«Τα 15 πορτοκάλια έρχονται»

Τα μεσάνυχτα της 21ης με 22ας Ιουλίου 1974 είκοσι μεταγωγικά αεροσκάφη τύπου Noratlas της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας παίρνουν διαταγή να μεταφέρουν στην φλεγόμενη από την τουρκική εισβολή Κύπρο την Α μοίρα καταδρομών.

Από τα 20 Noratlas απογειώνονται από την Σούδα της Κρήτης τα 15. Στη μοναδική ανεπίσημη εμπλοκή της Ελλάδας στις εχθροπραξίες το καλοκαίρι του 74 από φίλια πυρά έχασαν την ζωή τους κατά τραγικό τρόπο 28 έλληνες καταδρομείς και τέσσερις αεροπόροι.

Το ΝΙΚΗ 4 καταρρίφθηκε λίγο πριν την προσγείωση στον δίαυλο 27 του αεροδρομίου Λευκωσίας από αντιαεροπορικά της Εθνικής Φρουράς. Η ανείπωτη τραγωδία στις 2.30 τα ξημερώματα της 22ας Ιουλίου 1974, καθώς και ό,τι απέμεινε από το ΝΙΚΗ 4 κρύφθηκε κάτω από όγκους χώματος στο σημείο όπου βρίσκεται ο Τύμβος της Μακεδονίτισσας.

Ένα μνημείο φόρου τιμής σε όσους έπεσαν για την ελευθερία της Κύπρου. Εν αντιθέσει με τους υπόλοιπους καταδρομείς που μετέφεραν τα άλλα 14 Noratlas οι 28 καταδρομείς του ΝΙΚΗ 4 έπεσαν θύματα ενός σαθρού καθεστώτος που επικρατούσε σε Κύπρο και Ελλάδα.

Η ατολμία της Ελλάδας να αντιταχθεί στην βάρβαρη τουρκική εισβολή, η ατολμία της Ελλάδας να μην φανεί ότι είχε εμπλοκή στις εχθροπραξίες στην Κύπρο οδήγησαν σε μια τραγωδία που άφησε πίσω νεκρούς 32 έλληνες στρατιώτες και θύματα αυτούς που υπεράσπιζαν την Κύπρο και αγνοούσαν την μυστική επιχείρηση με την κωδική ονομασία ΝΙΚΗ.

Για την υποδοχή που έτυχαν στο αεροδρόμιο Λευκωσίας το ελληνικά μεταγωγικά έχουν ειπωθεί πολλά. Απ ότι η όλη επιχείρηση ήταν μια προδοσία, ότι το σήμα για την έλευση των Noratlas έφθασε κατόπιν εορτής, μέχρι και ότι το κωδικοποιημένο σήμα

«Τα 15 πορτοκάλια έρχονται» δεν έγινε αντιληπτό ότι αφορούσε της αποστολή πολεμικών αεροσκαφών. Όποια εκδοχή γίνει αποδεκτή, σε καμία περίπτωση δεν μετριάζει τις τεράστιες ευθύνες που είχαν κάποιοι σε Αθήνα και Λευκωσία.

Είναι άλλο 28 καταδρομείς να πέσουν στα πεδία των μαχών και άλλο να πέσουν αμαχητί και μάλιστα από αδελφικά χέρια.

Ένας από τους πιλότους των Noratlas, ο Σωτήρης Στέφας του ΝΙΚΗ 3, όταν ρωτήθηκε σχετικά από τον υπογράφοντα, απέδωσε την ανείπωτη τραγωδία στον γελοίο σχεδιασμό της επιχείρησης αποστολής καταδρομέων από το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας την περίοδο εκείνη.

Ένας σχεδιασμός που αποκάλυψε την ατολμία και την έλλειψη βούλησης της Ελλάδος να υπερασπισθεί την Κύπρο. Ο βετεράνος πιλότος, θυμάμαι, έλεγε με θυμό το πώς η ελληνική πολιτεία αντάμειψε τους πιλότους των πέντε Noratlas, που, με διάφορες προφάσεις, δεν απογείωσαν ποτέ τα αεροσκάφη τους το βράδυ της 21ης Ιουλίου από το αεροδρόμιο της Σούδας.

Ανάμεσά τους και αξιωματικοί που έφθασαν μετά  μέχρι τις ανώτερες στρατιωτικές βαθμίδες. Την ίδια ώρα, όσοι έφεραν σε πέρας την αποστολή τους είτε γύρισαν, είτε όχι στην Ελλάδα το επόμενο πρωινό παρέμειναν στην αφάνεια.

Ποτέ δεν αναγνωρίσθηκε ότι έπραξαν το καθήκον τους διασώζοντας έστω και στο ελάχιστο την εθνική αξιοπρέπεια. 

Για την ελληνική πολιτεία μοναδική ανάμνηση ότι κάποιοι έλληνες έπεσαν το καλοκαίρι στην Κύπρο είναι ένα μνημείο στην είσοδο της 112 Πτέρυγας Μάχης στην αεροπορική βάση Ελευσίνας ή διάσπαρτα μνημεία Ελδυκάριων στην Ελλάδα με πρωτοβουλία τοπικών αρχών.

Το 1974 η Ελλάδα προσπάθησε να κρύψει την ατολμία της κάτω από όγκους χωμάτων που σκέπασαν το ΝΙΚΗ 4. Σαράντα ένα χρόνια μετά τα σημάδια της ατολμίας θα αποκαλυφθούν.

Το ερώτημα που οφείλει να απαντήσει η σημερινή Ελλάδα είναι: Έστω και με καθυστέρηση 41 ετών, θα αναγνωρίσει ότι κάποια παιδιά της έπεσαν για τη ελευθερία της Κύπρου;
 
tomarasa@kathimerini.com.cy