Του Ανδρέα Ανδρέου
Οι εκπρόσωποι της Generation Z (γεννημένοι περίπου κατά την περίοδο 1997–2012) έχουν διαφορετικά κριτήρια και προτεραιότητες σε σχέση με προηγούμενες γενιές (ακόμη και από τους γονείς τους) όσον αφορά τη στέγασή τους. Όπως και σε άλλες χώρες, έτσι και στην Κύπρο, η απόφαση για στέγαση επηρεάζεται από κοινωνικά, οικονομικά, προσωπικά και εσχάτως από τεχνολογικά δεδομένα.
Στην κορυφή των προτεραιοτήτων τους είναι η «ευελιξία στην ιδιοκτησία». Οι Gen Z δεν «κυνηγούν» την ιδιοκτησία όπως οι γονείς τους, που είναι συνήθως γνωστοί ως οι Gen X. Αντίθετα, προτιμούν την ενοικίαση ή τη συνιδιοκατοίκηση με φίλους, επειδή όπως λένε αναζητούν την ευελιξία στη μετακίνηση – ειδικά αν εργάζονται remotely ή αν εμπίπτουν στη σχετικά νεοφανή κατηγορία των ψηφιακών νομάδων.
Ίσως ένας λόγος για αυτή την αλλαγή οπτικής να είναι τα ίδια τα βιώματα της αντίστοιχης γενιάς από τον καιρό των σπουδών. Οι Gen X στην πλειοψηφία τους κατά την περίοδο των σπουδών τους μοιράστηκαν σε κάποια φάση στέγη με φίλους ή συμφοιτητές. Το εγχείρημα μπορεί να πέτυχε ή μπορεί να μην πέτυχε στον προσδοκώμενο βαθμό. Και επειδή οι Gen X μέχρι στιγμής είναι η τελευταία γενιά που έχει στόχο τις σοβαρές επενδύσεις, αλλά όντας και μια γενιά που μεγαλώνει τα παιδιά της μέσα σε μια γυάλα, φρόντισαν ή φροντίζουν τα παιδιά τους να έχουν την πολυτέλεια να ζουν μόνοι τους με τις ανέσεις τους ως φοιτητές, είτε με τη μορφή των διαμενόντων σε διαμέρισμά τους ή με τη μορφή των ενοίκων σε δομές φοιτητικών εστιών που παρέχουν ουσιαστικά τα πάντα σαν σε ξενοδοχείο. Έχοντας βιώσει αυτή τη «μοναχική πολυτέλεια» σαν φοιτητές, οι Gen Z τώρα σαν νεαροί επαγγελματίες ζητούν να ζήσουν αυτό που οι «elitist» γονείς τους τούς «στέρησαν».
Από την άλλη, η ζωή είναι δύσκολη και η προσγείωση απότομη. Οι θέσεις εργασίας για νεοεισερχόμενους πολύ δύσκολα προσφέρουν μισθούς που να είναι ψηλότεροι του μέσου όρου. Αυτό δημιουργεί επιβάρυνση στην ψυχολογικά εύθραυστη Gen Z που δυσκολεύεται να συγκεράσει τους χαμηλούς μισθούς, με το αυξημένο κόστος ζωής και την αδυναμία αποταμίευσης. Ως εκ τούτου, είτε από ανάγκη ή προσωρινά, αρκετοί μένουν με τους γονείς τους μέχρι και τα 30 τους μιας και η αγορά κατοικίας φαίνεται άπιαστη χωρίς τη στήριξη από τους γονείς.
Εδώ φυσικά να πούμε πως τα πράγματα λίγο ή πολύ πάντα έτσι ήταν, απλώς παλαιότερα η πλειοψηφία έφτιαχνε την οικογένειά της πολύ νωρίτερα και ένα δυνατό κομπόδεμα ερχόταν από τους γονείς και τα «ξημερώματα» του γάμου. Οι νεαρότεροι σήμερα τον γάμο τον έχουν ακουστά αποφεύγοντάς τον επειδή και στις σχέσεις τους προτιμούν να είναι… νομάδες. Όπως δεν θέλουν τη δέσμευση με ένα άτομο ή δύσκολα επιδιώκουν μια μακροχρόνια σχέση, δύσκολα θα δεχτούν και μια 30χρονη δέσμευση ενός στεγαστικού δανείου. Προτιμούν λοιπόν μια πιο ρευστή σχέση με τον χώρο διαμονής τους.
Αναγνωρίζουμε ότι οι Gen Z είναι περιβαλλοντικά πιο ευσυνείδητοι από παλαιότερες γενιές, οι οποίες προφανώς και πίστευαν πως ο Πλανήτης τους χρωστά και πως θα μασήσει ό,τι του ρίξεις. Άρα όταν έχουν να πάρουν μια απόφαση για στέγαση, σίγουρα θα προτιμήσουν τα πιο ενεργειακά αποδοτικά σπίτια που αξιοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Όντας πιο tech savvy εννοείται ότι θεωρούν must το γρήγορο Wi-Fi, το smart-lighting, τις smart συσκευές και την remote διαχείρισή τους.
Από πλευράς τοποθεσίας, οι προτιμητέες περιοχές είναι τα αστικά κέντρα των πόλεων επειδή εκεί είναι τα καφέ, υπάρχει λιγότερη εξάρτηση στο αυτοκίνητο και εκεί υπάρχει η μάζα ατόμων της ηλικίας τους που αναζητά κάτι ανάλογο. Το δε coworking είναι μια ανερχόμενη τάση που χαρακτηρίζει αυτή τη γενιά και τα αστικά κέντρα το διευκολύνουν.
Είναι τα άτομα που αποτελούν τους κύριους χρήστες ψηφιακών πλατφορμών για εξεύρεση στέγης, όπως επίσης είναι τα άτομα που θα δώσουν ιδιαίτερο βάρος σε κριτικές, σχόλια και ratings για να αποφασίσουν πού και πώς θα ζήσουν. Η τάση των προτιμήσεών τους κατευθύνεται προς τον μοντέρνο σχεδιασμό, το φυσικό φως και την απέριττη φυσικότητα στον χώρο. Θα επιλέξουν τη διαμόρφωση του χώρου τους με DIY επιλογές και μεταχειρισμένα (pre-loved) έπιπλα έχοντας μια άκρως μινιμάλ διάθεση.
Ο κ. Ανδρέας Α. Ανδρέου, MRICS, είναι CEO της APS Andreou Property Strategy - Chartered Surveyors.
