υπουργείου Οικονομικών, κατά πόσον η πρόταση της εταιρείας μπορεί να γίνει οικονομικά αποδεκτή». Στην έκθεση αναφέρεται πως η πρόταση της Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων είναι όπως η κοινοποίηση της υπόθεσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αξιολόγηση της ύπαρξης κρατικής ενίσχυσης καθίσταται πιο επιτακτική. Η Έφορος μεταξύ άλλων θεωρεί πως ο «κίνδυνος καταγγελιών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ιδιαίτερα αυξημένος λόγω του εντονότατου ανταγωνισμού μεταξύ των αεροπορικών εταιρειών σε ευρωπαϊκό επίσης. Την τελευταία δεκαετία, έχει απασχολήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα Δικαστήρια της ΕΕ πλήθος υποθέσεων συμφωνιών μεταξύ αεροδρομίων και αεροπορικών εταιρειών, πολλές εκ των οποίων έχουν καταλήξει στο Γενικό Δικαστήριο και το Δικαστήριο της ΕΕ».
Το Υπουργείο Μεταφορών
Σύμφωνα με πληροφορίες από την κυβερνητική πλευρά για το συγκεκριμένο Σχέδιο δεν έχουν ληφθεί τελικές αποφάσεις. Ωστόσο η ύπαρξη ενός Σχεδίου για τα επόμενα 8 χρόνια θεωρείται απαραίτητο προκειμένου να μην υπάρξει κάμψει στην επιβατική κίνηση. Στις ανησυχίες που εκφράζονται από πλευράς Εφόρου, κυβερνητικές πηγές επιμένουν πως έχουν δοθεί απαντήσεις και πως σε καμία περίπτωση η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα διατρέξει τον κίνδυνο να βρεθεί αντιμέτωπη με την Κομισιόν για ζητήματα κρατικών ενισχύσεων. Τονίζεται δε πως εάν δεν υλοποιηθεί το νέο σχέδιο υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο αεροπορικές εταιρείες που έχουν σήμερα ως έδρα ένα από τα δυο αεροδρόμια να τα εγκαταλείψουμε. Εξέλιξη που θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην αεροπορική επιβατική κίνηση, όπως τονίζεται.
