Του Γιώργου Σκαφιδά
Τουρκόφιλοι σοσιαλμιντιακοί λογαριασμοί παρουσιάζονται να ανοίγουν παραθυράκια «γαλλοτουρκικής επαναπροσέγγισης», προσεγγίζοντας το Παλαιστινιακό ως «ευκαιρία επανασύνδεσης».
Οι διπλωματικές πρωτοβουλίες που ανέλαβε το τελευταίο διάστημα το Παρίσι για την αναγνώριση Παλαιστινιακού Κράτους – και η σκληρή δημόσια κριτική που ασκεί πια το γαλλικό ΥΠΕΞ σε βασικές επιλογές της ισραηλινής ηγεσίας με φόντο την κατάσταση στη Γάζα (πείνα) αλλά και στη Δυτική Οχθη (εποικισμοί), θα μπορούσαν όντως να «αρέσουν» στην τουρκική πλευρά, που έχει επενδύσει διπλωματικό κεφάλαιο τα τελευταία χρόνια τόσο στη σύγκρουση με τον Νετανιάχου όσο και στην εργαλειοποίηση του Παλαιστινιακού.
«Τα σήματα που στέλνει η Γαλλία ότι θα μπορούσε να αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος, αποτελούν ένα σπάνιο σημείο ευθυγράμμισης με την Τουρκία το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο εκκίνησης για βαθύτερη εμπλοκή στην περιφερειακή διπλωματία», έγραφαν οι Ρικάρντο Γκάσκο και Ουλίς Φουρνιόν στις 22 Ιουλίου στον ιστοχώρο του Atlantic Council, σε άρθρο υπό τον τίτλο «Πώς η Γαλλία η Τουρκία μπορούν να ανανεώσουν τους δεσμούς τους εν μέσω στρατηγικών μεταβολών».
Διόλου τυχαία, η Τουρκία ήταν παρούσα στην «Υψηλού Επιπέδου Διεθνή Διάσκεψη για την Ειρηνική Επίλυση του Ζητήματος της Παλαιστίνης» που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη στα τέλη Ιουλίου υπό την προεδρία της Γαλλίας (και της Σαουδικής Αραβίας), ενώ συνυπέγραψε και τη σχετική «Διακήρυξη της Νέας Υόρκης» που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 29 Ιουλίου. Ο λόγος για ένα κείμενο το οποίο παρουσιάζεται να (επανα)προωθεί τη λύση των δύο κρατών ενόψει της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών που αναμένεται τον ερχόμενο Σεπτέμβριο… αλλά και τον αφοπλισμό της Χαμάς.
Ειρήσθω εν παρόδω, η Τουρκία ήταν παρούσα και στις συναντήσεις της βρετανογαλλικής πρωτοβουλίας του καλούμενου «συνασπισμού των προθύμων» για την Ουκρανία…
Θα μπορούσαν, άραγε, οι Τούρκοι να «τα ξαναβρούν» με τους Γάλλους, με εφαλτήριο την κοινή αντίθεσή τους στα αμφιλεγόμενα σχέδια του Νετανιάχου για τη Γάζα;
Κάποιοι «πρόθυμοι» έσπευσαν να υπερτονίσουν επικοινωνιακά αυτό το ενδεχόμενο.
Επί της ουσίας ωστόσο, Τούρκοι και Γάλλοι φέρνουν μαζί τους από το παρελθόν βαθύτερες στρατηγικού χαρακτήρα διαφορές που δύσκολα γεφυρώνονται. Το γερμανικό ινστιτούτο διεθνών σχέσεων SWP αναφέρεται σε μια σειρά από τέτοιου τύπου διαφορές, στο πλαίσιο ανάλυσης που δημοσιεύθηκε προ ημερών με τον τίτλο «Ευθυγράμμιση από ανάγκη: Ο ρόλος της Τουρκίας στη μελλοντική ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας»
Το Παρίσι βλέπει αρνητικά τον ρόλο που έχει διαδραματίσει η Τουρκία του Ερντογάν σε μια σειρά από μέτωπα, αναφορικά με:
- την επιρροή του πολιτικού Ισλάμ στην Ευρώπη (εργαλειοποιώντας την «ισλαμοφοβία», η σουνιτική Τουρκία του ισλαμιστή Ερντογάν διεκδικεί μεγαλύτερη επιρροή εντός των γαλλικών συνόρων και συνδαυλίζει εντάσεις, όπως καταγγέλλεται)
- τη συμμετοχή τουρκικών αμυντικών βιομηχανιών στα ευρωπαϊκά προγράμματα επανεξοπλισμού (το Παρίσι επιμένει να δίνει προτεραιότητα στον στόχο της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας και, ως εκ τούτου, θα προτιμούσε τα συμβόλαια να πάνε σε ευρωπαϊκές αμυντικές βιομηχανίες, προς απογοήτευση της Αγκυρας)
- τους διεθνείς ανταγωνισμούς στην Αφρική της Λιβύης συμπεριλαμβανομένης (όπου οι Τούρκοι διεκδικούν διευρυνόμενη επιρροή με όχημα την αποκήρυξη της γαλλικής αποικιοκρατίας)
- τις τουρκικές απειλές κατά Ευρωπαίων εταίρων (όπως είναι η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία)
- τις τουρκικές στρατιωτικές επεμβάσεις στη βόρεια Συρία κατά των Κούρδων
- το τουρκικό «δίπορτο» που γεννά εύλογη καχυποψία σε συμμάχους και εταίρους (αφού η Αγκυρα έχει κατ΄ επανάληψη προβεί σε στροφές 180 μοιρών διαρρηγνύοντας και αποκαθιστώντας δεσμούς με φίλους και εχθρούς)
Αλλά και η τουρκική ηγεσία από τη δική πλευρά, φέρεται πλέον να ενοχλείται από τις νέες διπλωματικές πρωτοβουλίες που προωθεί η γαλλική εξωτερική πολιτική στο μέτωπο της μετά-Ασαντ Συρίας, σε σχέση με τους Κούρδους.
«Η Γαλλία είχε παραδοσιακά στενές σχέσεις με τους Κούρδους. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό έχει συνομιλήσει πολλές φορές με τον διοικητή των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμενων (SDF) Μαζλούμ Αμπντί με τον οποίο μάλιστα συναντήθηκε στο Ερμπίλ (σ.σ. του βορείου Ιράκ) τον Απρίλιο», γράφει η Αμπεριν Ζαμάν στο Al-Monitor. «Τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των Κούρδων πρέπει να ληφθούν πλήρως υπόψη κατά τη συριακή μεταβατική περίοδο»: Αυτό ήταν το μήνυμα που είχε στείλει ο Γάλλος ΥΠΕΞ στις 24 Απριλίου, έπειτα από εκείνη τη συνάντηση στο Ιρακινό Κουρδιστάν.
Παράλληλα ωστόσο, όπως αναφέρει με νόημα ο Γάλλος ακαδημαϊκός Φαμπρίς Μπαλάνς, «η Γαλλία ήταν η πρώτη και μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που φιλοξένησε τον (σ.σ. μεταβατικό πρόεδρο της Συρίας) Αχμεντ αλ Σάρα […] καθώς διεκδικεί επιρροή στη Μέση Ανατολή σε ανταγωνισμό προς την Τουρκία».
Ηταν 7 Μαΐου όταν ο αλ Σάρα επισκέφθηκε το Παρίσι, όπου είχε συνάντηση με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα ωστόσο, στα 10 Μαρτίου ο αλ Σάρα είχε υπογράψει στη Δαμασκό συμφωνία με τον διοικητή των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμενων (SDF) Μαζλούμ Αμπντί, που ανοίγει τον δρόμο για την ενσωμάτωση των SDF στον νέο «εθνικό» στρατό της Συρίας.
Με φόντο τα προαναφερθέντα, το Παρίσι παρουσιάζεται να επιχειρεί το τελευταίο διάστημα να διαμεσολαβήσει μεταξύ αλ Σάρα/Δαμασκού και Κούρδων. Εάν όλα είχαν κυλήσει βάσει προγράμματος, τότε ο υπουργός Εξωτερικών της Συρίας θα είχε συναντηθεί με την ηγεσία των Κούρδων στις 25 Ιουλίου στο Παρίσι, χωρίς την παρουσία Τούρκων. Ωστόσο, εκείνη η συνάντηση δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ επειδή η Δαμασκός απέσυρε τη συμμετοχή της «υπό το βάρος τουρκικών πιέσεων», όπως καταγγέλλεται, αν και η δικαιολογία που δόθηκε σε επίσημο επίπεδο είχε να κάνει με την ένταση και τις συγκρούσεις Δρούζων-Βεδουίνων στη Σουέιντα. «Η Αγκυρα ανησυχεί ότι η Γαλλία, η οποία έχει ανοιχτά ζητήσει να συμμετάσχουν οι Κούρδοι στον σχεδιασμό του μέλλοντος της Συρίας, πρόκειται να επηρεάσει τις συνομιλίες που θα πραγματοποιηθούν στη γαλλική πρωτεύουσα υπέρ των Κούρδων», γράφει η Αμπεριν Ζαμάν.
