Kathimerini.gr
Κάποιες φορές, τα χέρια που πονάνε ή έχουν υποστεί κάκωση χρειάζονται κάτι παραπάνω από απλή ξεκούραση, φάρμακα ή σπιτικά γιατροσόφια για να λειτουργήσουν ή να αποκατασταθούν. Σε αυτή την περίπτωση, ο γιατρός μπορεί να σας συστήσει να συνεργαστείτε με έναν πιστοποιημένο θεραπευτή χεριών (CHT). Αν συμβεί αυτό, να είστε προετοιμασμένοι για μια ολοκληρωμένη θεραπεία που εκτείνεται πέραν των χεριών σας.
Τι είναι ο πιστοποιημένος θεραπευτής χεριών;
Ο CHT είναι ένας ειδικός στην αποκατάσταση της άκρας χείρας (το τμήμα του άνω άκρου από τον καρπό και κάτω) και ολόκληρου του βραχίονα. «Συνήθως δουλεύουμε από τον ώμο προς τον αγκώνα, τον καρπό και την παλάμη, γιατί δεν μπορείς να θεραπεύσεις ένα μέρος του άνω άκρου χωρίς αυτό να επηρεάζει τη λειτουργία ενός άλλου», δηλώνει η Betty Hearne, CHT στο Κέντρο Αποκατάστασης Spaulding, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Η ειδικότητα αυτή συνδυάζει κάποιες προσεγγίσεις τόσο από τη φυσικοθεραπεία, που εστιάζει στη δύναμη και στη λειτουργία, όσο και από την εργοθεραπεία, που εστιάζει στην τροποποίηση δραστηριοτήτων που έχουν καταστεί δύσκολες.
Στις ΗΠΑ οι CHT πρέπει να περάσουν αυστηρές εξετάσεις για να αποκτήσουν πιστοποίηση. Δεν έχουν καν το δικαίωμα να συμμετάσχουν στις εξετάσεις αν δεν είναι αδειοδοτημένοι εργοθεραπευτές ή φυσικοθεραπευτές, με τουλάχιστον τρία έτη εμπειρίας και 4.000 ώρες πρακτικής στην αποκατάσταση της άκρας χείρας και του άνω άκρου.
Υποψήφιοι για θεραπεία των χεριών
Οι άνθρωποι αναζητούν θεραπεία των χεριών για διάφορες παθήσεις, όπως μεταξύ άλλων οι εξής:
• Μια υποκείμενη πάθηση (όπως η αρθρίτιδα).
• Τραυματισμός της άκρας χείρας, οποιουδήποτε είδους.
• Τραυματισμός του ώμου, του αγκώνα ή του καρπού.
• Ρίκνωση παλαμιαίας απονεύρωσης – ανάπτυξη ιστού που τραβά τα δάχτυλα προς την παλάμη.
• Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα – παρουσία οιδηματώδους ιστού που πιέζει ένα νεύρο στο αντιβράχιο, προκαλώντας μυρμήγκιασμα και μούδιασμα στον αντίχειρα και σε ορισμένα δάχτυλα.
Μπορεί να έχετε περισσότερα από ένα προβλήματα συγχρόνως, όπως τραυματισμό του ώμου, του καρπού και της άκρας χείρας από πτώση.
Τι περιλαμβάνει η θεραπεία;
Ένας κύκλος θεραπείας χεριών διαρκεί συνήθως έξι εβδομάδες, αλλά μπορεί να είναι πιο μακροχρόνιος ή πιο σύντομος ανάλογα με τις ανάγκες σας. Περιλαμβάνει πολλά συστατικά.
Μια αξιολόγηση. Ο CHT αξιολογεί τον πόνο σας, το τραύμα (αν υπάρχει), την αισθητικότητα, τη δεξιότητα, τη λειτουργικότητα, τη δύναμη και το εύρος κίνησης. «Συνήθως ρωτάω αν μπορείτε να ανοίξετε διάπλατα τα δάχτυλά σας ή να σχηματίσετε γροθιά και αν πονάτε ή αν νιώθετε πρήξιμο. Συζητάμε για αυτό που θέλετε να καταφέρετε, ποιοι είναι οι στόχοι σας και τι μπορούμε να κάνουμε για να τους επιτύχουμε», δηλώνει η Hearne.
Ένα προσαρμοσμένο πρόγραμμα ασκήσεων. «Ξεκινάμε με ανώδυνες, απαλές ασκήσεις, που προοδευτικά γίνονται περισσότερο απαιτητικές», λέει η Hearne. «Μπορεί να είναι ασκήσεις ενδυνάμωσης ρουτίνας, όπως η συμπίεση μιας μπάλας με την παλάμη, έτσι ώστε οι μύες να συσπαστούν βρίσκοντας αντίσταση, ή το να αφήσετε τον ώμο σας να αιωρείται στο πλευρό σας και να κάνετε μικρούς, χαλαρούς κύκλους. Εξαρτάται από το πρόβλημα».
Ασκήσεις λειτουργικότητας. Ο CHT θα σας βοηθήσει να επιτύχετε κινήσεις που σας δυσκολεύουν τροποποιώντας τες, όπως το να πιάσετε την οδοντόβουρτσα, να μεταφέρετε τσάντες ή να κουμπώσετε ένα πουκάμισο.
Εργασία για το σπίτι. Ο CHT θα σας ενθαρρύνει να κάνετε ορισμένες ασκήσεις στο σπίτι. Για παράδειγμα, για την αρθρίτιδα: «Μπορεί να σας ζητήσει να βρέχετε μια πετσέτα προσώπου με ζεστό νερό και να τη στύβετε δύο φορές την ημέρα. Η θερμότητα χαλαρώνει τους ιστούς, γεγονός που βοηθά στην ανακούφιση από τον πόνο, ενώ η κίνηση του καρπού βοηθά στη μείωση του πρηξίματος», εξηγεί η Hearne. «Θα σας συστήσουμε επίσης να χρησιμοποιείτε τα χέρια σας σε όσο τον δυνατόν περισσότερες δραστηριότητες ρουτίνας».
Άλλες πλευρές της θεραπείας
Οι CHT κάνουν περισσότερα από το να σας καθοδηγούν απλώς στην εκτέλεση ασκήσεων. Μπορούν επίσης να κάνουν τα εξής:
Να κατασκευάσουν νάρθηκες. Οι CHT μπορούν να κατασκευάσουν έναν εξατομικευμένο νάρθηκα από ένα εύπλαστο (θερμοπλαστικό) υλικό, το οποίο κρατά τα δάχτυλά σας στη σωστή θέση ώστε να μην πονάνε ή σας επιτρέπει να απαλλαγείτε με ασφάλεια από έναν γύψο όσο εκτελείτε μια άσκηση.
Να διαχειριστούν το οίδημα. «Μπορεί να δώσουμε ένα εξάρτημα συμπίεσης, για παράδειγμα ένα μανίκι ή ένα γάντι, ή να δείξουμε σε κάποιον πώς να επιτυγχάνει κινητοποίηση του οιδήματος – μια ειδική τεχνική μασάζ που μειώνει το οίδημα», αναφέρει η Hearne.
Να αντιμετωπίσουν τον πόνο. Οι CHT μπορούν να σας διδάξουν πώς να ανακουφίζεστε από τον πόνο χρησιμοποιώντας τοπικά φάρμακα, ασκήσεις βαθιών αναπνοών και διαλογισμό. Μπορούν επίσης να σας ενημερώσουν για την ύπαρξη εξοπλισμού που διευκολύνει τη λαβή ή τη χρήση εργαλείων.
Να προσφέρουν συναισθηματική υποστήριξη. «Πολλοί άνθρωποι βρίσκονται σε απελπισία σχετικά με τη δυσλειτουργία τους και ένα μεγάλο μέρος της συμβολής μας είναι να τους βοηθήσουμε να αντέξουν τις δυσκολίες τους. Χρησιμοποιούμε γνωστική συμπεριφορική θεραπεία για να ανακατευθύνουμε τις αρνητικές σκέψεις. Τους δείχνουμε επίσης τη βελτίωσή τους, βάζοντάς τους να κάνουν ορισμένες ασκήσεις, όπως το να ανοίξουν ένα βάζο. Αυτό τους ενισχύει ψυχολογικά και τους βοηθά να σταματήσουν να φοβούνται να κινήσουν το χέρι που αναρρώνει», λέει η Hearne.
Πού μπορείτε να βρείτε CHT
Ο γιατρός σας μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν CHT. Στις ΗΠΑ μπορεί κανείς να βρει έναν θεραπευτή στην περιοχή του μέσω της ιστοσελίδας της Επιτροπής Πιστοποίησης Θεραπευτών Χεριού (www.htcc.org/find-a-cht).
Τι γίνεται αν δεν υπάρχει CHT στην περιοχή σας; Η Hearne λέει πως δεν είναι κακή επιλογή να πάτε σε έναν απλό εργοθεραπευτή. Αν όμως θέλετε κάποιον με εξειδικευμένη εκπαίδευση, είναι καλύτερα να συνεργαστείτε με έναν CHT.
Στις ΗΠΑ, οι CHT και οι εργοθεραπευτές καλύπτονται από την ασφάλιση, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος Medicare, εάν είναι ιατρικά απαραίτητοι.
Μην περιμένετε για να ζητήσετε βοήθεια
Είναι καλύτερα να συνεργαστείτε με έναν θεραπευτή νωρίς παρά αργότερα. «Το χέρι τείνει να σχηματίζει ουλές καθώς επουλώνεται, γεγονός που κάνει τους ιστούς να κολλάνε μεταξύ τους. Κι αν σταματήσετε να χρησιμοποιείτε το χέρι σας για έξι εβδομάδες, θα χρειαστεί περισσότερη προσπάθεια για να εκπαιδεύσετε ξανά τον εγκέφαλό σας στη χρήση του. Για τον λόγο αυτόν ξεκινάμε τη θεραπεία προτού επουλωθεί τελείως το χέρι», επισημαίνει η Hearne.
Η έναρξη απαλών, ελεγχόμενων κινήσεων σύντομα μετά από έναν τραυματισμό προλαμβάνει τις μετέπειτα επιπλοκές και δίνει καλά αποτελέσματα. «Σε έξι εβδομάδες, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ανακτήσει το 80% της φυσιολογικής τους λειτουργίας», δηλώνει η Hearne, «και εκτελούν ξανά περισσότερες δραστηριότητες – δουλεύουν, παίζουν γκολφ, μαγειρεύουν περισσότερο και αισθάνονται καλύτερα με τη λειτουργικότητά τους».
Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε την Ειδική Έκθεση Υγείας του Χάρβαρντ με τίτλο Healthy Hands (Υγιή Χέρια) (www.health.harvard.edu/hands).
Δοκιμάστε αυτή την άσκηση για τη δυσκαμψία στις παλάμες
1. Ξεκινήστε με τα δάχτυλα τεντωμένα προς τα έξω.
2. Σχηματίστε γροθιά σε σχήμα άγκιστρου (hook fist – λυγίζετε μόνο τις δύο τελευταίες φάλαγγες των δαχτύλων), μετά τεντώστε ξανά τα δάχτυλα.
3. Σχηματίστε μια πλήρη γροθιά (full fist – λυγίζετε όλες τις αρθρώσεις της παλάμης), μετά τεντώστε ξανά τα δάχτυλα.
4. Σχηματίστε μια ίσια γροθιά (straight fist – κλείνετε την παλάμη αλλά κρατάτε σε ευθεία τις δύο τελευταίες φάλαγγες των δαχτύλων), μετά τεντώστε ξανά τα δάχτυλα.
