Του Γιώργου Σκαφιδά
Η άλλοτε πειθαρχημένη -δημοσιονομικά και πολιτικά- Γερμανία, η πάλαι ποτέ καλοκουρδισμένη ατμομηχανή της Ευρώπης, που έδινε μαθήματα πολιτικής συναίνεσης μέσα από τον σχηματισμό «μεγάλων» κυβερνητικών συνασπισμών όταν οι άλλοι ακόμη πάλευαν στα χαρακώματα της μονοκομματικής αυτοδυναμίας, δεν σταματά -πια- να εκπλήσσει.
Μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο, έριξε τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) στο ιστορικό χαμηλό του 16,4% και ανέβασε το AfD, ένα κόμμα της άκρας δεξιάς το οποίο έχει πια χαρακτηριστεί «εξακριβωμένα εξτρεμιστικό» από τις γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών, στο ιστορικό υψηλό του 20,8% σε ομοσπονδιακό επίπεδο, μόλις λίγες μονάδες κάτω από τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU) που ήρθαν μεν πρώτοι χωρίς όμως να καταφέρουν να ξεπεράσουν το 30% όπως ήλπιζαν.
Το πολιτικό σοκ στη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης ήταν όντως μεγάλο, πλην όμως -δημοσκοπικά- αναμενόμενο και, υπό αυτήν την έννοια, δεν εξέπληξε.
Από σοκ… σε σοκ
Οπως πολλοί ανέμεναν, CDU και SPD, ο πρώτος και ο τρίτος δηλαδή αντίστοιχα των τελευταίων ομοσπονδιακών εκλογών, κατάφεραν -μέσα σε ένα διάστημα περίπου δύο μηνών- να καταλήξουν σε εκείνη την προγραμματική συμφωνία που θα άνοιγε τον δρόμο για μια νέα δικομματική (ή τρικομματική, εάν συνυπολογίσει κανείς και τους Χριστιανοκοινωνιστές οι οποίοι είναι το αδελφό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών στη Βαυαρία) κυβέρνηση συνεργασίας στη Γερμανία. «Η κατάσταση παραμένει υπό έλεγχο», θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς. Κυβερνήσεις CDU/CSU-SPD είχαμε, άλλωστε, κι άλλες φορές στο παρελθόν (τα έτη 1966-1969, 2005-2009 και 2013-2021). Οσο για τη σαφώς ανεβασμένη Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), εκείνη θα είχε να αντιμετωπίσει σειρά από αναχώματα, κυρίως στο μέτωπο των διακομματικών συνεργασιών οι οποίες είναι όμως διαδικαστικά αναπόσπαστο κομμάτι του γερμανικού πολιτικού DNA.
Εκ των έσω το σημερινό πλήγμα
Μια νέα μεγάλη έκπληξη ήρθε τελικώς σήμερα, όχι από την πλευρά του αντιπολιτευόμενου AfD, αλλά εκ των έσω, μέσα από το ίδιο το μπλοκ των επερχόμενων κυβερνητικών εταίρων.
Χριστιανοδημοκράτες και Σοσιαλδημοκράτες υποτίθεται ότι θα σχημάτιζαν σήμερα κυβέρνηση συνεργασίας, με καγκελάριο τον Χριστιανοδημοκράτη Φρίντριχ Μερτς και αντικαγκελάριο τον Σοσιαλδημοκράτη Λαρς Κλίνγκμπαϊλ. Από αριθμητική σκοπιά, σαφώς και μπορούσαν, αφού μαζί οι εν λόγω παρατάξεις (CDU, CSU, SPD) έχουν 328 έδρες -από τις συνολικά 630- στην τρέχουσα ομοσπονδιακή βουλή (Μπούντεσταγκ): 208 τα CDU/CSU και 120 οι Σοσιαλδημοκράτες. Ο 69χρονος Φρίντριχ Μερτς δεν κατάφερε, ωστόσο, να εξασφαλίσει σήμερα το πρωί την απόλυτη πλειοψηφία που απαιτούνταν, των τουλάχιστον 316 εδρών σε σύνολο 630, προκειμένου να εκλεγεί καγκελάριος, πράγμα πρωτοφανές στα γερμανικά μεταπολεμικά χρονικά. Με άλλα λόγια, υπήρξαν «δικοί του», είτε κομματικά «δικοί του» είτε κυβερνητικά, που δεν τον ψήφισαν. Ο Μερτς έλαβε σήμερα το πρωί μόλις 310 ψήφους, 6 λιγότερες από όσες θα τους έδιναν την απόλυτη πλειοψηφία, όπερ σημαίνει ότι 18 «κυβερνητικοί» βουλευτές δεν τον ψήφισαν.
Ο Μερτς είχε προγραμματίσει να ταξιδέψει αύριο σε Παρίσι και Βαρσοβία ως… νέος καγκελάριος της Γερμανίας. Το γεγονός ότι είχε προετοιμάσει αυτές τις επισκέψεις για την αμέσως επομένη της ψηφοφορίας στην Μπούντεσταγκ, δείχνει πόσο σίγουρος ήταν για την εκλογή του… που όμως δεν ήρθε με την πρώτη, αλλά με τη δεύτερη.
Ο Φρίντριχ Μερτς εξελέγη, τελικώς, καγκελάριος της Γερμανίας με τη δεύτερη, σήμερα το απόγευμα, με 325 ψήφους σε σύνολο 630 βουλευτών (όπερ σημαίνει ότι υπήρξαν και πάλι τρεις βουλευτές των επερχόμενων κυβερνητικών εταίρων που δεν τον ψήφισαν).
Ο 69χρονος ξεκινά τη θητεία του αποδυναμωμένος, έχοντας δεχθεί ένα σοβαρότατο πλήγμα αμφισβήτησης, ένα «αυτογκόλ» ήδη «από τα αποδυτήρια». Κι αυτό, σε μια εξαιρετικά ακανθώδη γεωπολιτικά και γεωοικονομικά διεθνή συγκυρία όπως είναι η τρέχουσα. Τα διεθνή ΜΜΕ βλέπουν πια στο πρόσωπο του Μερτς όχι τον επόμενο ηγέτη μιας Ευρώπης που βρίσκεται σε φάση ανασύνταξης λόγω Τραμπ, αλλά έναν «ταπεινωμένο» πολιτικό, η ζωή του οποίου μόλις έγινε πολιτικά δυσκολότερη, προτού καν ξεκινήσει επισήμως η κυβερνητική του θητεία.
Παρά το εφιαλτικό ξεκίνημα, ο Μερτς δεν αποκλείεται βέβαια, το προσεχές διάστημα, να ανακάμψει διαψεύδοντας τους επικριτές του και, μαζί, τις όποιες «Κασσάνδρες» της γερμανικής πολιτικής.
Ωστόσο, το σημερινό πλήγμα προφανώς δεν γίνεται να αναιρεθεί, ούτε να σβηστεί από τη μνήμη, ενώ η -όπως φάνηκε «εύθραυστη» και ούτως ή άλλως οριακή– πλειοψηφία των νέων κυβερνητικών εταίρων στην Μπούντεσταγκ θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες κρίσεις αστάθειας.
AfD και διοίκηση Τραμπ περιμένουν τον Μερτς στη γωνία
Ποιοι τρίβουν τώρα τα χέρια τους, αναμένοντας πολιτικά οφέλη από αυτό το κακό ξεκίνημα της συγκυβέρνησης Χριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών υπό τον Μερτς; Πρωτίστως το αντιπολιτευόμενο AfD, το οποίο έσπευσε να ζητήσει πρόωρες εκλογές, ελπίζοντας προφανώς να εξαργυρώσει κάποια στιγμή εκλογικά τη συνεχιζόμενη άνοδική του πορεία στις δημοσκοπήσεις. Μαζί με το κόμμα της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) δείχνει όμως να «πηγαίνει πακέτο», προς το παρόν τουλάχιστον, και το περιβάλλον του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, κορυφαίοι υπουργοί του οποίου επιμένουν να κάνουν εκστρατεία υπέρ του AfD…
