Του Παναγιώτη Διογένους
Υπάρχουν ουίσκι που γλιστρούν στον ουρανίσκο με την απαλότητα ενός μεταξωτού φουλαριού· λεπτεπίλεπτα, διακριτικά και με ευγένεια. Υπάρχουν όμως ουίσκι που φωνάζουν με την αυτοπεποίθηση και το θράσος μαυροντυμένου Bon Viveur, που εισβάλλει σε τζαζ μπαρ και ζητάει να αλλάξει η μουσική.
Θυμάμαι την πρώτη φορά που δοκίμασα ένα “καπνιστό” ουίσκι: Ardmore. Το φέρνω διστακτικά στην μύτη έτοιμος να δεχτώ κάτι σαν ένα απαλό eau de cologne - και αντί γι’ αυτό, με χτυπάει με ξύλο, τζάκι και… χοιρομέρι. Και όμως, κάτω από τη μύτη του πρωτάρη σνομπισμού μου (και μια μελετημένη γκριμάτσα που προσπαθούσε να πείσει πως καταλάβαινα τι μύριζα), η γεύση μου συστήνει μια νέα εμπειρία. Με βάθος και νοσταλγία. Είναι ο καπνός των ανεμοδαρμένων νησιών του Islay και του Skye αλλά και των Highlands. Εκεί, το “στέγνωμα” των σπόρων κριθαριού με τύρφη χαρίζει μυρωδιές στάχτης, ιωδίου και τη νοσταλγική φωτιά που ζέσταινε τα παιδικά σου Χριστούγεννα – πριν ανακαλύψουν οι γονείς σου τη σκανδιναβική μινιμαλιστική αισθητική και τις επιδαπέδιες θερμάνσεις.
Τα Ardbeg Uigeadail και Laphroaig Lore, μας συστήνουν πλούσια υφή, βαθιά γεύση, και... όλο τον καπνό του Islay.
Σήμερα, οι γεύσεις αναζητούν εμπειρία: βάθος, αυθεντικότητα και premium χαρακτήρα. Γι’ αυτό, πιστεύω, πρέπει να εντάξεις δύο εμβληματικές κυρίες του peated ουίσκι στη συλλογή σου. Ardbeg Uigeadail και Laphroaig Lore.
Το Uigeadail θυμίζει φωτιά στο τζάκι, ζεστό Christmas Cake και γλυκιά νοσταλγία εν μέσω μιας σκωτσέζικης καταιγίδας. Κάτι που θα έβρισκες δίπλα από ένα σκύλο που σε κοιτάει με ταξική ανωτερότητα σε κυνηγετικό σαλέ στα Highlands. Πίσω από την χριστουγεννιάτικη μυρωδιά που θυμίζει πρωινό καφέ, βρεγμένο tweed και καρυκευμένα φρούτα, βρίσκεται μια απροσδόκητη λιπαρότητα - κάτι ανάμεσα σε καλοψημένο μπέικον και γλασαρισμένα παϊδάκια στο barbecue. Στην αρχή σε ξεγελάει με ντελικάτο προφίλ, μετά, ο καπνός επιβάλλεται…
Ο πυρήνας της εμπειρίας, η τύρφη του Islay, έτοιμη να χαρίσει τον καπνό στο μπουκάλι/travelmag.com
Δεν το σερβίρεις σε αρχάριους – η “πυκνότητα” του, μάλλον θα τους αφήσει σε υπαρξιακή κρίση. Από το αποστακτήριο Ardbeg, παντρεύει βαρέλια από sherry και bourbon, προσφέροντας μια πολυεπίπεδη και έντονα αντιθετική εμπειρία. Τα Sherry Casks δανίζουν φρουτένια γλυκύτητα σταφίδων και σύκου μαζί με νότες κακάο, καρυδιού και καφέ, ενώ τα Bourbon Casks δημιουργούν μια εμπειρία πιο καθαρή: Ξύλο, βανίλια, μέλι και μια φωτεινή φρεσκάδα που παντρεύονται εξαιρετικά με μια “φλόγα” στον λάρυγγα. Και κάπου εκεί ανακαλύπτεις τη φωτιά πίσω από όλο τον καπνό. 54.2% αλκοόλ. Το Uigeadail ξετυλίγεται σαν Σκοτσέζος γκάνγκστερ: βαρύς και αδυσώπητος. Πρόκειται για ένα ουίσκι που δεν φοβάται μπροστά στην αραίωση. Λίγες σταγόνες νερό (κανείς θα τολμούσε μέχρι και παγάκι) μαλακώνουν την επιθετικότητα της αλκοόλης, και αφήνουν να ξεγυμνωθούν τα πιο ντελικάτα αρώματα, χωρίς να πνιγεί η υφή και γεύση του. Συνδυασμένο με φωτιά που σιγοκαίει, τυρί, σοκολάτα, καπνιστό κρέας και παλιές ιστορίες είναι οι σίγουροι παρτενέρ που θα αναδείξουν τη ταυτότητα του.
Με νότες από φωτιά στο τζάκι, ζεστό Christmas Cake, λιπαρότητα και αρκετό αλκοόλ για να σε καθηλώσει, το Ardbeg Uigeadail φέρει μια ανεπανάληπτη εμπειρία και ένα αφοπλιστικό κύρος/“Ardbeg Uigeadail Islay Single Malt Scotch Whisky” by Brett Jordan.
Παρασκευή απόγευμα βρέθηκα σε ένα Blind Tasting για καπνιστά Old Fashioned. Στο ένα ποτήρι Uigeadail, στο άλλο Laphroaig Lore. Το πρώτο ποτήρι στάζει καπνισμένο μέλι, φλούδα πορτοκαλιού και ξύλο. Το δεύτερο: Μισοσβησμένη φωτιά, χειρουργικό ιώδιο, μια ζεστή αγκαλιά και ελαφρύς πανικός. Δεν έχω αμφιβολία. Αυτό είναι το Laphroaig.
Καπνιστό, πικάντικο και λαδερό. Σαν σωστός γκάνγκστερ/Ardbeg Distillery” by Jack Shainsky.
Η μύτη του Lore είναι σκοτεινή και ατμοσφαιρική. Ένα κύμα από Islay που έρχεται είτε να σε αγκαλιάσει, είτε για να σε πνίξει σε ξύλινη φρεγάτα στον Ατλαντικό. Αλάτι, καμένη καραμέλα, βαριά αποξηραμένα κόκκινα φρούτα - χωρίς καθόλου οξύτητα - και πικρή σοκολάτα. Νιώθεις θαλασσινή αλμύρα, και ιώδιο που θυμίζει αποστειρωμένο διάδρομο Νοσοκομείου. Αυτό το blend από μικρά βαρέλια, Oloroso, Bourbon και ευρωπαϊκό δρυ - παλαιωμένο από 7 μέχρι και 21 χρόνια - ξεδιπλώνει ένα πολύπλοκο μωσαϊκό γεύσεων. Στο στόμα, είναι σαν καλογραμμένο μυθιστόριμα του Hemingway. Αλλάζει, εξελίσσεται, σε τρομάζει, σε αγκαλιάζει και μόνο όταν εκείνο νιώσει έτοιμο, αποχωρεί, αφήνοντας μια μακριά επίγευση και την βαρύτητα μιας μοιραίας στιγμής. Σε καλωσορίζει με γεμάτο και ισορροπημένο καπνό και ελαφριά πικράδα. Αμέσως μετά αναδύονται μαύρο πιπέρι, γλυκόριζα, τσίλι και σοκολάτα, θυμίζοντας ήρωα νουάρ μυθιστορίματος που ξεπροβάλλει από καπνό. Σαφώς πιο ντελικάτο, και το 48% αλκοόλ του, δεν αναζητάει τόσο το αραίωμα όσο ένα Ardbeg. Ελάχιστο νερό βοηθάει τα αρώματα, αλλά με προσοχή - αφού ο πολυδιάστατος χαρακτήρας του είναι όσο ευαίσθητος, όσο ο ψυχολογικός σου κόσμος την ώρα που το καταπίνεις. Αυτό είναι ένα ουίσκι για βαθιά προσωπικές στιγμές. Το προφίλ του είναι αισθητά πιο περίπλοκο από το Uigeadail, με περισσότερες αντιθέσεις και μια αδιαμφισβήτητη αλμυρότητα. Εκτός από Stilton, αργοψημένα κρέατα και την κυριακάτικη σούβλα, πρέπει πάντα να συνοδεύεται με ησυχία. Ένα βαρύ ουίσκι, όχι μόνο στο στόμα αλλά και στη ψυχολογία. Αν του δώσεις προσοχή, θα σου μάθει κάτι για σένα.
Το Lore, σαφώς πιο ντελικάτο, θυμίζει καραμέλα στην όψη. Απαιτεί ησυχία και διακριτικότητα στη γεύση/“Whiskey in the sun” by Tero Kirjavainen.
Σε μια εποχή που κυριαρχεί η μαζική παραγωγή και η ακατάπαυστη εκδημοκρατικοποίηση της πολυτέλειας, η ύπαρξη εμπειριών σαν αυτή που προσφέρει ο καπνός του Ardbeg Uigeadail και το Laphroaig Lore, λειτουργούν ως καθησυχαστική παύση στο χρόνο. Για νοσταλγία, απόλαυση και εσωτερική εξερεύνηση. Κι έτσι, μην τα φυλακίσεις στο ράφι – δεν αντέχει το μέγεθός τους. Βάλε τα με φροντίδα σε ένα ποτήρι, και βίωσε την ευγενή τέχνη του να καθηλώνεσαι από τον καπνό των σκωτσέζικων νήσων.
