Του Λάρκου Λάρκου
Αξιολογήσεις, εμπόδια, προκλήσεις, επιλογές παραμονές της εκλογικής μάχης:
1. Για τον επόμενο Τ/κ ηγέτη: Δημοσκόπηση του Κέντρου Μελετών Μετανάστευσης, Ταυτότητας και Δικαιωμάτων (CMIRS), Αύγουστος του 2025: Τουφάν Ερχιουρμάν 47,60%, Ερσίν Τατάρ 43%, Μεχμέτ Χάσγκιουλερ 0,8%, Οσμάν Ζορμπά 0,6% και Αρίφ Σαλίχ Κιρντάγ 0,2%. Το ποσοστό των αναποφάσιστων 4%, ενώ το 3,8% δεν προτίθεται να ψηφίσει».
2. Για τα κομματικά ποσοστά: «Το ΡΤΚ αναδεικνύεται πρώτο κόμμα με ποσοστό 42,48%. Το Κόμμα Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ) ακολουθεί στη δεύτερη θέση με 36,47%, το ΔΚ (Δημοκρατικό Κόμμα) 4,21%, το ΚΑ (Κόμμα Αναγέννησης, έποικοι) 4,21%, το ΚΚΔ (Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας) 3,61%, το ΚΛ (Κόμμα του Λαού) 1,80%. Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, κανένα άλλο κόμμα δεν καταφέρνει να ξεπεράσει το εκλογικό όριο. (Πηγή: «Καθημερινή», ΚΥΠΕ 11/9). Με βάση τους αριθμούς, η τ/κ κοινότητα κινείται αριστερότερα του φάσματος: ΡΤΚ 42/48%, Τ. Ερχιουρμάν 47,60% και αυτό οφείλεται σε 3 λόγους:
Η αποτυχημένη ηγεσία Τατάρ, ηγέτης από το παρελθόν, φοβικός, υπέρμαχος της κλειστής κοινωνίας. Επιτυχημένο σλόγκαν Ερχιουρμάν: «Τατάρ, 5 χαμένα χρόνια».
Οι αυξημένες οικονομικές δυσκολίες για τους Τ/κ, οι οποίες σε αρκετό βαθμό έρχονται από την Τουρκία. Η τουρκική κυβέρνηση με τον Μ. Σιμτσέκ στο τιμόνι της οικονομίας βελτίωσε ουσιωδώς τους δείκτες, αλλά οι πληθωριστικές πιέσεις επιμένουν – «33% τον Αύγουστο του 2025, στο 25%–29% έως το τέλος του έτους. Η τουρκική οικονομία εμφάνισε ρυθμό ανάπτυξης 4,8% στο β΄ τρίμηνο», (πηγή: newmoney.gr 3/9).
Ο θυμός πολλών Τ/κ για τα κακώς κείμενα. Στην ίδια δημοσκόπηση «το 75,6% αισθάνεται πως δεν έχει λόγο στις αποφάσεις που λαμβάνονται», το 82,6% θεωρεί ότι είναι διαδεδομένη η αδικία, το 83,6% η ευνοιοκρατία, το 73,2% η διαφθορά και το 69,8% η δωροδοκία» (Omegalive, ΚΥΠΕ, 10/9).
Τι εμπιστεύονται οι Τ/κ, τι τους ανησυχεί περισσότερο; «Η δικαιοσύνη, είναι ο θεσμός στον οποίο έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη, ενώ τη λιγότερη οι συντεχνίες. Ως σημαντικότερα προβλήματα αναδείχθηκαν οι οικονομικές δυσκολίες, το Κυπριακό, οι ελλείψεις στις υποδομές (κυρίως στο ηλεκτρικό ρεύμα) και το σύστημα υγείας. Στον τομέα της εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς, την υψηλότερη βαθμολογία συγκεντρώνουν η δικαιοσύνη, η αστυνομία και ο επίτροπος διοικήσεως (ombudsman). Αντίθετα, στον αντίποδα βρίσκονται οι συντεχνίες, η κυβέρνηση, τα κόμματα, η Βουλή και ο πρόεδρος» (Omegalive, ΚΥΠΕ, 10/9).
Η φράση-κλειδί για την προσωπικότητα Τ. Ερχιουρμάν: νέος στο παιχνίδι, δεν ταυτίζεται με κάποια άλλη, προηγούμενη ηγεσία που ηττήθηκε. Μπορεί να μην είναι σε θέση να δώσει τις λύσεις στα ζητήματα γύρω από την οικονομία, μπορεί όμως να φέρει την κοινότητά του ένα βήμα μπροστά στο Κυπριακό και να αντιμετωπίσει μορφές κακοδιοίκησης, τις οποίες οι ίδιοι οι Τ/κ κρίνουν έτσι: ευνοιοκρατία (83,6%), διαφθορά (73,2%) και δωροδοκία (69,8%). Καθόλου εύκολο εγχείρημα. Το ΡΤΚ δεν πήρε καλό βαθμό στα ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης όταν κυβέρνησε με Ταλάτ/Σογιέρ, 2005-10. Γι’ αυτό και έχασε από τον Ν. Έρογλου. Ο Τ. Ερχιουρμάν διαθέτει άλλη πολιτική υποδομή, με ακαδημαϊκή διαδρομή και μη συγκρουσιακή διάθεση. Εφόσον νικήσει, μπορεί να κάνει συγκλίσεις. Μπορεί να κάνει τη διαφορά; Έχει τα προσόντα, πάντως.
Την ίδια περίοδο ο Σερντάρ Ντενκτάς και το νέο κόμμα της «Κοινωνικής Δικαιοσύνης και Αγώνα», στηρίζουν τον ηγέτη του κεντροαριστερού συνασπισμού Τ. Ερχιουρμάν. Ο Σ. Ντενκτάς δήλωσε: «Επειδή οι προεδρικές εκλογές δεν είναι θέμα καρδιάς, αλλά νου και λογικής, η υποστήριξή μου θα είναι στον Ερχιουρμάν. Δεν θα συγκρουστεί με την Τουρκία, αλλά δεν θα πει “ναι σε όλα”, και θα προσφέρει ένα καλό περιβάλλον για διαβούλευση». Οι Τ/κ στους οποίους η κυπριακή ταυτότητα έχει το προβάδισμα, στηρίζουν ή τείνουν να ψηφίσουν Ερχιουρμάν. Οι Τ/κ στους οποίους υπερισχύει η τουρκική ταυτότητα, στηρίζουν ή τείνουν να ψηφίσουν Τατάρ. Η ψήφος Σερντάρ πάει σε εκείνον «που δεν θα συγκρουστεί με την Τουρκία» (Ερχιουρμάν), αλλά και δεν θα πει «ναι σε όλα» (Τατάρ), ενώ «θα προσφέρει ένα καλό περιβάλλον για διαβούλευση» (Ερχιουρμάν).
Ασφαλώς όπως κάνει κάθε πολιτικός, αναδεικνύει τη δική του πρόσθετη αξία σε σχέση με την υποψηφιότητα που υποστηρίζει. Ο Σ. Ντενκτάς λέει ότι «ο κ. Ερχιουρμάν δεν μπορεί να εκλεγεί μονάχα με τις ψήφους των Τ/κ αριστερών και χρειάζεται τη στήριξη ψηφοφόρων της τ/κ κεντροδεξιάς, μερίδας των Τούρκων εποίκων που έχουν δικαίωμα ψήφου, αλλά και ατόμων τα οποία δεν είναι ένθερμοι υποστηρικτές της ΔΔΟ». Η στήριξη Σερντάρ Ντενκτάς σε Τ. Ερχιουρμάν, μπορεί να λειτουργήσει: 1ον, ως «ασπίδα» έναντι της πολιτικής Τατάρ να μονοπωλεί τη σχέση του με την Τουρκία. 2ον, με τη διακηρυκτική αναφορά του κόμματός του στον «κεμαλισμό» και την «κοσμικότητα», επιχειρεί να επανεφεύρει τη δική του πολιτική ταυτότητα – σε ρήξη με παλαιότερες ντενκτασικές «ταυτότητες». 3ον, ως πολιτικό ον, επιδιώκει μια, βήμα βήμα, επιστροφή στην κεντρική πολιτική σκηνή. Στην παλαιότερη προσέγγιση της Άγκυρας (Ε.Ε., Κυπριακό, Αιγαίο, 2003-06) ο Ραούφ Ντενκτάς ήταν πρόβλημα, την εκπαραθύρωσή του την πλήρωσε και ο υιός. Οι συνθήκες αλλάζουν και ένας «άλλος» Σερντάρ οργανώνει την επιστροφή του!
