Kathimerini.gr
Μόλις τρεις μήνες μετά την 4η διακυβερνητική σύνοδο Τουρκίας – Ιταλίας που είχε λάβει χώρα στη Ρώμη τον περασμένο Απρίλιο, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι μετέβη χθες στην Τουρκία, όπου συναντήθηκε με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον προσωρινό πρωθυπουργό της δυτικής Λιβύης Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, στο πλαίσιο μιας ιταλοτουρκολιβυκής τριμερούς. Στη σχετική συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε κεκλεισμένων των θυρών, όπως αναφέρει το τουρκικό πρακτορείο Anadolu, ήταν επίσης παρόντες ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν, ο επικεφαλής των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών Ιμπραχίμ Καλίν και ο προεδρικός σύμβουλος Ακίφ Τσαγάταϊ Κιλίτς. Η τουρκική προεδρία έκανε λόγο για «σύνοδο συνεργασίας» («Cooperation Summit») που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή της Τουρκίας, της Ιταλίας και της «Λιβύης» (κι όχι απλώς της δυτικής Λιβύης).
Σύμφωνα με τον ιταλικό ιστοχώρο Agenzia Nova, «κατά τη διάρκεια της συνάντησης οι τρεις ηγέτες συζήτησαν την ενίσχυση της μεταξύ τους συνεργασίας για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, ξεκινώντας από τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών». Η Τζόρτζια Μελόνι συζήτησε με τους συνομιλητές της μια σειρά από πιθανές δράσεις που θα μπορούσαν να αναληφθούν για την καταπολέμηση των διεθνών εγκληματικών δικτύων εμπορίας ανθρώπων, τη βελτίωση της αποτροπής των παράτυπων μετακινήσεων και την υποστήριξη της Λιβύης στο μέτωπο της διαχείρισης των μεταναστευτικών πιέσεων που εκείνη αντιμετωπίζει. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός επιβεβαίωσε, επίσης, τη δέσμευση της χώρας της στη σταθερότητα, στην ενότητα και την ανεξαρτησία της Λιβύης, καθώς και την ιταλική υποστήριξη σε μια πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει τη βορειοαφρικανική χώρα σε εκλογές, υπό την ηγεσία της ίδιας της Λιβύης και με την αρωγή των Ηνωμένων Εθνών.
Από την πλευρά του, ο Ντμπέιμπα ανακοίνωσε την πρόθεσή του να αναζωογονήσει τον περιφερειακό ρόλο της Λιβύης, προτείνοντας ένα σχέδιο συνεργασίας με την Ιταλία, την Τουρκία και το Κατάρ για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας ανθρώπων, την εξάρθρωση των πολιτοφυλακών και την ενίσχυση της οικονομικής ολοκλήρωσης στη Μεσόγειο. Αναφορικά με το ζήτημα των μεταναστευτικών ροών, ο Λίβυος πρωθυπουργός πρότεινε τη διεξαγωγή τετραμερούς συνάντησης (Λιβύη, Ιταλία, Τουρκία και Κατάρ) για την προώθηση κοινών έργων στους τομείς της υλικοτεχνικής, τεχνικής και ανθρωπιστικής βοήθειας.
Ο Ντμπέιμπα υποστήριξε, επίσης, ότι με τη βοήθεια των μη επανδρωμένων αεροσκαφών που έχει παραλάβει από την Τουρκία, η λιβυκή πλευρά μπορεί να αποκαταστήσει την ασφάλεια και τον έλεγχο στις δικές της περιοχές ελέγχου, συμβάλλοντας έτσι, μεταξύ άλλων, στον αποτελεσματικότερο έλεγχο των συνόρων και στην καλύτερη αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.
Τουρκία και Ιταλία είχαν παλαιόθεν ερείσματα και «στρατηγικά» συμφέροντα στη Λιβύη, ήδη πριν από την «Αραβική Ανοιξη» και την πτώση του Καντάφι, μια πτώση την οποία αρχικά είχαν αντιμετωπίσει με ενστάσεις και καχυποψία τόσο οι Ιταλοί όσο και οι Τούρκοι. Το 2010, για παράδειγμα, η Ιταλία ήταν ο κορυφαίος προορισμός για τις λιβυκές εξαγωγές και η Τουρκία ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Λιβύης, όπως μας υπενθυμίζουν οι αναλυτές του ιταλικού Istituto Affari Internazionali. Δεκαπέντε χρόνια μετά, Ιταλοί και Τούρκοι εξακολουθούν να βλέπουν συμφέροντα στα λιβυκά εδάφη.
Μόλις τον περασμένο μήνα, το Politico μιλούσε για την Ελλάδα και την Ιταλία, που «σημαίνουν συναγερμό» για το μεταναστευτικό, υπογραμμίζοντας τις «σοβαρές απειλές» που εγκυμονεί η Λιβύη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, αλλά «δυσκολεύονται να πείσουν τους συμμάχους (σ.σ.: νατοϊκούς, ευρωπαϊκούς) να αναλάβουν δράση». Ωστόσο, σύμφωνα με το ιταλικό Il Sole 24 Ore, «οποιαδήποτε προσπάθεια σταθεροποίησης της Λιβύης αναπόφευκτα εμπλέκει την Τουρκία, η οποία έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στην περιοχή τα τελευταία χρόνια». Με οδηγό το αναθεωρητικά επεκτατικό αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» («Mavi Vatan») και σημείο αναφοράς τα τουρκολιβυκά μνημόνια που υπέγραψε –και συνεχίζει να υπογράφει– με την Τρίπολη μετά το 2019, η Τουρκία επιχειρεί πια να «καρπωθεί» τις θαλάσσιες ζώνες των ελληνικών νησιών, της Κρήτης συμπεριλαμβανομένης, φτάνοντας έως τις ακτές της Λιβύης. Για τον Ερντογάν και τους συν αυτώ, αυτή ήταν –και όπως φαίνεται συνεχίζει να είναι– κορυφαία προτεραιότητα, προφανώς σε συνδυασμό με την επέκταση και την εμβάθυνση των τουρκικών ερεισμάτων εντός της Λιβύης, όχι μόνο στη δυτική, αλλά πλέον από το 2023 και στην ανατολική.
Για την Ιταλία, από την άλλη πλευρά, η προτεραιότητα στην παρούσα φάση είναι το μεταναστευτικό, ενώ για τον Ντμπέιμπα το στοίχημα είναι εκείνο της πολιτικής επιβίωσης και της παραμονής στην εξουσία, καθώς οι Τούρκοι προσεγγίζουν την οικογένεια Χαφτάρ κι εκείνη με τη σειρά της τις ΗΠΑ.
