ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Ιστορία είναι άνθρωποι και βιώματα

Δεκαέξι διαφορετικοί άνθρωποι, δεκαέξι αφηγήσεις, που μιλάνε για τις καυτές ημέρες του καλοκαιριού του 1974 στην Κύπρο

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Ηλία Παντελίδης

«Βιώματα. Κύπρος 1974»
Εκδόσεις Ηλία Επιφανίου 2019, σελ. 414

Τα όσα μπορεί να έχει βιώσει κάποιος σε ημέρες τραγικές, σε εποχές που θα έλεγε κανείς ότι ενδείκνυνται για ήρωες μπορούν να ειπωθούν με πολλούς τρόπους. Ένας μήνας έμελλε να στιγματίσει μια ολόκληρη εποχή, ένα ολόκληρο νησί, έναν λαό, που δεν αφέθηκε να μάθει πώς να ζει ειρηνικά. Η ιστορία θα αποφανθεί κάποτε, όταν όμως γραφεί με καθαρά χέρια, με καθαρή καρδιά και έχοντας ο ιστορικός επίγνωση του ρόλου του. Μπορούν, όμως, και να γραφούν ιστορίες προσωπικές, χωρίς κάλυψη την Ιστορία, να περιγραφούν συναισθήματα, αγωνίες, πράγματα που η επίσημη Ιστορία ποτέ δεν θα καταγράψει. Αυτές ακριβώς τις ιστορίες περιγράφει ο Ηλίας Παντελίδης στο βιβλίο του «Βιώματα. Κύπρος 1974», το οποίο κυκλοφορεί και στις τρεις γλώσσες της Κύπρου, στα ελληνικά, τα τουρκικά και τα αγγλικά. 

Στις σελίδες του βιβλίου του ο Ηλίας Παντελίδης εν είδει βιογράφου γράφει για 16 Κύπριους, με τον καθένα να έχει τη δική του προσωπική ιστορία. Πώς βίωσαν τις τραγικές ημέρες του καλοκαιριού του 1974 δέκα Ε/κ, τέσσερις Τ/κ, ένας Μαρωνίτης και ένας Άγγλος; Άλλες οι προσλαμβάνουσες της μιας κοινότητας από την άλλη, αλλά ο πόνος είναι ο ίδιος. Η απώλεια δεν βαραίνει πιότερο αν είναι Έλληνας, Τούρκος ή οτιδήποτε άλλο. Ο Ηλίας Παντελίδης με τις 16 ιστορίες Κυπρίων, με τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής του, δημιουργεί τη δική του Κύπρο, εκείνη την Κύπρο που ονειρεύτηκαν κάποιοι. Η μνήμη των ανθρώπων έγινε ακατέργαστη πρώτη ύλη στα χέρια του συγγραφέα, ο οποίος παρουσιάζοντάς τους δημιουργεί ένα όλον, έναν Κύπριο, μία Κύπρο.

Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι ο Ηλίας Παντελίδης δεν είναι ούτε ιστορικός συγγραφέας, μα ούτε και αμιγώς λογοτέχνης στα «Βιώματα», και η γραφή του ακουμπάει άλλως πως τις ευαίσθητες χορδές του αναγνώστη. Ανοίγει μονοπάτια ιστορικά στον αναγνώστη, μα συνάμα βιώματα προσωπικά. Και από την καταγραφή ιστορικών γεγονότων περνάει σε μία βιωματική τριτοπρόσωπη αφήγηση, συστήνοντας τον άνθρωπο στον άνθρωπο των απέναντι σελίδων. Διπλό κέρδος, να γνωρίσει ο ένας τον άλλο, μέσα από παράλληλες ιστορίες, μα και ο αναγνώστης να συνθέσει μια προσωπογραφία της Κύπρου.

Κατά την παρουσίαση του βιβλίου στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα ο καθηγητής Νεότερης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου και πρώην πρέσβης Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα Γιώργος Γεωργής είπε, «το βιβλίο του Ηλία Παντελίδη ‘Βιώματα. Κύπρος 1974’ δεν είναι ένα κοινό βιβλίο ιστορίας. Είναι ψηφίδες ιστορίας. Συναγωγή μαρτυριών για το πικρό ’74, για όσα έγιναν, αλλά και για όσα δεν έγιναν. Μια κατάθεση οδύνης μέσα από τις μαρτυρίες επωνύμων, αλλά και απλών ανθρώπων. Ο συγγραφέας, στα 16 αφηγήματά του, χρησιμοποιώντας τριτοπρόσωπη αφήγηση, κινείται ανάμεσα στην ιστορία και τη λογοτεχνία, χωρίς να έχει συγκεκριμένη πρόθεση να λειτουργήσει ως ιστορικός ή λογοτέχνης. Πιο πολύ ήθελε να ακούσει και άλλους. Να δει και τα βιώματα άλλων, παράλληλα προς τα δικά του. Κυριαρχούν οι πικρές αλήθειες. Που δεν αποκρύβονται. Αναδεικνύονται. Παραθέτει τα γεγονότα, αλλά ο ίδιος αποφεύγει το ρόλο του δικαστή. Αφήνει τα συμπεράσματα στον αναγνώστη του».

50 σκαλοπάτια γνώσης

Η προσθήκη του 17ου κεφαλαίου που δεν υπάρχει στις άλλες εκδόσεις είναι, τρόπον τινά, μία πρώτη βιβλιογραφική γνωριμία με τα τραγικά γεγονότα του 1974 και όχι μόνο. Ο συγγραφέας παρουσιάζει συνοπτικά πενήντα βιβλία, επειδή κατ’ αρχάς θέλει να διευρύνει τον νου του, αλλά και να απελευθερωθεί, και στην ίδια καθαρτική για τον ίδιο διαδικασία θέλει να βάλει και τον αναγνώστη, «Η γνώση […] αποτελεί οικουμενική δημοκρατική πηγή δύναμης». Για καθένα από τα 50 βιβλία δίνει επιλεγμένα αποσπάσματα, και ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω. Είναι βέβαιο ότι ο Ηλίας Παντελίδης έδειξε μία ευρύτερη εικόνα της Κύπρου, έστρεψε τον φακό σε ανθρώπους που μπορεί να μοιάζουν ετερόκλητη, αλλά στο βάθος είναι βαθιά δεμένοι με την γη που τους γέννησε και όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο συγγραφέας «αποτυπώνοντας τα βιώματα τα δικά μου και δεκαπέντε άλλων φίλων, άνοιξα τα μάτια κι είδα μια πιο μεγάλη εικόνα. Ευγνώμων θα είμαι σε όλους διότι αντιλήφθηκα πόσο πιο καλός γίνεται ο κόσμος όταν κτίζουμε πάνω σε όσα μας ενώνουν και δεν χαλούμε τον τόπο μας με όσα μας διχάζουν».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Βιβλίο: Τελευταία Ενημέρωση