Του Απόστολου Κουρουπάκη
Πώς μπορεί να γράψει κάποιος/α την ιστορία του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής; Μπορεί κάποιος/α να γράψει την ιστορία του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολή; Ποιος/α θα το κάνει χωρίς να έχει βαρίδια στην ιστορική ανάλυση και ερμηνεία των γεγονότων; Είναι ένα τιτάνιο έργο το οποίο έως σήμερα ουδείς έχει καταφέρει να αγγίξει χωρίς να έχει προκαλέσει αντιδράσεις, πόλεμο ανακοινώσεων, και στο τέλος να έχει δημιουργηθεί ένα ιδιότυπο πεδίο μάχης, στο οποίο αναβιώνει το εμφυλιακό περιβάλλον μετά το 1960.
Τα γεγονότα όπως τα θέλει το επίσημο αφήγημα, τα γεγονότα όπως τα θέλει η αδύναμη πλευρά, τα γεγονότα όπως τα δείχνουν τα επίσημα διαθέσιμα έγγραφα, τα γεγονότα όπως τα παραδίδει η προφορική ιστορία δεν έχουν καταγραφεί καθ’ ολοκληρίαν από κανέναν. Και προσοχή, αυτό δεν είναι μομφή προς όποιον προσπάθησε να πει τι έγινε το 1974 και πιο πριν, είναι παρατήρηση για το τι γίνεται από εδώ και πέρα. Τι θέλουμε οι επόμενες γενιές να θυμούνται από την τόσο ταραχώδη εποχή; Ποια διδάγματα θέλουμε να τους αφήσουμε, ώστε να μην επαναληφθούν όσα αποτρόπαια συνέβησαν πριν από 50, 60 χρόνια;
∆εν έχουμε αποφασίσει 47 χρόνια μετά από το πραξικόπημα, μετά την εισβολή, μετά την απόλυτη καταστροφή τι τόπο θέλουμε, ποια κοινωνία θέλουμε να χτίσουμε, για να την αφήσουμε παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές. Ακόμα διχαζόμαστε σε λαϊκά και εθνικόφρονα σωματεία, ακόμα έχουμε τους δεξιούς και τους αριστερούς αγωνιστές, που όμως αμφότεροι πέθαναν –και μιλώ για τους πεσόντες στο πεδίο του πολέμου– για τι;… απαντήστε αν μπορείτε στο ερώτημα, για τι πράγμα πέθαναν αυτοί οι γιοι, οι πατεράδες, οι σύζυγοι, οι αδελφοί; Για την ελευθερία, για τους βωμούς και τις εστίες τους; Για τα ιδανικά τους;
Μα ξέρετε ποιο είναι το κυριότερο εμπόδιο που δεν επιτρέπει ψύχραιμες προσεγγίσεις; Ο φόβος, ο φόβος του άλλου, που ο προπάππους του ήταν δεξιός ή αριστερός, κυρίως όμως δεξιός. ∆εν επουλώθηκαν οι πληγές ποτέ σε αυτόν τον τόπο, γιατί αντί να κάνουμε εγχειρίσεις και τομές βαθιές ώστε να καθαρίσει το πύον και η πληγή να μην κακοφορμίσει, εμείς κάνουμε αλλαγή επιδέσμου, με λίγο οινόπνευμα, ώς παρακάτω… και οι γενιές της Κύπρου γίνονται οι καλύτεροι νοσοκόμοι. Εμείς πια όχι μόνο δεν προλαμβάνουμε, αλλά ούτε και θεραπεύουμε. Βλέπω και μιλάω με 70χρονους που έζησαν τη φρίκη του πολέμου, την απαξίωση που βίωσαν γιατί πίστευαν στη μία ή στην άλλη ιδεολογία, και κοιτάζω στα μάτια τους, δεν μπορούν να πουν αν ό,τι έγινε άξιζε τον κόπο, πολλοί δεν μπορούν καν να αποδεχθούν ότι υπήρξαν χρήσιμοι ηλίθιοι –ας μου επιτραπεί η έκφραση– για να κάνουν άλλοι τα παιχνίδια τους. Συχνά συναντώ ανθρώπους που δεν αποδέχονται ότι ηγήθηκαν από ανθρώπους που δεν ήταν ηγέτες, που δεν μπορούσαν να δουν παρακάτω από τη μικροφιλοδοξία τους.
Και εδώ ερχόμαστε στο διαχρονικό πρόβλημα αυτού του τόπου, που ζητεί δροσιά και φως, αλλά φευ! Ουτε ποσπασιά έρχεται, ούτε συμφιλίωση με το δύσκολο παρελθόν μας, γιατί δεν μάθαμε να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα, αλλά μόνο τα του οίκου μας. «Απόν φορτώνει πόσσω σου, τάνα του να φορτώσει», «κρύψε να περάσουμε», «εγώ στραώνω τζιαι πουλώ και εσύ άμπλεπε τζιαι ’γόραζε»! και πάντα οι ηγετίσκοι μας μας λένε κάτι θα κάνει ο Πενταδάκτυλος, θα φυσήξει ο αγέρας, θα αλλάξει κυματισμό η θάλασσα της Κερύνειας, θα έρθουν λαοί, άγιοι και προφητείες να μας σώσουν, να σας σώσουν, φτάνει να μην πεθάνει ποτέ η χήνα με τα χρυσά αβγά, στύλο, στύλο άνεση. Και εκείνη τη μεγάλη στιγμή αυτοί που πρέπει να κάνουν ένα βήμα μπροστά, κάνουν 47 πίσω… και πάντοτε βρισκόμαστε στο σημείο μηδέν… επιλέγουμε να έχουμε αφετηρίες που μας βολεύουν, διαλέγουμε ονόματα και ηγέτες που ταιριάζουν στο τι θέλουμε να πούμε στο ακροατήριό μας. Και με όλα αυτά φεύγουν εκείνοι και εκείνες που ποτέ δεν θέλησαν παράσημα, αγάλματα και σημαίες, ασχέτως αν η Πολιτεία, το κράτος, τα σωματεία, οι σύλλογοι τους τα δίνουν αφειδώς… πότισε εσύ με το αίμα σου, με τον ιδρώτα σου, τον τόπο, σπείρε με τον καλύτερο σπόρο τα χώματά σου και εμείς θα θερίσουμε, και αν είσαι τυχερός κάτι θα βγει και για σένα, αλλιώς σε περιμένουν τα Ηλύσια Πεδία, τα πιλάφια, ο παράδεισος. Εμείς θα τρώμε και θα πίνουμε εις ανάμνησιν σου!
