Του Απόστολου Κουρουπάκη
«Από την πρώτη στιγμή που το διάβασα μου άρεσε όχι μόνο για τη θεματολογία του, αλλά και για τη δομή του ως μονόλογος που δίνει στην αφήγηση της Φαίδρας έναν εσωτερικό ρυθμό στο μπρος – πίσω με τις μνήμες. Αυτό, ενεργοποιεί τον θεατή να παρακολουθήσει την παράσταση με ενδιαφέρον, χωρίς να κουράσει» λέει στην «Κ» η σκηνοθέτρια Μαρία Μανναρίδου – Καρσερά για το έργο «Κατ’ Εικόνα» της Μαρίας Γεωργιάδου, που ανεβάζει η θεατρική ομάδα «Σόλο για Τρεις», με την Έλενα Χριστοφή να βρίσκεται επί σκηνής. Η σκηνοθέτρια αναφέρει πως στις αναγνώσεις και στις αναλύσεις που έκαναν με τους υπόλοιπους συντελεστές πάντα έβγαιναν στην επιφάνεια ζητήματα όπως το #metoo, οι γυναικοκτονίες. Το «Κατ’ Εικόνα» είναι ένας μονόλογος – απολογισμός/εξομολόγηση με στόχο την κάθαρση, με τη Φαίδρα να σηκώνει το παραπέτασμα και να αφηγείται τη ζωή της...
–Γιατί επιλέξατε αυτό το έργο; Τι προσθέτει στο θεατρικό μας τοπίο;
–Το έργο γεννήθηκε μέσα από το θεσμό του Play και έτυχε επεξεργασίας από την Αλεξία Παπαλαζάρου ως σύμβουλος της Μαρίας. Παρουσιάστηκε στις Αποθήκες ΘΟΚ σε θεατρικό αναλόγιο σε δική μου σκηνοθεσία και από τότε προσπάθησα να βρω την επιχορήγηση για να το ανεβάσει η «Σόλο για Τρεις». Από την πρώτη στιγμή που το διάβασα μου άρεσε όχι μόνο για τη θεματολογία του, αλλά και για τη δομή του ως μονόλογος που δίνει στην αφήγηση της Φαίδρας έναν εσωτερικό ρυθμό στο μπρος – πίσω με τις μνήμες. Αυτό, ενεργοποιεί τον θεατή να παρακολουθήσει την παράσταση με ενδιαφέρον, χωρίς να κουράσει. Ένα από τα χαρακτηριστικά του κειμένου είναι το χιούμορ του και το στοιχείο του αυτοσαρκασμού, που ελαφρύνει ένα, κατά τα άλλα, δραματικό έργο. Αυτό που το «Κατ’ εικόνα» προσθέτει στο θεατρικό τοπίο είναι ότι εμπλουτίζει την κυπριακή δραματουργία. Έχω την εντύπωση ότι είναι ίσως η πρώτη φορά που ένα κυπριακό έργο καταπιάνεται εξολοκλήρου και εμβαθύνει σε τέτοιο βαθμό στο θέμα των συνεπειών της εξουσίας της πατριαρχίας και της ψυχικής και σωματικής κακοποίησης που υπόκειται η γυναίκα με τόση ευθύτητα, ειλικρίνεια και αλήθεια.
Ένα από τα χαρακτηριστικά του κειμένου είναι το χιούμορ του και το στοιχείο του αυτοσαρκασμού, που ελαφρύνει ένα, κατά τα άλλα, δραματικό έργο.
–Με ποιον τρόπο θελήσατε να διανύσει την πορεία ζωής της η Φαίδρα, εν προκειμένω η Έλενα Χριστοφή;
–Με αυτό που είπα ακριβώς πιο πάνω. Με αλήθεια. Πολλές φορές ένα κείμενο το βρίσκεις και σου μιλά από την πρώτη στιγμή που το διαβάζεις. Το «Κατ’ εικόνα» είναι ένα κείμενο καθαρό στις προθέσεις του, που δίνει την ευκαιρία στην ηθοποιό να ερμηνεύσει. Είναι ένα κείμενο ερμηνείας. Η δουλειά μας εδώ ήταν να αναδείξουμε όλες τις διακυμάνσεις συναισθημάτων που διαπερνούν την ηρωίδα με ρυθμό, με ενέργεια, χωρίς σκηνοθετικά «ευρήματα», αλλά με λιτά μέσα και τα υποκριτικά εργαλεία της ηθοποιού, να βγει η αλήθεια ώστε να επικοινωνήσει με τον θεατή αυτά που είναι ουσιαστικά.
–Σας απασχόλησαν στη σκηνοθετική σας γραμμή ζητήματα όπως το #metoo, οι γυναικοκτονίες κ.ά.;
–Ω, μα βέβαια, στις αναγνώσεις και στις αναλύσεις μας πάντα έβγαιναν στην επιφάνεια αυτού του είδους ζητήματα. Δυστυχώς, είναι μέσα στην καθημερινότητά μας, τα ζούμε συνέχεια και δεν μπορείς να τα προσπερνάς. Τα διάφορα κινήματα όμως, όπως το #metoo, είναι για τη Φαίδρα συνθήκες ετεροχρονισμένες. Η Φαίδρα ζει το δικό της δράμα χωρίς καμιά βοήθεια ή στήριξη, ρίχνεται στην πάλη της επιβίωσης μόνη, βγάζοντας τα συμπεράσματα της ζωής της με ό,τι έμαθε «στα πεζοδρόμια και τα μπορδέλα». Σίγουρα, δεν θα αναγνώριζε τη δολοφονία της Βάσως ως γυναικοκτονία, αλλά το ζει στο πετσί της χωρίς να βάζει την όποια ετικέτα. Αυτό που απορρέει από τη σκηνοθετική γραμμή είναι η έμφαση στην ανθρώπινη διάσταση της ζωής της Φαίδρας και οι αποφάσεις που παίρνει για το πώς να καθοδηγήσει τη ζωή της σίγουρα θα σόκαραν τις σημερινές ακόλουθες του #metoo. Χωρίς να το αντιλαμβάνεται κακοποιεί τον ίδιο της τον εαυτό με την έννοια ότι δεν συνειδητοποιεί τα δικαιώματά της. Η Φαίδρα είναι απλά survivor, μια αγωνίστρια μέσα στην κοινωνική παλαίστρα που τοποθετεί τον εαυτό της γιατί δεν ξέρει καλύτερα.
–Υπάρχουν απαντήσεις στα ερωτήματα της Φαίδρας; Πόσο κοινά είναι αυτά;
–Ναι, σήμερα σε κάποιο βαθμό θα μπορούσαν, γιατί έχουν μπει πλέον κάποια θεσμικά πλαίσια στην κοινωνία που προστατεύουν την κακοποιημένη γυναίκα. Η Φαίδρα περνά ψυχική και σωματική κακοποίηση από τον πατέρα, αδερφό, αγαπητικό, εργοδότη, κάτι που βλέπουμε ακόμα και στις μέρες μας, και σίγουρα είναι κοινά, με τη διαφορά ότι σήμερα υπάρχει η πιθανότητα μια γυναίκα να βρει στήριξη και προστασία, να βρει το δίκιο της.
Η Έλενα Χριστοφή υποδύεται τη Φαίδρα, η οποία σηκώνει το παραπέτασμα και αφηγείται τη ζωή της, μεταφέροντάς μας σε χώρους που οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε περπατήσει.
–Τι μπορεί να μας οδηγήσει σ’ έναν απολογισμό; Φτάνουμε άραγε ποτέ στην κάθαρση;
Ένας απολογισμός είναι το αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, είναι η αναγνώριση και η συνειδητοποίηση των αδυναμιών μας, των όποιων λαθών και ατοπημάτων έχουμε διαπράξει στη ζωή μας. Στην κάθαρση νομίζω φτάνουμε όταν στο τέλος έχουμε αποδεχτεί τον εαυτό μας και συνειδητοποιούμε ότι έχουμε ακολουθήσει ένα δικό μας μέτρο ηθικής που ζυγίζει σωστά αυτό που είμαστε. Τι είναι το σωστά; Αυτό που μας συνθέτει, με τα καλά και τα κακά μας και ποιο υπερτερεί.
–Πώς μετριούνται οι άνθρωποι στο τέλος, κυρία Καρσερά;
–Από το πέρασμά τους σε αυτή τη ζωή, τι μένει, τι αφήνει πίσω του, και όπως λέει και η Φαίδρα αυτό «το λίγο, το μικρό, το πικρό … ήταν το Όλον μου εμένα. Δες την αλήθεια μου και κρίνε».
–Ως γυναίκα και ως δημιουργός αισθάνεστε την ίδια εργασιακή, αλλά και κοινωνική ασφάλεια και ελευθερία με έναν άντρα;
–Είναι θέμα ισορροπιών, θέμα σεβασμού των δικαιωμάτων του ατόμου. Όταν στο εργασιακό περιβάλλον υπάρχουν αυτά τότε υπάρχει κατ’ επέκταση και κοινωνική ασφάλεια και ελευθερία. Ο χώρος μας δεν είναι εύκολος για μια γυναίκα δημιουργό. Δυστυχώς το πατριαρχικό σύνδρομο υπάρχει ακόμα, όμως με το πέρασμα των χρόνων συνειδητοποιώ ότι τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα απ’ ό,τι ήταν πριν από τριάντα χρόνια. Από τη στιγμή που αποφασίζεις να πάρεις στα χέρια σου την ευθύνη, να κουμαντάρεις η ίδια την καλλιτεχνική σου πορεία, τότε παλεύεις τις όποιες αντιξοότητες με δύναμη και σθένος. Η ανεξαρτησία φέρνει πολλές φορές και την ελευθερία φτάνει να ξέρεις πώς να τη διαχειριστείς σωστά. Η ελευθερία είναι μεγάλη υπόθεση και στην περίπτωσή της η Φαίδρα δεν τα καταφέρνει και πολύ καλά σε αυτό τον τομέα.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Μαρία Μανναρίδου – Καρσερά
Στον ρόλο της Φαίδρας η Έλενα Χριστοφή
Σκηνικά – Κοστούμια: Ηλέκτρα Κυθραιώτου – Ταλιώτη
Μουσική Επιμέλεια: Μαριάννα Γαλίδη
Φωτισμός: Αντρέας Καρσεράς
Πού/πότε: Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού Κοραή 1 Θέατρο Χώρα (Πλατεία Αρχιεπισκοπής), Λευκωσία. Σάββατο 5 Φεβρουαρίου, ώρα 8:30 μ.μ. και Κυριακή 6 Φεβρουαρίου, ώρα 7:00 μ.μ. Κρατήσεις: 99176673
Κατάλληλο για άνω των 12 ετών
