Kathimerini.gr
Η τροπή που έχουν λάβει οι εξελίξεις στο πεδίο της Μέσης Ανατολής ενισχύει τη διαπίστωση ότι η Τεχεράνη υποτίμησε την επιχειρησιακή απειλή του Ισραήλ και συγχρόνως απέτυχε να «διαβάσει» σωστά το διεθνές περιβάλλον, προβαίνοντας σε μια σειρά από συγκεκριμένους υπολογισμούς οι οποίοι αποδείχθηκαν λάθος.
Αρχικά, η Τεχεράνη αγνόησε τις δύο εκκωφαντικές «προειδοποιήσεις» που σημειώθηκαν το περασμένο έτος. Τον Ιούλιο 2024 το Ισραήλ δολοφόνησε τον ανώτατο πολιτικό αξιωματούχο της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε σε ιρανικό έδαφος και συγκεκριμένα στην καρδιά της Τεχεράνης, φανερώνοντας την ικανότητα των ισραηλινών δυνάμεων να παρακάμπτουν τα ιρανικά επίπεδα ασφαλείας· εκτελώντας ένα τόσο ακριβές όσο και σημαντικό χτύπημα, που αφορούσε μάλιστα προσκεκλημένο, ως προστατευόμενο, του ισλαμικού καθεστώτος. Αντί να αξιοποιήσει τα δεδομένα που είχε μπροστά του, το καθεστώς απέδωσε τις δολοφονίες σε εσωτερικό σαμποτάζ ή σύγκρουση μεταξύ φατριών, υποβαθμίζοντας τη δυνατότητα του Ισραήλ να υλοποιεί επιχειρήσεις σε ιρανικό έδαφος.
Στη συνέχεια, τον Σεπτέμβριο 2024, σε μια ομολογουμένως θεαματική επιχείρηση, το Ισραήλ εξουδετέρωσε δεκάδες –και τραυμάτισε χιλιάδες– μέλη της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, πυροδοτώντας εκρηκτικά που είχαν τοποθετηθεί στους βομβητές τους. Ηταν ένα ακόμη ηχηρό μήνυμα προς την Τεχεράνη, το οποίο πρόδιδε στρατηγικό σχεδιασμό από την πλευρά του Ισραήλ.
Παρερμήνευσε
Σε επίπεδο πολιτικής ανάλυσης, φαίνεται πως απέτυχε να ερμηνεύσει ορθώς τις δυναμικές στις σχέσεις Τραμπ – Νετανιάχου. Η κριτική των ΗΠΑ αναφορικά με τη συνέχιση των ισραηλινών επιχειρήσεων στη Γάζα μάλλον καθησύχασε το ιρανικό καθεστώς, το οποίο θεώρησε απομονωμένο τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. Βασίστηκε, ενδεχομένως, υπερβολικά στην εκτίμηση ότι ο Αμερικανός πρόεδρος θα εμπόδιζε μια ισραηλινή επίθεση στο Ιράν, αδυνατώντας τελικά να αντιληφθεί το βάθος στις σχέσεις ΗΠΑ – Ισραήλ.
Στο ίδιο πλαίσιο, η Τεχεράνη δεν πήρε στα σοβαρά το τελεσίγραφο 60 ημερών του Ντόναλντ Τραμπ για συμφωνία ως προς το πυρηνικό της πρόγραμμα. Είναι προφανές ότι συνέχισε τον εμπλουτισμό ουρανίου εξαντλώντας τα περιθώρια των ελιγμών, που στην πραγματικότητα δεν είχε. Σημειωτέον, το Ισραήλ χτύπησε την 61η ημέρα. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση Τραμπ επέστρεψε στη διαπραγμάτευση για το πυρηνικό της πρόγραμμα οδήγησε σε λάθος συμπέρασμα την Τεχεράνη, η οποία πίστεψε ότι θα μπορούσε να επιτύχει την άρση των κυρώσεων χωρίς να προβεί σε ουσιαστικές παραχωρήσεις στο θέμα του εμπλουτισμού ουρανίου.
Η πτώση του Ασαντ
Το ιρανικό καθεστώς θα όφειλε επίσης να λάβει πιο σοβαρά υπόψη την κατάρρευση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Ασαντ στη Συρία· βασικός μοχλός της περιφερειακής στρατηγικής του Ιράν, στον οποίο η Τεχεράνη βασιζόταν επί χρόνια. Ακόμη ένας λάθος υπολογισμός προκύπτει από την πεποίθηση ότι το Ιράν θα μπορούσε να βασιστεί στο Πεκίνο. Μόνον ως παραπλάνηση λειτούργησε –από αυτήν την άποψη– η στήριξη της Κίνας με διάφορους τρόπους την τελευταία δεκαετία, οδηγώντας το Ιράν στο συμπέρασμα ή έστω στην προσδοκία ότι διέθετε ακόμη ένα προστατευτικό δίχτυ ασφαλείας.
Γενικώς, κρίνοντας από τη σφοδρότητα των πληγμάτων εις βάρος του και στον βαθμό που επιδιώκει τώρα διαπραγμάτευση, το ιρανικό καθεστώς πίστεψε ότι είχε ακόμη χρόνο, ότι το Ισραήλ θα υποχωρούσε υπό την πίεση του Τραμπ και οι περιφερειακοί του σύμμαχοι θα έβαζαν πλάτη. Εκ του αποτελέσματος, υπολόγισε λάθος.
