Kathimerini.gr
Αναπόφευκτες εξάψεις. Ορμονικές διαταραχές. Σχέσεις χωρίς σεξ. Τέτοιου είδους στερεότυπα για την εμμηνόπαυση είναι βαθιά ριζωμένα, όμως ελάχιστα ανταποκρίνονται πλήρως στην πραγματικότητα. Η εμμηνόπαυση μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα σε διάφορα σημεία του σώματος, συχνά με τρόπους που δεν περιμένει κανείς, λέει η Ρεμπέκα Θέρστον, αναπληρώτρια κοσμήτορας για την έρευνα πάνω στην υγεία των γυναικών και καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ. Μιλήσαμε με ειδικούς για τις πιο συνηθισμένες παρανοήσεις που έχουν συναντήσει γύρω από την εμμηνόπαυση. Αυτά είναι όσα θέλουν να γνωρίζετε.
Οχι μόνο εξάψεις
Οι εξάψεις αποτελούν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης: έως και το 80% των γυναικών τις βιώνουν. Ωστόσο, η εμμηνόπαυση μπορεί να συνοδεύεται και από μια σειρά λιγότερο γνωστών συμπτωμάτων, όπως αϋπνία, μεταβολές στη διάθεση, εγκεφαλική θολούρα, κολπική ξηρότητα, πόνοι στις αρθρώσεις και άλλα.
Αυτό συμβαίνει κυρίως διότι η εμμηνόπαυση προκαλείται από αλλαγές στα επίπεδα των οιστρογόνων, που επηρεάζουν όλους τους ιστούς του σώματος. Δυστυχώς, πολλές γυναίκες δεν γνωρίζουν το πλήρες εύρος των συμπτωμάτων που μπορεί να προκαλέσει αυτή η διαδικασία, σημειώνει η δρ Τζοάν Μάνσον, ενδοκρινολόγος και καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνονται ότι ορισμένα συμπτώματα σχετίζονται με την εμμηνόπαυση και έτσι να στερούνται την ευκαιρία να λάβουν θεραπείες που θα μπορούσαν να τις βοηθήσουν.
Εύκολος «εχθρός»
«Μέχρι πρόσφατα, πολλά συμπτώματα των γυναικών απορρίπτονταν ή αποδίδονταν σε αιτίες άσχετες με τις ορμόνες», αναφέρει η δρ Αννα Μπαρμπιέρι, μαιευτήρας-γυναικολόγος. Ωστόσο, ορισμένοι γιατροί ανησυχούν ότι έχει γίνει υπερβολική στροφή προς την αντίθετη κατεύθυνση. «Σήμερα, η πλάστιγγα τείνει να γέρνει προς την αντίληψη ότι “όλα οφείλονται στην εμμηνόπαυση ή την περιεμμηνόπαυση”, και αυτό αποτελεί υπερβολική απλοποίηση», σημειώνει η Μπαρμπιέρι. Φέρνει ως παράδειγμα τους πόνους στις αρθρώσεις στη μέση ηλικία που μπορεί μεν να σχετίζονται με τη μείωση των οιστρογόνων, αλλά μπορεί και να οφείλονται σε αρθρίτιδα. Η δρ Πελίν Μπατούρ, καθηγήτρια μαιευτικής, γυναικολογίας και αναπαραγωγικής βιολογίας στην Κλινική του Κλίβελαντ, αναφέρει ότι έχει συναντήσει πολλές περιπτώσεις όπου ασθενείς –και οι γιατροί τους– απέδιδαν συμπτώματα όπως η κόπωση στην εμμηνόπαυση, παραλείποντας βασικές εξετάσεις που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν ως πραγματική αιτία την αναιμία, διαταραχές του θυρεοειδούς ή ανεπάρκειες βιταμινών.
Η ορμονοθεραπεία
Μέχρι το 2002, η ορμονοθεραπεία συνταγογραφείτο συστηματικά για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Ωστόσο μια ευρέως δημοσιευμένη μελέτη εκείνη τη χρονιά κατέγραψε μικρή αύξηση στον κίνδυνο καρκίνου του μαστού και θρόμβων αίματος σε γυναίκες που λάμβαναν οιστρογόνα και προγεστίνη. Η χρήση ορμονών μειώθηκε δραματικά και πολλές γυναίκες εξακολουθούν να τις φοβούνται. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τους ειδικούς, για τις περισσότερες γυναίκες ηλικίας 40 και 50 ετών που εμφανίζουν ενοχλητικά συμπτώματα, τα οφέλη –όπως η ανακούφιση από τις εξάψεις και την κολπική ξηρότητα, καθώς και η μείωση του κινδύνου οστεοπόρωσης– υπερτερούν των σχετικά χαμηλών κινδύνων. Ορισμένες γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας μπορούν επίσης να ωφεληθούν με ασφάλεια από την ορμονοθεραπεία, λέει η δρ Λόρεν Στράιτσερ, κλινική καθηγήτρια μαιευτικής και γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν. Αν και για ορισμένες γυναίκες, όπως οι επιζήσασες από καρκίνο του μαστού, η συστηματική ορμονοθεραπεία γενικά δεν συνιστάται, οι ειδικοί τονίζουν ότι οι εξαιρέσεις αυτές είναι σχετικά περιορισμένες.
Υπουλοι κίνδυνοι
Πολλές γυναίκες αποφασίζουν να περάσουν την εμμηνόπαυση χωρίς καμία βοήθεια. Οι ερευνητές όμως προειδοποιούν ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Οι γυναίκες με συχνές ή έντονες εξάψεις έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρδιαγγειακές παθήσεις σε σύγκριση με όσες δεν εμφανίζουν εξάψεις. Και όσες έχουν περισσότερες εξάψεις κατά τη διάρκεια του ύπνου τείνουν να έχουν χειρότερη μνήμη. Σύμφωνα με τη Θέρστον, που έχει μελετήσει εκτενώς το θέμα, γίνονται έρευνες για να διαπιστωθεί ο ακριβής λόγος. Οι εξάψεις μπορεί να υποβαθμίσουν την ποιότητα του ύπνου, γεγονός που συνδέεται με καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη και γνωστική έκπτωση, αλλά πιθανόν να υπάρχουν και άλλοι μηχανισμοί που δεν έχουν ακόμη πλήρως διευκρινιστεί. Η κολπική ξηρότητα αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης ουρολοιμώξεων. Ακόμη και οι γυναίκες χωρίς εμφανή συμπτώματα συνήθως παρουσιάζουν μεταβολικές αλλαγές και μείωση της οστικής πυκνότητας κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης.
Διάρκεια συμπτωμάτων
Πολλές γυναίκες θεωρούν ότι οι εξάψεις θα περάσουν γρήγορα, ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, διαρκούν κατά μέσον όρο πάνω από επτά χρόνια – και σε ορισμένες περιπτώσεις πολύ περισσότερο. Κάποια άλλα συμπτώματα μπορεί να επιμείνουν ακόμη περισσότερο. Για παράδειγμα, οι ουρολοιμώξεις σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας συχνά σχετίζονται με την εμμηνόπαυση, αλλά πολλές δεν το αντιλαμβάνονται, επισημαίνει η δρ Ελίζαμπεθ Εβανς, καθηγήτρια στο Κέντρο Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Σαν Αντόνιο. «Μπορεί να έρθει μια γυναίκα 70 ετών και να πει: “Τα έχω περάσει όλα αυτά. Γιατί μιλάμε για εμμηνόπαυση;”» λέει η Εβανς.
Τα συμπτώματα μπορούν επίσης να εμφανιστούν νωρίτερα απ’ ό,τι πολλοί φαντάζονται. Αν και η ηλικία των 45 ετών και άνω είναι συνηθισμένη για την τελευταία έμμηνο ρήση, δεν είναι ασυνήθιστο να ξεκινήσουν σημάδια περιεμμηνόπαυσης ήδη από τα μέσα ή τα τέλη της δεκαετίας των 30, σημειώνει η δρ Στεφανί Φομπιόν, διευθύντρια του Κέντρου Γυναικείας Υγείας της Mayo Clinic και διευθύντρια ιατρός της Εταιρείας για την Εμμηνόπαυση. «Οι γυναίκες συχνά συναντούν αδιαφορία σε αυτό το ζήτημα, γιατί, αν μια 37χρονη παραπονεθεί για προβλήματα διάθεσης, διαταραχές ύπνου ή άλλα συμπτώματα, της λένε ότι δεν είναι δυνατόν», επισημαίνει.
Η πιθανότητα εγκυμοσύνης και το σεξ
Η δρ Μπατούρ αναφέρει μια περίπτωση που συναντά συχνά στο ιατρείο της: ασθενής χωρίς περίοδο για μήνες η οποία, βασιζόμενη σε αναξιόπιστες εργαστηριακές εξετάσεις, θεωρεί ότι βρίσκεται ήδη σε εμμηνόπαυση, καταλήγει στο ιατρείο γιατί διαπιστώνει πως τελικά είναι έγκυος. Ακόμη και αν οι περίοδοι είναι σπάνιες, η εγκυμοσύνη παραμένει πιθανή κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης. Μάλιστα, μια μελέτη του 2015 έδειξε ότι, μετά τις έφηβες, οι γυναίκες γύρω στα 40 είναι η δεύτερη πιο πιθανή ηλικιακή ομάδα για μη προγραμματισμένη εγκυμοσύνη. «Αρκεί ένα ωάριο και ένα σπερματοζωάριο», σχολιάζει η Μπατούρ. Η πιθανότητα εγκυμοσύνης υπάρχει μέχρι να ολοκληρωθεί η περιεμμηνόπαυση και να περάσει ένας ολόκληρος χρόνος χωρίς περίοδο – εφόσον δεν υπάρχει άλλη πάθηση που να επηρεάζει τον κύκλο.
Η επιθυμία
Ο πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής είναι συχνός στην εμμηνόπαυση και έτσι οι γυναίκες «έχουν χαμηλότερη επιθυμία», αναφέρει η δρ Ντιάνα Μπίτνερ, επικεφαλής ιατρός και συνιδρύτρια του true. Women’s Health, μιας κλινικής που λειτουργεί με συνδρομητικό μοντέλο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο, όπου «όσο λιγότερο σεξ κάνεις, τόσο λιγότερο το επιθυμείς». Ωστόσο, αυτός ο κύκλος μπορεί να σπάσει. Οι ειδικοί τονίζουν τη σημασία της ανοιχτής κουβέντας με τις ασθενείς.
Ενυδατικά, λιπαντικά και κολπικά οιστρογόνα μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της ξηρότητας και του πόνου. Επίσης, η τεστοστερόνη, αν και δεν έχει εγκριθεί από τον FDA για τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, συνταγογραφείται, πέραν της προβλεπόμενης χρήσης, για την ενίσχυση της λίμπιντο.
