Γράφει ο Αιμίλιος Χαρμπής
Μάρκο: Μια επινοημένη αλήθεια
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ (2024), 101΄
Σκηνοθεσία: Αϊτόρ Αρέγκι, Τζον Γκαράνιο
Ερμηνείες: Εντουάρντ Φερνάντεθ, Ναταλί Πόθα
Μια σχεδόν απίστευτη αλλά αληθινή ιστορία μάς έρχεται από την Ισπανία, για να θολώσει με ενδιαφέροντα τρόπο τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας. Πρωταγωνιστής εδώ είναι ο Ενρίκ Μάρκο, ένας Ισπανός συνδικαλιστής, ο οποίος επί χρόνια κατάφερε να πείσει τους πάντες για ένα ξεδιάντροπο ψέμα: ότι υπήρξε εκτοπισμένος σε ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Χάρη μάλιστα στην ευφράδεια και στα (ψεύτικα) δεινά που πειστικά εξιστορούσε, έφτασε να γίνει πρόεδρος της ισπανικής ένωσης θυμάτων του Ολοκαυτώματος, μέχρι που ένας επίμονος ιστορικός, σκαλίζοντας το παρελθόν, ξεσκέπασε την απάτη του.
Οι δημιουργοί του φιλμ, Αϊτόρ Αρέγκι και Τζον Γκαράνιο δίνουν ντοκιμαντερίστικη υφή σε ένα κατά τα άλλα μυθοπλαστικό σύνολο, το οποίο ούτως ή άλλως «παίζει» στα σύνορα μεταξύ αλήθειας και ψέματος. Ο ίδιος ο πρωταγωνιστής, άλλωστε, είναι ένας άνθρωπος που έχει καταφέρει να πείσει τους πάντες, από την ισπανική κυβέρνηση μέχρι την ίδια του την οικογένεια –ίσως και τον εαυτό του;– ότι ήταν ένας από τους 9.000 συμπατριώτες του που φυλακίστηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης έπειτα από τον ισπανικό εμφύλιο.
«Είμαι ψεύτης»
«Είναι κάτι σαν ένας παραμορφωτικός καθρέφτης. Μόνο ο ίδιος ξέρει ποιος πραγματικά είναι ο Ενρίκ Μάρκο. Αλλά το πιο πιθανό είναι ότι κοροϊδεύει και τον εαυτό του. Ο Μάρκο συχνά υπερασπιζόταν τον εαυτό του λέγοντας: “Είμαι ψεύτης, αλλά και ποιος δεν είναι;”. Και σε κάποιο βαθμό έχει δίκιο. Ολοι προσπαθούν να παρουσιάσουν την καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους, και ο κινηματογράφος είναι επίσης μια μορφή χειραγώγησης. Θέλαμε να το δείξουμε αυτό, αναμειγνύοντας διαφορετικά φορμά και θολώνοντας τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ», σημειώνουν οι δύο σκηνοθέτες.
Τα σημάδια της εξαπάτησης, όπως και της ματαιοδοξίας, είναι βέβαια εκεί εξαρχής στην ταινία τους. Τα παρατηρούμε όταν ο Μάρκο δεν καταφέρνει να εξασφαλίσει επίσημο πιστοποιητικό από το στρατόπεδο συγκέντρωσης, ενώ λίγο αργότερα τον βλέπουμε να βάφει το μουστάκι και τα μαλλιά του, καθώς ετοιμάζεται για μία ακόμη ομιλία. Από την άλλη, είναι δύσκολο να αντιπαθήσει κανείς εντελώς αυτόν τον παράξενο απατεώνα, γεγονός που εν μέρει οφείλεται και στην καταπληκτική ερμηνεία του Εντουάρντ Φερνάντεθ. Ο Ισπανός ηθοποιός, τον οποίο θαυμάσαμε φέτος και στο αξιόλογο «47», περιβάλλει με μια ιδιότυπη τρυφερότητα τα ελαττώματα του χαρακτήρα, κερδίζοντας στην πορεία και το σχετικό βραβείο Γκόγια για τον ρόλο.
