Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κοινωνική κρίση που δεν κάνει θόρυβο, αλλά υπονομεύει σταδιακά την καθημερινότητα εκατομμυρίων πολιτών. Το δικαίωμα στη στέγη απειλείται όσο ποτέ άλλοτε. Νέοι που δεν μπορούν να φύγουν από το πατρικό τους σπίτι, οικογένειες που βλέπουν το εισόδημά τους να εξανεμίζεται από ενοίκια που αυξάνονται, πόλεις που χάνουν τον χαρακτήρα και τη συνοχή τους, κοινωνικές ομάδες που αποκλείονται από βασικές ευκαιρίες ανάπτυξης. Η στεγαστική κρίση δεν είναι τεχνικό ζήτημα. Είναι πολιτικό. Και είναι πλέον ευρωπαϊκό.
Η Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει μπροστά της μια ιστορική ευθύνη. Δεν μπορεί να αρκεστεί σε έναν ουδέτερο κατάλογο προτεραιοτήτων. Δεν μπορεί να περιοριστεί σε διαδικαστική διαχείριση. Οφείλει να πάρει θέση και να αναδείξει το ζήτημα της προσιτής στέγασης ως απόλυτη πολιτική προτεραιότητα για την Ευρώπη των επόμενων ετών. Η Κύπρος γνωρίζει την πίεση από πρώτο χέρι. Ζει η ίδια τη δυσκολία πρόσβασης στην κατοικία, την άνοδο των ενοικίων, τον περιορισμένο αστικό χώρο, τις αργές διαδικασίες αδειοδότησης, την έλλειψη προσιτών επιλογών για τη νέα γενιά. Αυτές οι εμπειρίες, αντί να μας τραβούν πίσω, μπορούν να μας τοποθετήσουν στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής συζήτησης.
Το έχω πει πολλές φορές δημόσια. Η νεολαία δεν θέλει άλλο να ακούει ότι όλα είναι δύσκολα και όλα απαιτούν χρόνο. Θέλει καθαρές λύσεις. Θέλει ευκαιρίες. Θέλει μια χώρα που δεν τη θεωρεί δεδομένη. Ένας νέος που δεν μπορεί να βρει κατοικία δεν μένει. Φεύγει. Και όταν φεύγει, δεν χάνεται μόνο ένα άτομο. Χάνεται ανθρώπινο κεφάλαιο, χάνεται δημιουργικότητα, χάνεται το μέλλον που θα μπορούσε να χτίσει εδώ. Η προσιτή στέγη δεν είναι οικονομικός δείκτης. Είναι ο καθρέφτης μιας κοινωνίας που σέβεται τον πολίτη της. Είναι ο πυλώνας πάνω στον οποίο χτίζεται η οικογένεια, η κοινωνική σταθερότητα, η δημοκρατία. Όταν η κατοικία γίνεται προνόμιο λίγων, η κοινωνία πολώνεται και η δημοκρατία τραυματίζεται. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί.
Η Κυπριακή Προεδρία μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για μια νέα ευρωπαϊκή στρατηγική στέγασης που θα συνδυάζει κοινωνική κατοικία, φορολογικά κίνητρα, αξιοποίηση δημόσιας γης, στήριξη νέων και οικογενειών, χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και πραγματικές μεταρρυθμίσεις στις διαδικασίες αδειοδότησης. Η Ευρώπη δεν έχει ενιαία στεγαστική πολιτική. Και αυτό είναι κενό που η Κύπρος μπορεί να καλύψει με ευρωπαϊκή πρωτοβουλία και πολιτική τόλμη.
Η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων πρέπει να αποτελέσει μέρος της λύσης. Η ενεργειακή φτώχεια είναι στεγαστική φτώχεια. Αν η Ευρώπη επιδιώκει πράσινη μετάβαση, τότε οφείλει να χρηματοδοτήσει ουσιαστικά την αναβάθμιση παλαιών κατοικιών, την ενίσχυση ενεργειακά αποδοτικών λύσεων και τη δημιουργία πραγματικά βιώσιμων προδιαγραφών για νέες αναπτύξεις. Η στεγαστική πολιτική δεν αφορά μόνο τις μεγάλες πόλεις. Οι περιφέρειες, τα ορεινά, οι ημιαστικές περιοχές αντιμετωπίζουν αντίστοιχες προκλήσεις. Η εγκατάλειψη ολόκληρων περιοχών, η έλλειψη ευκαιριών και η απουσία σύγχρονων υποδομών επιτείνουν τις ανισότητες. Η Κύπρος, με τις δικές της περιφερειακές ιδιαιτερότητες, μπορεί να αναδείξει μια ευρωπαϊκή προτεραιότητα για ισόρροπη ανάπτυξη.
Η στεγαστική κρίση απαιτεί πολιτική βούληση, υπευθυνότητα και στρατηγική. Απαιτεί κράτος που δεν βλέπει τον πολίτη ως στατιστικό μέγεθος αλλά ως άνθρωπο με δικαίωμα στην αξιοπρεπή ζωή. Η Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας μπορεί να δώσει το μήνυμα ότι η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει πορεία. Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αντιμετωπίσει το στεγαστικό, θα χάσει τη νεολαία της, θα χάσει τη μεσαία της τάξη και θα χάσει την κοινωνική της συνοχή. Η κατοικία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της κοινωνικής πολιτικής. Αν δεν προστατευθεί τώρα, αργότερα θα είναι πολύ αργά. Η ευθύνη είναι ιστορική. Η Κύπρος μπορεί να γίνει η χώρα που θα θέσει στο κέντρο της ευρωπαϊκής συζήτησης το δικαίωμα στη στέγη. Μπορεί να είναι η χώρα που θα μιλήσει καθαρά, χωρίς φόβο, χωρίς υπεκφυγές. Μπορεί να είναι η χώρα που θα αποδείξει ότι μια μικρή προεδρία μπορεί να αφήσει μεγάλο αποτύπωμα.
Η πολιτική δεν είναι σχολιασμός, είναι πράξη και είναι καθήκον μας να παράγουμε λύσεις, όχι να ανακυκλώνουμε προβλήματα. Η Κυπριακή Προεδρία πρέπει να αξιοποιήσει αυτή την ευκαιρία. Πρέπει να απαιτήσει από την Ευρώπη να τοποθετηθεί. Πρέπει να διεκδικήσει στρατηγικό σχέδιο στέγασης σε επίπεδο Ε.Ε. Η προσιτή στέγη πρέπει να γίνει η προτεραιότητα μιας Ευρώπης που θέλει να παραμείνει δίκαιη και ανθρώπινη. Η Κύπρος μπορεί να δείξει τον δρόμο και οφείλει να το κάνει με καθαρότητα, πολιτική τόλμη και βαθιά αίσθηση κοινωνικής ευθύνης.
Το μέλλον της Ευρώπης θα κριθεί από το αν οι πολίτες της μπορούν να χτίζουν μια ζωή με ασφάλεια. Και η αρχή αυτού του μέλλοντος ξεκινά από ένα σπίτι που μπορούν να αντέξουν οικονομικά.
*Ο Πόλυς Κουρουσίδης είναι υποψήφιος βουλευτής ΔΗΣΥ Λευκωσίας, πρόεδρος Συνδέσμου Επιστημόνων Εκτιμητών Ακινήτων Κύπρου
