Ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου ως το κρατικό θέατρο της χώρας βρίσκεται συνεχώς στο μάτι του κυκλώνα, με συνεχείς επικρίσεις και παράπονα για τον ρόλο, τους στόχους και τη φιλοσοφία του. Τα τελευταία δύο χρόνια η ανάληψη της προεδρίας του Δ.Σ. του ΘΟΚ από ένα άνθρωπο των τεχνών, τον Γιάννη Τουμαζή έφερε ένα ανανεωτικό αέρα στο προφίλ του Οργανισμού. Μιλώντας στην «Κ» ο κ. Τουμαζή απαντά σε όλα τα καίρια ερωτήματα, τις κατά καιρούς επικρίσεις και κατηγορίες που αντιμετωπίζει ο ΘΟΚ. Το νέο πρόγραμμα «Θυμέλη» και τις αντιδράσεις των ιδιωτικών θιάσων, το ρεπερτόριο της επόμενης σεζόν, τις επιχορηγήσεις, το τουρκοκυπριακό θέατρο, τις διεθνείς συνεργασίες αλλά και τα προγράμματα που αναπτύσσει ο ΘΟΚ. Όλα τα παραπάνω περνούν σήμερα από το μικροσκόπιο του ανθρώπου που καλείται να τα διαχειριστεί, του Γιάννη Τουμαζή.
«Σήμερα ο ΘΟΚ οφείλει αφενός να προσφέρει παραστάσεις υψηλού επιπέδου στον Κύπριο θεατή, και αφετέρου με εξωστρέφεια να προωθήσει το κυπριακό θέατρο εκτός συνόρων» σημειώνει, αναλύοντας τον σημερινό του ρόλο. «Από την ημέρα που ανέλαβε, το συμβούλιο μας λειτουργεί με πολυφωνία και υπερκομματικά προς επίτευξη του μεγάλου στόχου που θέσαμε: του εκσυγχρονισμού, της μεταρρύθμισης και της εξυγίανσης του ΘΟΚ. Θεωρώ πως έγιναν πολλά καινοτόμα βήματα προς τα εμπρός σε πολλούς τομείς, διοικητικούς αλλά και καλλιτεχνικούς. Αποφασίσαμε την καθιέρωση δύο διευθυντών, γενικού και καλλιτεχνικού. Ο τελευταίος θα καθορίζει εν πολλοίς και το καλλιτεχνικό στίγμα του ΘΟΚ. Αποκαταστήσαμε κάποια προβλήματα του κτηρίου, η φήμη του οποίου είχε τρωθεί σημαντικά από τους σπασμένους υαλοπίνακες. Επιπρόσθετα δρομολογήσαμε και τη λύση του προβλήματος που παρουσιάστηκε στους εξώστες. Ένα εντυπωσιακό μπαρ σχεδιασμένο από τους Draw Collective, εξυπηρετεί πλέον το κοινό στο φουαγιέ. Ένα μεγάλο επίτευγμα θεωρώ πως είναι και η ανακαίνιση και ο εκσυγχρονισμός του βεστιαρίου του ΘΟΚ, το οποίο θα λειτουργεί με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές. Στο εξωτερικό πάμε πολύ καλά, το «Τρίτο Στεφάνι» καταχειροκροτήθηκε από το αθηναϊκό κοινό στο κατάμεστο σε όλες τις παραστάσεις Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, υπογράψαμε Πρωτόκολλο Συνεργασίας με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, και προωθούμε συνεργασίες με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Θέατρο Habima του Τελ Αβίβ και τον Σύνδεσμο Θεάτρων της Ευρώπης(UTE). Τέλος, στην Κουαντριενάλε της Πράγας, τη μεγαλύτερη έκθεση σκηνογραφίας στον κόσμο, διακριθήκαμε με μία ευφάνταστη εγκατάσταση που χαρακτηρίζεται από δημιουργικότητα και φαντασία.
–Πώς πάρθηκε η απόφαση για ενιαίο Σχέδιο Επιχορήγησης της θεατρικής δημιουργίας «Θυμέλη»;
–Το παρόν Διοικητικό Συμβούλιο του ΘΟΚ, συνεχίζοντας μια διαδικασία που ξεκίνησε εδώ και χρόνια, και έχοντας μελετήσει ενδελεχώς και τις παλαιότερες απόψεις όλων των εμπλεκομένων (Διοικητικών Συμβουλίων και Θεάτρων), θεωρεί πως ο τρόπος διάθεσης των χορηγιών πρέπει να διασφαλίζει δίκαιη αντιμετώπιση των ιδιωτικών θεάτρων, αναγνωρίζοντας τις ιδιομορφίες τους μεν, αλλά σε πλαίσιο ισονομίας και εξορθολογισμού δε. Αυτό εξάλλου ζήτησαν επανειλημμένα από τον ΘΟΚ, τόσο η Βουλή όσο και ο γενικός ελεγκτής αλλά και η επίτροπος διοικήσεως. Το σχέδιο Θυμέλη έγινε με σεβασμό και έγνοια για να κρατήσουμε το θέατρο ως κάτι ιερό, και να βοηθηθούν τα ιδιωτικά θέατρα να συνεχίσουν την πορεία τους στις αντίξοες συνθήκες που περνούμε. Η Θυμέλη σέβεται την ιστορικότητα των θεάτρων και ταυτόχρονα ενισχύει τη νέα και δυναμική γενιά των Κύπριων δημιουργών ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις, προωθώντας έτσι τη θεατρική ανάπτυξη του τόπου. Αυτή τη στιγμή και μετά από μία διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους (τόσο γραπτής όσο και προφορικής), βρισκόμαστε στη διαδικασία καταρτισμού του τελικού σχεδίου. Ευελπιστώ ότι το Θυμέλη θα μπορέσει να ανταποκριθεί με τον δικαιότερο τρόπο στις ανάγκες των θεάτρων μας.
–Πού οφείλονται νομίζετε οι αντιδράσεις από τα ιδιωτικά θέατρα;
–Είναι φυσικό πως κάθε αλλαγή σε ένα υπάρχον και παγιωμένο σύστημα να προκαλεί μια αρχική αντίδραση. Θεωρώ όμως πως μέσα από την ενδελεχή διαδικασία της διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους έχουν επεξηγηθεί όλες οι παράμετροι του σχεδίου και έχουν ξεκαθαρίσει επαρκώς τα ερωτήματα. Το Συμβούλιο του ΘΟΚ είναι πεπεισμένο πως το Θυμέλη θα βοηθήσει όλα τα ιδιωτικά θέατρα του τόπου μας να αντιμετωπίσουν δημιουργικά τις προκλήσεις της σημερινής δύσκολης οικονομικής κατάστασης στον καλύτερο δυνατό βαθμό. Θα πρέπει βέβαια εδώ να τονίσω –όντας και εγώ προσωπικά ενεργό μέλος της πολιτιστικής σκηνής– πως πάγιο αίτημα όλων μας είναι η αύξηση των κρατικών κονδυλίων που διατίθενται στον πολιτισμό και ειδικότερα στο θέατρο.
–Πώς εξελίσσεται το θέμα της συνεργασίας με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας;
–Έχουμε ήδη ξεκινήσει τη συνεργασία μας στα θέματα εκσυγχρονισμού και ψηφιοποίησης του βεστιαρίου και ορθής οργάνωσης και ψηφιοποίησης του θεατρικού αρχείου όπου το Εθνικό μας πρόσφερε την πολύτιμη τεχνογνωσία του. Σε πρόσφατη συνάντηση μου στη Ρώμη, στο πλαίσιο της ετήσιας συνόδου του Συνδέσμου Θεάτρων της Ευρώπης (UTE) με τον καινούργιο διευθυντή του Εθνικού Στάθη Λιβαθηνό, επιβεβαιώσαμε την πρόθεσή μας για μια συμπαραγωγή ΘΟΚ – Εθνικού στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου 2016.
–Πώς βλέπετε το φετινό σας ρεπερτόριο και γιατί οι Κύπριοι σκηνοθέτες είναι ελάχιστοι;
–Ο ΘΟΚ αξιοποιεί διαχρονικά το ντόπιο καλλιτεχνικό δυναμικό μας. Από τη μέρα μάλιστα που ανέλαβε το δικό μας Συμβούλιο έδωσε βήμα έκφρασης στη νέα γενιά των ταλαντούχων Κύπριων δημιουργών. Έτσι και φέτος έχουμε την Αθηνά Κάσιου στο «Όνειρο», τον Αντρέα Πάντζη στο «Κάστιγκ» και τους Αντώνη Κατσαρή, Λένια Σορόκου, Στέλα Φυρογένη και Νικολέττα Καλαθά, ως σκηνοθετική ομάδα στο «Παλάτι του Τέλους». Διαχρονικά βέβαια και από το 1970 που ιδρύθηκε, ο ΘΟΚ καλεί για συνεργασία αξιόλογους συνεργάτες από τον ελλαδικό και τον διεθνή χώρο, συμβάλλοντας έτσι στη γνωριμία του κυπριακού κοινού το τι συμβαίνει στον διεθνή χώρο, φέρνοντάς το σε επαφή με καινούργιες τάσεις και ρεύματα. Οφείλω, μάλιστα, να τονίσω πως εκτός από τους σκηνοθέτες δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους υπόλοιπους δημιουργικούς συντελεστές μιας παράστασης όπως οι σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, μουσικοί, χορογράφοι και πολλοί άλλοι, που είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία Κύπριοι δημιουργοί.
Ελπίζω πως ο «Ιππόλυτος» θα ανέβει τελικά στην αρχαία Σαλαμίνα
–Τελευταία είδαμε και τουρκοκυπριακό θέατρο στην ελεύθερη Κύπρο. Ο ΘΟΚ έχει προβεί σε προσπάθειες για να αγκαλιάσει τέτοιες συνεργασίες;
–Ο ΘΟΚ εξετάζει διάφορα ενδεχόμενα για δημιουργικές συνεργασίες με Τουρκοκύπριους θεατρικούς καλλιτέχνες. Προσωπικά θεωρώ πως είναι απαραίτητες αυτές οι συνεργασίες καθώς μέσω του πολιτισμού μπορούν να επιτευχθούν πολλά για την αλληλοκατανόηση και δημιουργική συνέργεια των δύο κοινοτήτων. Ευελπιστώ πως σύντομα θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε συγκεκριμένα σχέδια.
–Ποια θα είναι η δραστηριοποίηση της συγκεκριμένης επιτροπής;
–Η Τεχνική Επιτροπή για τον Πολιτισμό ιδρύθηκε ακριβώς για να διευκολύνει τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων που να φέρνουν πιο κοντά Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους. Στο πλαίσιο αυτής της επιτροπής ο ΘΟΚ εισηγήθηκε την παρουσίαση της καλοκαιρινής του παραγωγής «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας. Ελπίζω πως αυτό θα γίνει κατορθωτό ώστε να ακουσθεί ξανά ο αρχαίος τραγικός λόγος σε αυτό το τόσο σημαντικό θέατρο.
Προγράμματα PLAY - PLAY ON
Ο ΘΟΚ στηρίζει το κυπριακό έργο με πάρα πολλούς τρόπους. Ένας από αυτούς είναι και το πρόγραμμα PLAY και PLAY ON μια κοινή προσπάθεια ΘΟΚ και Κυπριακού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου για την προώθηση της Κυπριακής θεατρικής γραφής. Πέρυσι ο ΘΟΚ ανέβασε τρία έργα PLAΥ και ενίσχυσε το ανέβασμα άλλων έξι. Όπως ακούσαμε και από τους ίδιους τους συμμετέχοντες συγγραφείς, το πρόγραμμα τους βοήθησε ουσιαστικά στο να εξελίξουν τη δημιουργική τους πορεία στο γράψιμο. Το Συμβούλιο εξετάζει και διάφορα άλλα ενδεχόμενα όπως τη δημιουργία ειδικών προγραμμάτων για όλες τις πρακτικές του θεάτρου, την ενδυματολογία, τη σκηνογραφία, τον φωτισμό κ.λπ.
