Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Το Σεπτέμβριο του 2019 η Κυπριακή Δημοκρατία προχώρησε στην πλήρη αλλά και πρόωρη αποπληρωμή του ρωσικού εναπομείναντος δανείου, ύψους 1,58 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τον Ιανουάριο του 2020 όμως η Κύπρος θέλει να αποπληρώσει επίσης στην ολότητά του και πρόωρα το δάνειο που είχε λάβει από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ύψους 691 εκατομμυρίων ευρώ. Γι’ αυτό το σκοπό την Τρίτη 14 Ιανουαρίου η Κύπρος βγαίνει στις διεθνείς αγορές εκδίδοντας δύο ευρωπαϊκά ομόλογα ΕΜΤΝ, 10ετούς και 20ετούς διαρκείας, ώστε να αντλήσει το απαραίτητο ρευστό για να το πράξει. Η Κύπρος λοιπόν άντλησε από τα δυο ευρωπαϊκά ομόλογα 1,75 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 1 δισ. ευρώ από το 10ετές και τα 750 εκατ. από το 20ετές. Η Κύπρος εκμεταλλεύτηκε το φθηνό δανεισμό που παρέχεται παγκοσμίως, με τους επενδυτές να προσφέρουν 13 δισ. ευρώ. Οι προσφορές για το 10ετές έφτασαν τα 7 δισ. ευρώ και οι προσφορές για το 20ετές τα 6 δισ. ευρώ, ενώ οι ενδεικτικές αποδόσεις διαμορφώθηκαν στα 0,73% για το 10ετές και 1,33% για το 20ετές. Το διακύβευμα όμως είναι ένα. Η ΚΔ μετά και το πλέον τυπικό «οκ» που χρειάζεται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) για να αποπληρώσει πρόωρα το δάνειο του ΔΝΤ (εάν δεν το έχει ήδη λάβει), τερματίζει όποιο ακριβό δανεισμό είχε λάβει στην κρίση. Το ΥΠΟΙΚ μετά τα χρήματα που άντλησε από το 10ετές και το 20ετές στην ουσία «ξεφορτώνεται» τα ακριβά δάνεια της κρίσης και παραμένουν πλέον τα μακροχρόνια, τα οποία είναι φθηνά και ενδεχομένως να είναι και λάθος πρακτική να δανειστεί από τις αγορές για να αποπληρώσει τα δάνεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Ή να δανειστεί από τις αγορές για να αποπληρώσει τα δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και της Τράπεζας Αναπτύξεως του Συμβουλίου της Ευρώπης που έχουν τακτές προθεσμίες αποπληρωμής. Για παράδειγμα, το επιτόκιο του δανείου του ESM είναι περίπου στο 1%, εν αντιθέσει με το 1,7% ή το 1,99% που κυμαινόταν το τελευταίο χρονικό διάστημα το επιτόκιο του δανείου του ΔΝΤ.
Όσον αφορά στο ρωσικό δάνειο, ενδεχομένως να υπήρχαν και πολιτικοί λόγοι για την πρόωρη αποπληρωμή του πέρα από τον επίσης φθηνό δανεισμό που έλαβε το κράτος με την έκδοση ομολόγων τον περασμένο Απρίλιο. Για την ιστορία, το 2011 η Κύπρος κατέληξε σε συμφωνία με την Ρωσία για την χορήγηση δανείου, ενώ το 2013 η Λευκωσία σε συνεννόηση με την Μόσχα συμφώνησε στην αναδιάρθρωση του δανείου βάσει της οποίας παρατάθηκε η αποπληρωμή του από το 2016 που προέβλεπε η αρχική συμφωνία στο διάστημα 2018 -2021, συνοδευόμενο και με μείωση του επιτοκίου από 4,5% στο 2,5%.Η τελευταία δόση που πήρε η Κύπρος από το ΔΝΤ ήταν τον Ιανουάριο του 2016 όταν ήταν εντός μνημονίου, με ποσό 126,3 εκατ. ευρώ. Υπενθυμίζεται πως ήταν και τα τελευταία χρήματα που δανείστηκε η Κύπρος από τους διεθνείς δανειστές και δεν έκανε χρήση όλου του ποσού των 10 δισ. ευρώ που είχαν εγκρίνει για τη χώρα ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας και το ΔΝΤ. Εν τέλει, δανείστηκε 7,25 δισ. ευρώ. Οι χρηματοδοτικές ανάγκες του έτους 2020 πάντως προβλέπονται μεταξύ 2 – 2,25 δισ. ευρώ, περιλαμβανομένης και της εξόφλησης του ΔΝΤ.
Από το 2025 ο ESM
Το πακέτο οικονομικής βοήθειας που συμφωνήθηκε τον Απρίλιο του 2013, προνοούσε 9 δόσεις δανείου μέχρι τη λήξη του προγράμματος από τον ESM. Η αποπληρωμή αυτών έχει συμφωνηθεί να έχουν σημείο αφετηρίας το 2025 και θα σημάνουν τέλος το 2031. Η Κύπρος έχει δανειστεί από τον ESM 6,3 δισ. ευρώ. Το 2011 η Κύπρος αποκλείστηκε από τις αγορές, αφού είχε υπερβολικά δημοσιονομικά ελλείμματα, ενώ η έκθεση των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα και η επιδείνωση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου τους, έφεραν σημαντικές ελλείψεις κεφαλαίων. Οι κακές πρακτικές διαχείρισης κινδύνου και η ανεπαρκής εποπτεία έκανε την Κύπρο να χάσει την πρόσβαση στις αγορές, ζητώντας βοήθεια από τους διεθνείς δανειστές τον Ιούνιο του 2012. Η Κύπρος αν και εκτός επενδυτικής βαθμίδας επέστρεψε στις αγορές τον Ιούνιο του 2014 με την έκδοση 5ετούς ομολόγου ύψους 750 εκατομμυρίων ευρώ και με επιτόκιο 4,75%, ιδιαίτερα υψηλό σε σχέση με το πόσο μπορεί να δανείζεται πλέον. Ωστόσο, εκείνο το 5ετές σηματοδότησε και την επάνοδο της Κύπρου στις αγορές μετά τον αποκλεισμό της.
Ικανοποίηση στο ΥΠΟΙΚ
Από πλευράς του ο νέος υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης εξέφρασε την ικανοποίησή του για την ολοκλήρωση της έκδοσης των δύο ομολόγων, του 10ετούς ύψους 1 δισ. ευρώ και του 20ετούς ύψους 750 εκατ. ευρώ σε καθεστώς χαμηλών επιτοκίων. Όπως σημείωσε ο ίδιος, η συνολική προσφορά ξεπέρασε τα 13 δισ. ευρώ, τη μεγαλύτερη προσφορά στην ιστορία των εκδόσεων αυτών, καθώς επιτεύχθηκε υπερκάλυψη περίπου επτά φορές το ποσό που ζητήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία. Όπως είπε, «το γεγονός αυτό καταδεικνύει την ισχυρή εμπιστοσύνη στην κυπριακή οικονομία από τις διεθνείς αγορές. Με την έκδοση των δύο ομολόγων, εξασφαλίζεται το μεγαλύτερο μέρος των χρηματοδοτικών αναγκών του 2020, σε καθεστώς χαμηλών επιτοκίων». Παράλληλα, σημείωσε πως αποπληρώνεται πρόωρα το δάνειο διάσωσης του ΔΝΤ, αποδεικνύοντας ότι η Κύπρος μπορεί να καλύπτει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες από τις αγορές. «Είναι, επίσης, σημαντικό να επισημανθεί ότι με την αποπληρωμή εξοικονομούνται τόκοι πέραν των 15 εκατ. ευρώ ενώ αποφεύγεται και ο συναλλαγματικός κίνδυνος. Επιπρόσθετα, επιτυγχάνεται η στρατηγική της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη διατήρηση ρευστών διαθέσιμων, ικανών να καλύπτουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες των επόμενων 12 μηνών, ανά πάσα στιγμή στη διάρκεια του έτους».
Ο κ. Πετρίδης, σε γραπτή του δήλωση, ανέφερε πως «η αποπληρωμή του δανείου προς το ΔΝΤ αναμένεται να έχει θετική επίπτωση στις αγορές κεφαλαίου, ενισχύοντας την αξιοπιστία των επενδυτών προς την Κυπριακή Δημοκρατία και επισφραγίζοντας συνάμα την ικανότητά της να χρηματοδοτεί τις ανάγκες της απευθείας από τις αγορές. Στόχος μας ήταν και παραμένει η διασφάλιση της σταθερότητας και της αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας μας», κατέληξε.
