Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η μαύρη κωμωδία «Μισά - Μισά» των Καταλανών συγγραφέων Τζόρντι Σάντσεθ και Πεπ Άντον Γκόμεθ ανεβαίνει εδώ και μερικές εβδομάδες από τη θεατρική ομάδα «Minimis», με τους Χάρη Αττώνη και Στέλιο Καλλιστράτη σε σκηνοθεσία Παναγιώτη Λάρκου. Το έργο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Κύπρο και στην «Κ» μίλησε ο σκηνοθέτης Παναγιώτης Λάρκου, ο οποίος λέει ότι κάποιες φορές πρέπει να δεχόμαστε πως η ιστορία δύο καημένων είναι σημαντική ακριβώς γι’ αυτό που είναι. Χώρος για προβληματισμό υπάρχει πάντα χωρίς να χρειάζεται με το ζόρι να φορτώνουμε όλα τα έργα με βαθιά νοήματα.
–Παναγιώτη, πώς προέκυψε η συνεργασία με τη Minimis;
–Ο Στέλιος είχε μόλις ιδρύσει την εταιρεία του, είχε εξασφαλίσει τα δικαιώματα και είχε κλείσει τη συμμετοχή του Χάρη. Κάπου εκεί στο τέλος Ιουνίου άρχισαν να ψάχνουν σκηνοθέτη. Μου έστειλαν το έργο, φάγαμε και κάτι ξηρούς καρπούς και αυτό ήτανε.
–Τι σκέφτηκες όταν σου πρότειναν το «Μισά-Μισά»;
–Σκέφτηκα πως το κείμενο παρουσίαζε ενδιαφέρον. Σκέφτηκα πως είναι εντυπωσιακό πως ένα έργο γραμμένο στην Καταλονία μπορεί «μυρίζει» τόσο έντονα Κύπρο. Κατόπιν σκέφτηκα πως αυτό που κάνει ο Στέλιος, με την ίδρυση της minimis και την απόφαση να προχωρήσει σε παραγωγή με μηδέν επιχορήγηση είναι τόσο ρομαντικό που θέλησα να είμαι μέρος του. Το ότι θα βάφαμε μόνοι μας το θέατρο δεν μου το είχε πει, μα το συγκαταλέγω στις πιο διασκεδαστικές στιγμές της συνεργασίας.
–Σύγχρονη δραματουργία, απλή ιστορία, ήταν εύκολο τελικά το «Μισά-Μισά»;
–Όχι. Μπορεί κάποια έργα να είναι απλά. Να μη χωράνε πολλαπλές αναγνώσεις. Εύκολα έργα, όμως, δεν υπάρχουν. Κάθε κείμενο πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό. Αν κάποιος δεν είναι προσεκτικός μπορεί να βάλει φωτιά στην κουζίνα του, βράζοντας κι ένα αβγό.
–Αντιμετώπισες το έργο ως κωμωδία ή είδες κάτι πιο κοινωνικό στην ιστορία του, άρα και στη ματιά σου για τους ήρωες;
–Το έργο τιτλοφορείται ως μαύρη κωμωδία και ως τέτοιο το διάβασα κι εγώ. Πολλές φορές οι άνθρωποι της δουλειάς μας –συμπεριλαμβάνω και τα περιφερειακά πόστα– πέφτουν στην παγίδα και προσδίδουν στα πράγματα μεγαλύτερη σημασία από αυτήν που έχουν. Το βρίσκω αντιπαραγωγικό. Το «μισά-μισά» είναι μία κωμωδία που μιλάει για δύο αδέλφια που προσπαθούν να ξεφορτωθούν τη μάνα τους και με την κληρονομιά να ζήσουν μια καλύτερη ζωή. Δύο αδέρφια που φαινομενικά είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας αλλά η υπερβολή με την οποία τους έντυσαν οι συγγραφείς, τους φέρνει στα όρια του γκροτέσκ. Δεν έχουν υψηλές σκέψεις, ούτε κοινωνικές ανησυχίες. Τη μάνα τους θέλουν να σκοτώσουν οι άνθρωποι. Και είναι και αρκετά αδέξιοι ώστε να μην τα καταφέρνουν. Κάποιες φορές πρέπει να δεχόμαστε πως η ιστορία δύο καημένων είναι σημαντική ακριβώς γι’ αυτό που είναι. Χώρος για προβληματισμό υπάρχει πάντα χωρίς να χρειάζεται με το ζόρι να φορτώνουμε όλα τα έργα με βαθιά νοήματα.
–Τι σε δυσκόλεψε στους ρόλους των δύο αδελφών; Τι έβγαλες προς τα έξω;
–Με δυσκόλεψε αρκετά το γεγονός πως και οι δύο ρόλοι ξεδιπλώνουν όλα τα θέλω τους μέχρι την 3η σελίδα και... τέλος. Από εκεί και πέρα παρουσιάζουν μια πεισματική λεκτική επαναληπτικότητα, ευρισκόμενοι συνεχώς σε συναισθηματικό βρασμό. Το μεγαλύτερο μέρος της πρόβας αναλώθηκε στο να πετύχουμε αυτή η συνθήκη να αποκτήσει έναν ενδιαφέροντα ρυθμό και αυτός ο βρασμός να παραμείνει σε χορογραφικό έλεγχο μέχρι την αποκάλυψη του φινάλε.
–Χάρης Αττώνης και Στέλιος Καλλιστράτης, θέλω το σχόλιό σου για τους δύο αυτούς ηθοποιούς, είδες χαρακτηριστικά τους στους ρόλους τους;
–Τους βγάζω καταρχάς το καπέλο γιατί μπήκαν σε μια πολύ ψυχοφθόρα συνθήκη πρόβας και άντεξαν μέχρι τέλους. Μια πρόβα με δύο μόνο ηθοποιούς μπορεί να φέρει κάποιον στα όριά του. Δεν υπάρχει ούτε χώρος, ούτε χρόνος για να κλέψεις λίγη ξεκούραση. Η προσοχή είναι συνεχώς στραμμένη πάνω σου. Και να τους ευχαριστήσω για την εμπιστοσύνη, τον άψογο επαγγελματισμό τους και την πνευματική και σωματική τους ετοιμότητα. Εύχομαι και σε άλλους συναδέλφους να έχουν τη χαρά να τους έχουν κάποια στιγμή σε μια διανομή τους. Χαρακτηριστικά των ρόλων έχουν όλοι οι ηθοποιοί εκτός και αν ο ρόλος είναι ένας ομιλών σκύλος. Το θέμα είναι να βοηθήσεις τον ηθοποιό να εντοπίσει ποια από αυτά είναι χρήσιμα για τη συγκεκριμένη παράσταση.
–Η σύγχρονη δραματουργία ασχολείται έχω την αίσθηση με επί μέρους κοινωνικά ζητήματα, σε αντίθεση με παλαιότερες εποχές όπου οι συγγραφείς έθεταν γενικότερους προβληματισμούς, πώς σχολιάζεις;
–Γεγονός είναι πως τα μεγάλα ερωτήματα έχουν ήδη τεθεί. Κάποια μάλιστα πριν από χιλιετίες. Και από τότε προσπαθούμε ακόμη να τα απαντήσουμε. Μάλλον προς το παρόν μας καλύπτει να προσπαθούμε να αναγνώσουμε τους κλασικούς με νέα φίλτρα. Δεν είναι κακό. Από την άλλη υπάρχει όντως μια θεατρική στροφή σε μια πιο στενά κοινωνική θεματολογία αλλά τη βρίσκω λογικά συνυφασμένη με το τι συμβαίνει στον κόσμο αυτή τη στιγμή. Δεν είναι η πρώτη φορά που ιστορικά συμβαίνει αυτό. Για θυμηθείτε τη θεματολογία του Μπρεχτ, για να φέρω μόνο ένα παράδειγμα. Πιο πολύ με φοβίζουν οι κοινωνικοί λόγοι που συμβαίνει αυτό παρά η έλλειψη υψηλού στοχασμού. Δεν μας πάει καλά το πράγμα και ας φοβόμαστε να το αποδεχτούμε. Τον Θεό νηστικός δεν τον έψαξε ποτέ κανένας.
–Μετά τον «Βαπτιστικό», μια ομολογουμένως μεγάλη και σύνθετη δουλειά, το «Μισά-Μισά» είναι συντήρηση δυνάμεων;
–Αν ίσχυε αυτό, μετά το «Σαλόνι των Ξένων» θα έπρεπε να πάω στο Ακαπούλκο και να πίνω τεκίλες για ένα δίμηνο. Το «μισά-μισά» είναι η δουλειά που αυτή τη στιγμή της έχω αφιερώσει το 100% της ενέργειάς μου, όπως κάνω κάθε φορά. Όταν επιθυμώ συντήρηση δυνάμεων κάθομαι φρόνιμος στο σπίτι και μαγειρεύω.
–Προκλήσεις για τον Παναγιώτη Λάρκου σκηνοθετικά ποιες είναι; Ποιος είναι ο κώδικάς σου;
–Είχα γράψει αλήθεια κάτι πολύ ωραίο και καλλιτεχνικό αλλά, είναι Τετάρτη 20 Νοεμβρίου και ώρα 19:35. Ο ΘΟΚ μόλις εξαναγκάστηκε νομικά να ανακοινώσει παγοποίηση του σχεδίου Θυμέλη. Νομίζω πως έχω καλυφθεί από προκλήσεις για αυτή τη βδομάδα. Εσείς στο σπίτι; Όλα καλά;
Πληροφορίες
«Μισά-Μισά», σε σκηνοθεσία Παναγιώτη Λάρκου. Κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, μέχρι 8 Δεκεμβρίου. Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού, Αδαμάντιου Κοραή 1, Λευκωσία, ώρα 8:30 μ.μ. Πληροφορίες στο τηλέφωνο 99035132.
