Kathimerini.gr
Κατά τους χειμερινούς μήνες, είναι πιθανό να έχετε δει διαφημίσεις προϊόντων που ισχυρίζονται ότι ενισχύουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα, ώστε να αποφύγετε το κρυολόγημα και τη γρίπη. Μπορεί όμως πράγματι ό,τι περιέχει ένα μπουκαλάκι, είτε πρόκειται για σκεύασμα βιταμινών είτε για προβιοτικό, να τονώσει το ανοσοποιητικό σας σύστημα και να σας βοηθήσει να μείνετε υγιής;
«Δυστυχώς, η αλήθεια είναι ότι αυτά τα είδη προϊόντων δεν προσφέρουν στην πραγματικότητα κανένα όφελος», δηλώνει ο Michael Starnbach, καθηγητής Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. «Δεν υπάρχουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν ότι βοηθούν στην καταπολέμηση των νοσημάτων αυτών».
Για να καταλάβετε γιατί, πρέπει να γνωρίζετε λίγα πράγματα σχετικά με το πώς λειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα. Η λογική της «ενίσχυσης» του ανοσοποιητικού συστήματος είναι αυτή καθαυτή λανθασμένη.
«Το ανοσοποιητικό σύστημα υπόκειται σε μια πολύ ευαίσθητη ρύθμιση», εξηγεί ο καθηγητής Starnbach. Υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα σε ένα ανοσοποιητικό σύστημα το οποίο είναι αποτελεσματικό σε ό,τι αφορά τον περιορισμό της ικανότητας των βακτηρίων, των ιών και των παρασίτων να προκαλέσουν λοίμωξη και σε ένα υπερδραστήριο ανοσοποιητικό σύστημα το οποίο μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως αλλεργίες, διαβήτη και άλλους τύπους αυτοφλεγμονωδών και αυτοάνοσων νοσημάτων.
«Μια συνολική ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυτοάνοσες καταστάσεις και άλλα προβλήματα», δηλώνει ο Starnbach.
Τι περιέχει το μπουκαλάκι
Τα προϊόντα που ισχυρίζονται ότι ενισχύουν ή «τονώνουν» το ανοσοποιητικό σύστημα ανήκουν κατά κανόνα σε δύο κατηγορίες: βιταμινούχα σκευάσματα και προβιοτικά.
Υπάρχει κάποια αλήθεια στην άποψη ότι οι βιταμίνες μπορούν να ενισχύσουν την άμυνα του οργανισμού. Οι βιταμίνες μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη νοσημάτων και άλλων προβλημάτων υγείας, αλλά μόνο στα άτομα που έχουν έντονο υποσιτισμό· όμως αυτό δεν ισχύει για τον μέσο Αμερικανό ενήλικα, δηλώνει ο Starnbach. Επομένως, τα βιταμινούχα σκευάσματα δεν μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα για να σας βοηθήσουν να παραμείνετε υγιής, εάν είστε ήδη υγιής.
Σε ό,τι αφορά τα προβιοτικά, υπάρχει επίσης κάποια αλήθεια στην άποψη ότι τα βακτήρια και οι μικροοργανισμοί που ζουν στο έντερό σας μπορεί να επηρεάζουν την υγεία σας.
«Πολλές έρευνες διεξάγονται σχετικά με το πώς αυτοί οι φιλικοί μικροοργανισμοί, οι οποίοι ζουν μέσα στον οργανισμό μας και χάρη σε εμάς και συμβάλλουν στη λειτουργία του ανοσοποιητικού, ίσως διαταράσσουν τη λειτουργία του», συνεχίζει ο Starnbach. Κάποια μέρα, οι επιστήμονες μπορεί να είναι σε θέση να μας πουν πώς να αποτρέψουμε την εμφάνιση νοσημάτων τροποποιώντας μέσα στον οργανισμό μας αυτά τα διάφορα είδη μικροοργανισμών, που αποτελούν το λεγόμενο μικροβίωμα.
«Πιστεύω ότι τα επόμενα 10 χρόνια θα γνωρίζουμε πολύ καλύτερα τους τρόπους με τους οποίους συγκεκριμένα μικρόβια εμπλέκονται σε ορισμένα νοσήματα», προσθέτει ο Starnbach. Προς το παρόν, ωστόσο, δεν έχουμε κατανοήσει επαρκώς την πολύπλοκη αλληλεπίδραση ανάμεσα στον οργανισμό και στο μικροβίωμα, ώστε να είμαστε σε θέση να χρησιμοποιούμε αποτελεσματικά τα προβιοτικά για τη βελτίωση της υγείας. «Δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία σχετικά με το πώς θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τα συμπληρώματα διατροφής για να διορθώσουμε μια σειρά από προβλήματα», καταλήγει.
Αυτό μπορεί να αλλάξει, αλλά στο μεταξύ να είστε επιφυλακτικοί απέναντι σε απόψεις που ισχυρίζονται το αντίθετο.
Στρατηγικές για να μείνετε υγιείς
Αφού λοιπόν δεν μπορείτε να βοηθήσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα παίρνοντας ένα μη συνταγογραφούμενο μαγικό φίλτρο ή χαπάκι, τι μπορείτε να κάνετε για να μην αρρωστήσετε τον χειμώνα; Οι διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους που αρρωσταίνουν σπάνια και σε αυτούς που είναι διαρκώς άρρωστοι σχετίζονται κυρίως με τις συνήθειές τους παρά με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού τους, δηλώνει ο Starnbach. Ορισμένες συμβουλές που μπορεί να σας βοηθήσουν είναι οι εξής:
Πλένετε τα χέρια σας. Αν και οι περισσότεροι μικροοργανισμοί μεταδίδονται με τον αέρα, συχνά ο τρόπος που κολλάτε μια ασθένεια είναι όταν αγγίζετε μια μολυσμένη επιφάνεια, εξηγεί ο Starnbach. Τις περισσότερες φορές, οι μικροοργανισμοί μεταφέρονται από τα χέρια στα μάτια, στη μύτη ή στο στόμα, οπότε προσπαθείτε επίσης να μην αγγίζετε το πρόσωπό σας.
Διατηρήστε το σώμα σας σε φόρμα. Υιοθετώντας μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, σε συνδυασμό με τακτική άσκηση και επαρκή ύπνο, βοηθάτε τον οργανισμό και το ανοσοποιητικό σας σύστημα να λειτουργούν καλά.
Διαχειριστείτε το άγχος. Eρευνα έχει δείξει ότι τα υψηλά επίπεδα στρες μπορεί να διαταράσσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Συνεπώς, όσο μπορείτε, προσπαθήστε να έχετε συνείδηση των επιπέδων του άγχους σας και βρείτε τρόπους να τα μειώνετε όταν είναι πολύ υψηλά.
Εμβολιαστείτε. Τα εμβόλια κατά της γρίπης και άλλων νοσημάτων διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να παρέχει προστασία. Τα εμβόλια μαθαίνουν το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει συγκεκριμένους παθογόνους μικροοργανισμούς και το προετοιμάζουν ώστε να αμύνεται αποτελεσματικά εάν τους συναντήσει.
Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι, πέρα από τα εμβόλια, δεν υπάρχει στην πραγματικότητα τίποτα που μπορείτε να κάνετε για να βελτιώσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Συνεπώς, είναι προτιμότερο να αποφεύγετε τα χάπια και τα μαγικά φίλτρα που σας υπόσχονται κάτι τέτοιο.
«Παρότι τα σκευάσματα αυτά μπορεί να μην κάνουν κακό, μάλλον θα χαρείτε περισσότερο τα χρήματά σας αν τα χρησιμοποιήσετε για κάτι άλλο», καταλήγει ο καθηγητής Starnbach.
