Του Απόστολου Κουρουπάκη
Αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννησή του θα παρουσιαστεί σε τρεις συναυλίες σε καλλιτεχνική επιμέλεια Δημήτρη Φανή, ο οποίος θα συνεργαστεί με τη Ρίτα Αντωνοπούλου και τον Κώστα Χατζηχριστοδούλου, μαζί με μία δυνατή ομάδα μουσικών, για να αποτίσουν φόρο τιμής στον Μίκη Θεοδωράκη. Ο Δημήτρης Φανής μοιράστηκε μαζί μας μερικές σκέψεις του σχετικά με τη συναυλία, αλλά και το πολιτικο-κοινωνικό τραγούδι. Ο Δημήτρης λέει για τον Μίκη Θεοδωράκη: «Δεν είναι απλώς ένας σπουδαίος δημιουργός, είναι μια μουσική μεγαλοφυΐα και ταυτόχρονα ένας επαναστάτης που πρωτοστατεί στους αγώνες των λαών όχι μόνο της Ελλάδος, αλλά παντού, όπου υπάρχει η ανάγκη της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας, της δικαιοσύνης».
–Δημήτρη, γιατί η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη ακόμα ακουμπάει τις χορδές του κόσμου;
–Είναι τόσο δύσκολο να αποτυπωθεί μέσα σε λίγες γραμμές το μέγεθος αυτού του ανθρώπου. Ας πούμε αρχικά, ότι μιλάμε για μια σπάνια περίπτωση, όπου το έργο ενός καλλιτέχνη εκφράζει στον απόλυτο βαθμό τόσο την κοινωνική όσο και την πολιτική εξέλιξη της εποχής του. Δεν είναι απλώς ένας σπουδαίος δημιουργός, είναι μια μουσική μεγαλοφυΐα και ταυτόχρονα ένας επαναστάτης που πρωτοστατεί στους αγώνες των λαών όχι μόνο της Ελλάδος, αλλά παντού, όπου υπάρχει η ανάγκη της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας, της δικαιοσύνης.
Η μουσική και το έργο του Μίκη Θεοδωράκη είναι μεστό από πάθος, ενσυναίσθηση και ανθρωπιστικές αξίες. Εστιάζει και φωτίζει το ουσιώδες και το υψηλό της τέχνης. Χτίζει μια ειλικρινή και ισχυρή σχέση με τον λαό, δημιουργώντας ένα κράμα ηθικών, συναισθηματικών, αλλά και πολιτικών δεσμών μαζί του. Μέσα από τη μουσική καλεί τον κόσμο σε επαγρύπνηση, όταν βάλλονται οι αξίες του. Δεν διστάζει και συνεχώς προσκαλεί όλες τις εφησυχασμένες συνειδήσεις για συνεχή αγώνα προς την υπεράσπιση του πολύτιμου αγαθού της Δημοκρατίας.
Χρησιμοποιεί στις δημιουργίες του, με απαράμιλλη μαεστρία, όλο το φάσμα της παράδοσης, από τους αρχαίους ρυθμούς, τη βυζαντινή μουσική και το δημοτικό τραγούδι, μέχρι το ριζίτικο και το ρεμπέτικο. Συνεπώς φτιάχνει ένα οικείο μουσικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο «συνομιλεί» με τον κόσμο και προσπαθεί να απαντήσει στα διαχρονικά, καίρια και πανανθρώπινα ερωτήματα και συγχρόνως επιδιώκει την ηθική και πνευματική εξύψωση όχι μόνο της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας κοινωνίας. Με άλλα λόγια ο Μίκης Θεοδωράκης, ο δικός μας Μίκης, αλλά και ο παγκόσμιος γίγαντας του πολιτισμού, αενάως και αιωνίως θα μνημονεύεται. Όχι μόνο για τα μουσικά του αριστουργήματα, το αναγεννητικό και ελπιδοφόρο έργο του, αλλά και γιατί αγάπησε πολύ τον άνθρωπο, στάθηκε δίπλα του και τον βοήθησε να ανέβει λίγο ψηλότερα.
–Αισθάνομαι πως στις μέρες μας λείπει το πολιτικο-κοινωνικό τραγούδι; Ισχύει;
–Δεν θεωρώ ότι λείπει. Θα ήθελα περισσότερο; Σίγουρα. Πάντως κοινωνικο-πολιτικό τραγούδι υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει όσο υπάρχει ανάγκη για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη. Ο Θεοδωράκης βέβαια είναι ο άνθρωπος που το απογείωσε. Ας θυμηθούμε όμως το ριζίτικο «πότε θα κάνει ξαστεριά», το τραγούδι του Βαμβακάρη «Οι πρωθυπουργοί», τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» του Τσιτσάνη, Το «μάνα μου Ελλάς» του Ξαρχάκου και του Γκάτσου το «Όλα καλά κι όλα ωραία» του Κουγιουμτζή, το «Αύριο πάλι» του Μούτση και του Γκάτσου, τη «δίκοπη ζωή» του Μικρούτσικου και του Ελευθερίου, η «Δημοσθένους λέξις» του Σαββόπουλου, ακόμα και τον «Κεμάλ» του απολιτίκ Χατζιδάκι σε στίχους πάλι του Γκάτσου. Αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος που εκφράζεται σε κάθε εποχή.
–Ίσως η ραπ ή ακόμα και τραπ έχουν αυτόν τον ρόλο;
–Για την τραπ απαξιώ να μιλήσω. Η ραπ, αν και δεν είναι το μουσικό είδος που ακούω στην καθημερινότητά μου, εντούτοις αυτή τη στιγμή είναι το πιο δημοφιλές μουσικό ρεύμα ιδιαίτερα μεταξύ των νέων ανθρώπων. Σε πολλές περιπτώσεις και μάλιστα με τρόπο εύστοχο καυτηριάζει τη σύγχρονη κοινωνική και πολιτική κατάσταση. Άρα μπορεί εύλογα να θεωρηθεί μέρος των μουσικών ειδών που υποστηρίζουν το πολιτικό τραγούδι.
–Εσένα πώς σε επηρέασε η μουσική του Θεοδωράκη;
–Έχω επανειλημμένα δηλώσει μαθητής του Μίκη Θεοδωράκη. Από πολύ μικρός είχα έρθει σ’ επαφή με το έργο του. Αγαπημένα τραγούδια της μάνας μου ήταν η «Δραπετσώνα» και «τα περβόλια». Στον πατέρα μου άρεσαν πολύ οι «Άπονες εξουσίες». Όταν έπαιζε το «Άξιον εστί», στο σπίτι επικρατούσε μυσταγωγική ατμόσφαιρα. Με τα τραγούδια τού Μίκη και τη φωνή κυρίως του Μπιθικώτση δεν έμαθα απλώς να τραγουδώ, προσανατολίστηκα από πολύ νωρίς στον χώρο του τραγουδιού, διαμόρφωσα την αισθητική μου και τη μουσική μου κοσμοθεωρία.
«Κοινωνικο-πολιτικό τραγούδι υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει όσο υπάρχει ανάγκη για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη».
–Έχετε συγκροτήσει μια ισχυρή ομάδα γι’ αυτό το αφιέρωμα… πες μου δυο λόγια για το πρόγραμμα και τους μουσικούς…
–Είναι μια μεγάλη ομάδα προικισμένων μουσικών και τραγουδιστών, με τους οποίους δεν είναι η πρώτη φορά που συνεργάζομαι. Ο Νεοκλής Νεοφυτίδης είναι ο άνθρωπος στον οποίο εμπιστεύομαι την ενορχήστρωση των παραστάσεών μου εδώ και 30 χρόνια και έχει αναλάβει και τούτη τη φορά να ενορχηστρώσει τους υπέροχους μουσικούς μας στα τραγούδια του δασκάλου μας. Η Ρίτα Αντωνοπούλου είναι ερμηνεύτρια υψηλών προδιαγραφών και θεωρώ ότι ιδιαίτερα αυτά τα απαιτητικά τραγούδια είναι ραμμένα στα μέτρα της. Με τον Κώστα Χατζηχριστοδούλου μας συνδέει μακρά φιλία από την περίοδο της θητείας μου δίπλα στον Μάριο Τόκα. Είναι κι αυτός ένας ερμηνευτής με σμιλευμένη και ώριμη φωνή.
Επίτρεψέ μου να αναφέρω ονομαστικά τους συνάδελφους μουσικούς και τραγουδιστές: Πιάνο-ενορχηστρώσεις ο Νεοκλής Νεοφυτίδης, στο βιολοντσέλο η Μιράντα Παπανεοκλέους, στο βιολί ο Παύλος Μιχαηλίδης, στο φλάουτο ο Κωνσταντίνος Μακαρίτης, στο ακορντεόν ο Νίκος Παντέχης, στην κιθάρα ο Σταμάτης Πετσάκος, στο μπουζούκι ο Γιώργος Πασμάς, στο κοντραμπάσο ο Κώστας Χαλλούμας και στα κρουστά ο Αντρέας Davinson. Στο τραγούδι μαζί μου η Ρίτα Αντωνοπούλου και ο Κώστας Χατζηχριστοδούλου.
Πληροφορίες
Παρασκευή, 12 Σεπτεμβρίου, ώρα 8:00 μ.μ. Πλατεία Γεροσκήπου, ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ
Κυριακή, 14 Σεπτεμβρίου, ώρα 9:00 μ.μ. Πολιτιστική Σκηνή, Ιεράς Μητροπόλεως Ταμασού & Ορεινής, Επισκοπειό Λευκωσίας
Εισιτήρια https://surl.li/wslvth και σε καταστήματα ACS (τιμή εισιτηρίου 10€)
Σάββατο, 4 Οκτωβρίου, ώρα 9:00 μ.μ. Κηποθέατρο Μάριος Τόκας Λεμεσός (Γιορτή του κρασιού υπό τον τίτλο « Τα μεγάλα τραγούδια» Σε αυτή την παράσταση επί σκηνής και ο Γιώργος Ιωάννου).
