Kathimerini.gr
Μια προσεκτική παρατήρηση του πώς έχει αναπτυχθεί και πώς λειτουργεί καθημερινά η αστική ποδηλασία στο Βερολίνο, με έβαλε σε σκέψεις ή, καλύτερα, μου έλυσε κάποιες απορίες, ξεκινώντας από τρεις παραδοχές:
1. Το ποδήλατο αποτελεί ένα θαυμάσιο μέσο αστικής μετακίνησης.
2. Οι σύγχρονες ευρωπαϊκές πόλεις είναι όσο τέλειες τις κάνουν οι πολίτες τους.
3. Οι Γερμανοί είναι φίλοι μας.
Ξεκινώντας από το πρώτο, τα τελευταία περίπου 10 χρόνια υπάρχει μια έντονη προσπάθεια το ποδήλατο να αποτελέσει λύση για την αστική μετακίνηση στο Βερολίνο. Η ανάπτυξη της πόλης ύστερα από την πτώση του Τείχους είχε οδηγήσει στην απότομη αύξηση των αυτοκινήτων, καθώς όλοι αγόραζαν καινούργια αυτοκίνητα και σύντομα προκλήθηκε ένα αδιέξοδο σε επίπεδο τόσο κυκλοφοριακό όσο και ελεύθερου χώρου.
Εναλλακτική λύση
Με βάση το γεγονός πως η πόλη είναι σχετικά μικρή σε έκταση και η μορφολογία εξυπηρετεί –αλλά όχι οι καιρικές συνθήκες– ο τότε δήμαρχος της πόλης ξεκίνησε μια μεγάλη καμπάνια προσπαθώντας να παροτρύνει τους πολίτες να αρχίσουν να σκέφτονται το ποδήλατο ως εναλλακτική λύση μετακίνησης.
Στην αρχή υπήρξαν προβλήματα – όπως παντού. Αντιδράσεις, αντιρρήσεις, ανησυχία, δυσκολία προσαρμογής, παρόλο που υπήρχαν τα παραδείγματα μέσα στην ίδια τη Γερμανία, καθώς το Μόναχο είναι εδώ και κάποιες δεκαετίες ένας παράδεισος για ποδήλατα!
Ομως τα πράγματα δεν άργησαν να πάρουν τον δρόμο τους. Εγιναν οι πρώτοι ποδηλατόδρομοι, αρχικά με διαπλάτυνση πεζοδρομίων. Στη συνέχεια τοποθετήθηκαν θέσεις στάθμευσης και δεν άργησε να δημιουργηθεί το πρώτο δίκτυο ποδηλατοδρόμων στο κέντρο της πόλης. Πρώτη έκπληξη, οι πολίτες το χρησιμοποιούσαν! Το ίδιο και οι επισκέπτες της πόλης.
Ξενοδοχεία
Τα ξενοδοχεία άρχιζαν να εφοδιάζονται με απλά ποδήλατα πόλης τα οποία νοικιάζουν σε ιδιαίτερα λογικές τιμές στους πελάτες τους. Αυτό σήμαινε περισσότερα ποδήλατα στους δρόμους άρα και ανάγκη για περισσότερες υποδομές και, όπως συμβαίνει συνήθως, το ένα έφερε το άλλο –πάντα με κόπο, με δοκιμές και λάθη και με γκρίνιες– και σταδιακά το Βερολίνο έφτασε στο σημείο που βρίσκεται σήμερα.
Στο χέρι των πολιτών
Δεύτερον: Οι πόλεις είναι όσο τέλειες τις κάνουν οι πολίτες τους. Με μια απλή παρατήρηση, διαπιστώνει κάποιος πως το Βερολίνο δεν έχει «παντού» ποδηλατοδρόμους. Επίσης και εκεί οι πολίτες –άνθρωποι είναι– μπορεί να παρκάρουν παράνομα, να σταματήσει στα δεξιά το απορριμματοφόρο του δήμου ή ένα φορτηγό για τη μετακόμιση, ένα ταξί. Και τότε τι γίνεται; Ο χρήστης ποδηλάτου σηκώνει αυτόματα το χέρι του (συνήθως το αριστερό, μια που κινείται δεξιά) και αλλάζει λωρίδα. Και ο χρήστης αυτοκινήτου απλώς κόβει ταχύτητα και του δίνει προτεραιότητα. Ή άλλοτε όχι, και τον προσπερνά εκνευρισμένα. Γιατί αυτή είναι η ζωή στις σύγχρονες πόλεις και όσο κι αν θα θέλαμε να είναι διαφορετικά, πουθενά δεν είναι τέλεια.
Το ποδήλατο ανεβαίνει σε πεζοδρόμια, άλλοτε διακριτικά και άλλοτε επιδεικτικά, κυκλοφορεί παράλληλα με την κυκλοφορία ή απολαμβάνει την ομορφιά του ποδηλατοδρόμου. Σε κάθε περίπτωση «υπάρχει» και είναι απολύτως αποδεκτό από την πλειονότητα των πολιτών. Ακριβώς επειδή υπάρχει!
Με λίγη θέληση
Οι Γερμανοί είναι φίλοι μας... γιατί κατ’ αρχάς μπορούμε να μάθουμε από κείνους. Να μάθουμε για παράδειγμα ότι μπορεί μια πόλη να μην είναι τέλεια, μπορεί να μην υπάρχει απέραντο δίκτυο ποδηλατοδρόμων, μπορεί να έχει υποφέρει στο παρελθόν αλλά, αν υπάρχει θέληση και πολιτική βούληση, βρίσκει τον ρυθμό και τον δρόμο της. Είχα την ευκαιρία να ποδηλατήσω στο Βερολίνο σε δρόμους δίπλα από το ποτάμι όπου τα κτίρια έβγαιναν σε οικοδομικά τετράγωνα με χώμα, χωρίς άσφαλτο.
Να κυκλοφορήσω δίπλα σε φορτηγά, σε αστικό πάντα περιβάλλον αλλά πέρα από τη βιτρίνα της πόλης. Σε κάθε περίπτωση το ποδήλατο γινόταν αποδεκτό ή και όχι. Γιατί όλοι οι τύποι πολιτών υπάρχουν σε μια πόλη. Αυτό δεν σημαίνει πως η πόλη πρέπει να μείνει πίσω. Η πόλη πρέπει να προχωρά. Να δέχεται τις εξελίξεις, να προσαρμόζεται, να έχει όραμα. Και το Βερολίνο έχει όραμα και το παλεύει. Η ευκαιρία της Αθήνας είναι να πάρει ιδέες, να αφουγκραστεί τις λύσεις και όχι τα προβλήματα και να υλοποιήσει το δικό της όραμα.
