Γράφει η Ιωάννα Ξανθούλη*
Πόσο συντονισμένοι είμαστε με αυτό που κάνουμε; Πόσο απολαμβάνουμε τις στιγμές που ζούμε; Πόσοι φτάνουμε στον προορισμό μας με κάποια μνήμη από τη διαδρομή;
Η πραγματικότητα είναι πως η συντριπτική πλειοψηφία μας, σε μία ατέρμονη προσπάθεια να προλάβει το χρόνο, έχει εμπιστευθεί το τιμόνι στον αυτόματο πιλότο, με αποτέλεσμα οτιδήποτε κάνουμε ή βιώνουμε να φέρνει περισσότερο σε αυτοματοποιημένη διαδικασία παρά σε συνειδητή επιλογή.
Λειτουργούμε κυρίως ασυνείδητα, μηχανικά, δεδομένου ότι το μυαλό μας ταξιδεύει κατά μέσο όρο 47% του χρόνου που είμαστε ξύπνιοι, ανάμεσα σε αναμνήσεις του παρελθόντος και ανησυχίες για το μέλλον. Αυτό σημαίνει ότι ο νους μας δεν συγχρονίζεται με το σώμα μας και περιπλανάται ανάμεσα σε παρελθόν και μέλλον, χάνοντας την ουσιαστική σύνδεση με το παρόν. Η τακτική αυτή οδηγεί αναπόφευκτα σε υπερβολικό άγχος και κατάθλιψη με δυσάρεστες συνέπειες.
Όσοι επιθυμούμε να ανατρέψουμε την πορεία αυτή και να ανακτήσουμε τον έλεγχο της ζωής μας, δεν έχουμε παρά να εντάξουμε στην καθημερινότητα μας την ενσυνειδητότητα.
Ενσυνειδητότητα (Mindfulness), σύμφωνα με τον Jon Kabat-Zinn, δημιουργό του παγκοσμίου φήμης προγράμματος Μείωση Άγχους Μέσω Ενσυνειδητότητας (MBSR), είναι η με πρόθεση παρατήρηση της εμπειρίας μας στο παρόν χωρίς κριτική. Πιο απλά, είναι η ικανότητα να είμαστε πλήρως παρόντες στο «εδώ και τώρα», να αντιλαμβανόμαστε τον τόπο, τον χρόνο και τις πράξεις μας τη συγκεκριμένη στιγμή, χωρίς να είμαστε καταβεβλημένοι ή αγχωμένοι από τις καταστάσεις.
Πρόκειται για δεξιότητα που διαθέτουμε όλοι, τελεί όμως υπό την αίρεση της επιδέξιας και συστηματικής εξάσκησης. Αυτή, επιτυγχάνεται μέσα από πρακτικές ενσυνειδητότητας που στοχεύουν στη βελτίωση της συγκέντρωσης, στον αποκλεισμό της κριτικής, στη διαχείριση αρνητικών συναισθηματικών καταστάσεων και στην δημιουργία ενός περιβάλλοντος θετικής ψυχολογίας, σωματικής ευημερίας και ευεξίας.
Ενδεικτικά, αναφέρονται η πρακτική σκόπιμης εστίασης, ασκήσεις γείωσης, ο έλεγχος αναπνοής και η ενασχόληση με μία μόνο εργασία (single-tasking). Κάποιες από αυτές είναι εμπνευσμένες από τις βουδιστικές τεχνικές διαλογισμού και μπορούν να εφαρμοσθούν οπουδήποτε, σε οποιοδήποτε χρόνο.
Σύμφωνα με έρευνες, μέσα από αυτές τις πρακτικές, ενισχύεται η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει και να κατανοεί σε βάθος τα δικά του συναισθήματα, αλλά και εκείνα των άλλων. Η αυξημένη αυτή επίγνωση, συμβάλλει στη βελτίωση της επικοινωνίας και των διαπροσωπικών σχέσεων, ενισχύοντας την ενσυναίσθηση και αποκλείοντας την κριτική.
Παράλληλα, καλλιεργείται μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα και ψυχική ανθεκτικότητα, με αποτέλεσμα το άτομο να είναι σε θέση ν’ ανταποκρίνεται με ηρεμία και ευελιξία στις προκλήσεις της καθημερινότητας. Επιπλέον, συμβάλλει στη μείωση του άγχους, στη διαχείριση αρνητικών συναισθημάτων όπως θυμός, λύπη, φόβος καθώς και στη βελτίωση της συγκέντρωσης και της ποιότητας ύπνου.
Η επιτυχία των πρακτικών αυτών εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την πιστή και τακτική εφαρμογή τους. Τρία μόνο λεπτά από τη μέρα μας είναι το «κόστος» που θα έχουμε για μία πρώτη εκπαίδευση στην ενσυνειδητότητα. Ένα κόστος πολύ χαμηλό σε σχέση με το κέρδος που θα αποκομίσουμε σταδιακά. Το κέρδος μίας ποιοτικής ζωής στους δικούς μας ρυθμούς, απαλλαγμένης από άγχος και ανησυχία. Μίας ζωής που θα μπορούμε να ελέγχουμε εμείς.
*Η Ιωάννα Ξανθούλη είναι Master Life Coach, Parent Coach, Accredited Practitioner Coach από τον IAPC&M (International Authority for Professional Coaching and Mentoring), μέλος της ICF Κύπρου και ICM (International Coaching and Mentoring) Ελλάδας.
