Του Παναγιώτη Καπαρή
Ο Διγενής Ακρίτας κάποτε πολεμούσε στα μαρμαρένια αλώνια με τον Χάροντα. Και όπως αναφέρει το λαϊκό έπος: «Κι όπου χτυπάει ο Διγενής το αίμα τρέχει αυλάκι. Κι όπου χτυπάει ο Χάροντας, το αίμα ποτάμι τρέχει. Και η φωνή του Διγενή ατάραχη ακουγότανε στα μαρμαρένια αλώνια. Δε χάνομαι στα τάρταρα, μονάχα ξαποσταίνω, στη ζωή ξαναφαίνομαι και λαούς ανασταίνω…». Η αιώνια πάλη της ζωής με τον θάνατο, η αιώνια αγωνία του ανθρώπου για το επέκεινα (τη μεταθανάτια ζωή) και η πίστη της αιωνιότητας, μέσα από τον αέναο κύκλο της ζωής, όπως καταγράφηκε στο έπος του Διγενή. Οι μύθοι και οι δοξασίες, τέμνονται από την έλευση του Θεανθρώπου στη γη, την κατάβαση στον Άδη, την Ανάσταση του Χριστού και ουσιαστικά με τον θάνατο του θανάτου. Απελευθερωμένος ο άνθρωπος από τα δεσμά του θανάτου, στο σύντομο διάβα της ζωής, αγωνίζεται για την αγάπη, μέσα από τα βάσανα και τις αντιξοότητες, βιώνει τις χαρές της ζωής, «προσδοκώντας την Ανάσταση των νεκρών και ζωή του μέλλοντος αιώνος» για να γίνει κατά χάριν Θεός, για να μπει σε μια γωνιά του παραδείσου.
Στις μέρες μας, η πάλη με τον Χάροντα, μετατρέπεται σε παράδοση στον θάνατο, μέσα από την εύσχημη λέξη «ευθανασία». Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου, με πρόταση νόμου, αντιγραφή πρακτικών από άλλες θλιμμένες ευρωπαϊκές χώρες, θέλει, όπως εύστοχα είπε ο βουλευτής Ζαχαρίας Κουλίας, να αντικαταστήσει τον Χάροντα. Η πρόταση προβλέπει ότι ο ασθενής στο τελικό στάδιο, υπογράφει με σώας τα φρένας, αν είναι ποτέ δυνατό, για τον θάνατό του και οι γιατροί και οι νοσοκόμοι, ως άλλοι δήμιοι, καλούνται να θανατώσουν τον άνθρωπο. Με ανθρώπινα κριτήρια, από τη μία είναι η απαλλαγή του ανθρώπου από αφόρητους πόνους και από την άλλη, οι εξοικονομήσεις στα ταμεία υγείας. Με μεταφυσικά κριτήρια, με θεολογικά δόγματα ή εκκλησιαστικές αλήθειες, η ευθανασία είναι η άρνηση της ζωής και η παράδοση στον θάνατο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στο επέκεινα.
«Ο θάνατος ενός ανθρώπου είναι μια τραγωδία. Ο θάνατος εκατομμυρίων ανθρώπων είναι ένα στατιστικό νούμερο», έλεγε ο «ψυχρός» σοβιετικός ηγέτης Ιωσήφ Στάλιν, ο οποίος εξόντωσε εκατομμύρια ανθρώπους. Η ρήση του είναι διαχρονική, αλλά και πολύ επικίνδυνη στα χέρια αδίστακτων ηγετών, οι οποίοι θέτουν τάχα το μελλοντικό καλό, πάνω από τις σημερινές θυσίες κυρίως νέων ανθρώπων. Χιλιάδες άνθρωποι σκοτώνονται καθημερινά σε δεκάδες πολέμους, οι οποίοι βρίσκονται σε εξέλιξη, χωρίς κανένας να γνοιάζεται, κυρίως μετά και την απαγόρευση προβολής στις τηλεοράσεις «δυσάρεστων» εικόνων. Το «λαμπρόν εκεί που πέφτει κρούζει» λέει η κυπριακή παροιμία και πάντα ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, είναι μια φοβερή τραγωδία. Για τον Θεό όλοι οι άνθρωποι είναι πρόσωπα μοναδικά και έτσι αντιμετωπίζονται μέσα στην άπειρή του αγάπη, για τους ανθρώπους. Οι πατέρες της Εκκλησίας, εκφράζοντας την εμπειρία της επικοινωνίας με τον Θεό, διαβεβαιώνουν ότι ο Θεός δεν αφήνει κανέναν άνθρωπο να δοκιμαστεί πέρα από τις δυνατότητές του. Ακόμη δεν παίρνει την ψυχή κανενός, πριν αυτός είναι έτοιμος ή καλύτερα πιο κοντά στον Θεό. Ο πανάγαθος και πολυεύσπλαχνος Χριστός, ξέρει πάντα την κατάλληλη ώρα για τον καθένα. Το μυστήριο του θανάτου –είναι μυστήριο ο θάνατος– είναι το στιγμιαίο πέρασμα στην άλλη, την καλύτερη ζωή, όπου δεν υπάρχει ούτε πόνος, ούτε θλίψη, ούτε στεναγμός, αλλά μόνο ζωή ατελεύτητος και πορεία από «δόξαν εις δόξαν». Ο θάνατος, αποτελεί και το μεγαλύτερο δώρο του Θεού στον άνθρωπο, «ίνα μη το κακό αθάνατο γένοιτο...», για να μην διαιωνίζεται το κακό και οι άνθρωποι οι οποίοι μανιωδώς προωθούν την κακία. Η έννοια της ευθανασίας, όπως αυτή προωθείται μέσω νομοθεσιών, αποκαλύπτει την αγωνία και τους φόβους όλων των ανθρώπων για το τέλος. Η ρήση ασθενούς σε τελευταίο στάδιο, όπως καταγράφηκε από έρευνα του BBC, «δεν φοβάμαι τον θάνατο, αλλά τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα φύγω», αποτελεί τη συνισταμένη της αγωνίας όλων των ασθενών, χωρίς ελπίδα για το αύριο. Όταν πλησιάζει το τέλος, επιβεβαιώνεται η θέση των θεολόγων, ότι δεν υπάρχουν άθεοι, αλλά αρνητές του Θεού και αδιάφοροι. Όταν θεωρητικά είσαι μακριά από το τέλος της φυσικής ζωής, όλα είναι εύκολα, αλλά όταν έλθουν τα πρώτα σημάδια και τα πρώτα σύννεφα, τότε η μαγκιά μετατρέπεται σε αγωνία και φόβο. Και η καλύτερη θεραπεία, όπως παραδέχονται και ειλικρινείς γιατροί, είναι η εξ ουρανού βοήθεια. Το Χριστός Ανέστη και ο θάνατος του θανάτου αποτελούν την ισχυρότερη ελπίδα, αλλά και την πηγή της χαράς, η οποία αναδύεται από τους τάφους.
