Kathimerini.com.cy
*ΤΟΥ ΠΑΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Η πανδημία δοκίμασε τις οικονομικές, κοινωνικές και φυσικές αντοχές του κόσμου και της χώρας μας. Για μια ακόμη φορά στην πρόσφατη ιστορία μας, επιχειρήσεις, εργαζόμενοι και πολίτες κληθήκαμε να υπερβούμε τους εαυτούς μας και για άλλη μια φορά τα καταφέραμε. Το ίδιο καλά ανταποκρίθηκε η κυπριακή κυβέρνηση στις πρώτες δύο φάσεις της κρίσης: Θέτοντας τους τεχνοκράτες στο προσκήνιο, πήρε νωρίς μέτρα με τη συναίνεση του πληθυσμού και έλαβε διεθνή εύσημα για την αποτελεσματικότητά της, προφυλάσσοντας όσο μπορούσε τον τουρισμό και προωθώντας τη διεθνή εικόνα της χώρας.
Πλέον, η προσοχή στρέφεται από την προστασία της υγείας μας στην επανεκκίνηση και την τόνωση της οικονομίας. Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση θα ενισχύσουν τα νοικοκυριά και τη μέση επιχείρηση με ουσιαστικό τρόπο. Είναι αρκετά γενναιόδωρα καλύπτοντας όλο το φάσμα της επιχειρηματικότητας και τις ανάγκες εργαζομένων και νοικοκυριών. Όπως είναι φυσιολογικό, υπάρχει ακόμα μεγάλη αβεβαιότητα. Είναι νωρίς να κάνουμε ασφαλείς εκτιμήσεις για το βάθος και τη διάρκεια της ύφεσης που θα αντιμετωπίσουμε. Στο βασικό σενάριο αναμένουμε μια συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 7% περίπου το 2020 και ήπια ανάκαμψη από το 2021, νοουμένου ότι τα επιδημιολογικά δεδομένα της Κύπρου δεν θα δείξουν πισωγύρισμα.
Πολλά θα εξαρτηθούν και από τη διεθνή συγκυρία μετά την κρίση. Η ΕΕ κατέγραψε τη χειρότερη οικονομική της επίδοση από το 1995, με την μείωση του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο να κινείται στο 3,1% σε σχέση με ίδια περίοδο πέρσι. Επιπλέον οικονομίες κλειδιά για την πορεία της Ευρώπης καταγράφουν σημαντικές υποχωρήσεις, με την Γαλλία στο 5%, την Ιταλία στο 5,4% και στην Ισπανία 4,1%. Με βάση αυτή την αβεβαιότητα που επικρατεί, η δική μας αντίδραση θα είναι καθοριστική για την αντιμετώπιση του αντίκτυπου της κρίσης. Η αυξητική τάση στα στοιχεία της ανεργίας, με τις τελευταίες εκτιμήσεις του υπ. Οικονομικών να προβλέπουν ακόμα και 9%, πρέπει να μας προβληματίσει. Ας μη ξεχνάμε πως το 2020 ξεκίνησε με πτωτική τάση και με 6% ανεργία.
Το σημαντικό συμπέρασμα είναι πως μπορούμε να ελέγξουμε τις εξελίξεις σε σημαντικό βαθμό. Αν τα μέτρα στήριξης των εισοδημάτων των νοικοκυριών και τα μέτρα ενίσχυσης των επιχειρήσεων που βίωσαν την αναστολή εργασιών δεν ήταν έγκαιρα και αποφασιστικά, τα στοιχεία της ανεργίας θα ήταν πολύ χειρότερα. Ταυτόχρονα, οι κινήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου ήρθαν στο σωστό χρόνο και μας έδωσαν την δυνατότητα να υλοποιήσουμε τις αποφάσεις της κυβέρνησης, όπως για παράδειγμα την άμεση υλοποίηση της αναστολής δόσεων.
Η Κύπρος θα έχει την ευκαιρία να αντλήσει σημαντικά κεφάλαια από τα Ευρωπαϊκά προγράμματα. Από τα δημοσιονομικά προγράμματα του Eurogroup θα μπορέσει να αντλήσει μέχρι 1 δισ. ευρώ, με άλλο 1 δισ. να είναι διαθέσιμο από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας του προγράμματος «ΕΕ Νέας Γενιάς». Το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων που αποτελεί προϋπόθεση, θα μας οχυρώσει από μια νέα κρίση και θα τονώσει τις επενδύσεις σε νευραλγικής σημασίας τομείς προτεραιότητας όπως τους τομείς της υγείας, της πράσινης οικονομίας και της ψηφιακής οικονομίας. Είναι βέβαιο ότι η μεγάλη ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος θα αποτελέσει το καύσιμο για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Οφείλουμε να ενισχύσουμε τις φιλόδοξες, βιώσιμες, αξιόχρεες επιχειρήσεις -μικρές και μεγάλες- που κοιτούν στο μέλλον και μπορούν να συνεισφέρουν στην παραγωγή νέου πλούτου και θέσεων εργασίας. Πρέπει επίσης να διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος και παραχωρώντας πιστώσεις να μη δημιουργήσουμε νέα ΜΕΔ, πέφτοντας στη διπλή παγίδα του ηθικού κινδύνου και της δυσμενούς επιλογής. Γι’ αυτό και το κριτήριο της βιωσιμότητας πρέπει να είναι στο επίκεντρο των αποφάσεων μας.
Στόχος μας είναι η προστασία της απασχόλησης και των εισοδημάτων των νοικοκυριών. Η απασχόληση είναι η πηγή της ανάπτυξης. Προστατεύει τα νοικοκυριά και την αγοραστική τους δύναμη, τονώνει την κατανάλωση, ενισχύει έμμεσα τα κρατικά έσοδα και επιτρέπει στις επιχειρήσεις να δημιουργήσουν αξία. Αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας κατά της κοινωνικής ανισότητας και της οικονομικής ύφεσης. Γι’ αυτό ως Τράπεζα Κύπρου πρωταγωνιστήσαμε στην προσπάθεια να ξανασταθεί όρθια η μικρομεσαία επιχείρηση και ο αυτοεργοδοτούμενος. Προτεραιότητές μας είναι η στήριξη της βιώσιμης επιχειρηματικότητας για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και την προστασία των μισθών των εργαζομένων. Φέτος η Τράπεζα έχει παραχωρήσει μέχρι σήμερα πέραν των 500 εκατ. ευρώ σε νέο δανεισμό, στηρίζοντας πέραν των 3.000 επιχειρήσεων και αυτοεργοδοτουμένων. Θα συνεχίσουμε στον ίδιο ρυθμό. Θα συνεχίσουμε επίσης να συνομιλούμε με φορείς όπως τον ΠΑΣΥΞΕ και άλλους, για να συζητήσουμε τις γενικότερες ανάγκες της πραγματικής οικονομίας που θα έχουν πολλαπλασιαστικό όφελος για την ανάπτυξη και δη τους μικρομεσαίους. Πέρα από τα εξειδικευμένα προγράμματα που στο παρόν στάδιο αποσκοπούν στην επανεκκίνηση της οικονομίας, όπως το #RestartCy, θα συνεχίσουμε επίσης την ραγδαία ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας. Η ψηφιοποίηση της οικονομίας μας δεν είναι τίποτε λιγότερο από υπαρξιακή υπόθεση.
Το όραμά μας ως κοινωνία πρέπει να γίνει πιο επιθετικό και να καταστούμε μια ψηφιακά προηγμένη χώρα. Στην Τράπεζα Κύπρου πρωτοπορούμε στη μετάβαση στην εποχή της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης αναβαθμίζοντας και διευρύνοντας τα ψηφιακά προϊόντα μας, ενθαρρύνουμε και εκπαιδεύουμε τον κόσμο ώστε να εξοικειωθεί με τα νέα δεδομένα, καθώς και με δράσεις που υπερβαίνουν τα όρια του τραπεζικού τομέα και της οικονομίας.
Η παγκόσμια μάχη ενάντια στην επιδημία θα τελειώσει σύντομα. Η επόμενη μέρα θα είναι διαφορετική με συνήθειες, καταναλωτικές απαιτήσεις ακόμα και κοινωνικές νόρμες να έχουν αλλάξει. Ο Οργανισμός μας, με την αφοσίωση και σκληρή δουλειά των ανθρώπων μας, στάθηκε αντάξιος των προσδοκιών των πολιτών και τίμησε το ιστορικό βάρος του ονόματος της Τράπεζας Κύπρου. Καθώς αλλάζουν τόσα πολλά γύρω μας οφείλουμε να τιθασεύσουμε, να ελέγξουμε και να επιταχύνουμε αυτές τις αλλαγές και να τις μετατρέψουμε από κάτι που «μας συμβαίνει» σε βασικό όπλο για το μέλλον του τόπου μας.
Ο κ. Πανίκος Νικολάου είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου.
