Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Έκκληση προς την Επιτροπή Οικονομικών έκανε ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, ώστε οι όποιες αλλαγές ετοιμάζονται μέσω πέντε προτάσεων νόμου για τις εκποιήσεις, να συζητηθούν μετά την εφαρμογή του κυβερνητικού Σχεδίου ΕΣΤΙΑ.
Κατά τη συζήτηση των νομοσχεδίων με τις προτεινόμενες αλλαγές επί του νομοσχεδίου των εκποιήσεων, ο Υπουργός ανέφερε πως είναι ανοιχτός να συζητήσει η Κυβέρνηση όποιες αλλαγές επί του νόμου, ωστόσο εκτός από προσεκτικοί για όποιες αλλαγές, σίγουρα θα πρέπει να γίνουν μετά την εφαρμογή του Σχεδίου. «Δεν λέω ότι μια νομοθεσία δεν αλλάζει ποτέ, ίσως να πρέπει να ενισχυθεί, βελτιωθεί και άλλα, αλλά η εφαρμογή του Σχεδίου ΕΣΤΙΑ θα πρέπει πρώτα να προχωρήσει», ανέφερε χαρακτηριστικά στην λακωνική τοποθέτησή του.
Λαμβάνοντας το λόγο εκπρόσωπος της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, ανέφερε πως όποια αλλαγή στη νομοθεσία που αφορά στην αντιμετώπιση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων θα δημιουργήσει πρόβλημα σε υφιστάμενα προβληματικά δάνεια αλλά και στη χορήγηση νέων δανείων, με αποτέλεσμα να πληγεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Εξήγησε πως τα νομοσχέδια που ψηφίστηκαν τον Ιούλιο του 2018 για τα δάνεια, ψηφίστηκαν στο πλαίσιο για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων, αλλά και της χορήγησης νέων δανείων και τώρα που τα ΜΕΔ της Κύπρου κυμαίνονται στο 30% ενώ ο μέσος όρος της Ευρωζώνης είναι στο 3%, δεν θα πρέπει να αλλάξει τίποτα. Η αντιμετώπιση των ΜΕΔ πρέπει να τύχει ταχείας λύσης. Οποιαδήποτε αλλαγή με πρόσθετες απαιτήσεις
Αρνητικές επιπτώσεις
Στο ίδιο ύφος κινήθηκε και ο Σύνδεσμος Τραπεζών Κύπρου, ο οποίος τάχθηκε κατά των πέντε υπό συζήτηση Προτάσεων Νόμου. Όπως είπε η εκπρόσωπός του, κ. Δήμητρα Βαλιαντή – Πλατή, σε περίπτωση που ψηφιστούν σε Νόμο θα έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ικανότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για ανάκτηση χρεών και την προσπάθεια για μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ), στη μελλοντική δανειοδοτική ικανότητά τους και συνεπώς στην οικονομία ευρύτερα.
Πολλές από τις εισηγήσεις είπε πως ανατρέπουν τις τροποποιήσεις του 2018 επί του Νόμου ή και θέτουν ακόμα πιο πολλά εμπόδια και καθυστερήσεις στις εκποιήσεις ενυπόθηκων ακινήτων. Μέσα από τις προτεινόμενες τροποποιήσεις η συνέπεια αποπληρωμής αναμένεται να επιδεινωθεί και οι στρατηγικοί κακοπληρωτές θα ενθαρρυνθούν. Έτσι, σημείωσε πως χάνεται η αποτελεσματικότητα της εκποίησης ως μέτρο πίεσης αποπληρωμής και αναδιάρθρωσης και συνεπώς αποδυναμώνεται η προσπάθεια για μείωση των ΜΕΔ. Αυτά με τη σειρά τους θα μπορούσαν να μειώσουν την αξία της υποθήκης ως εξασφάλιση, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένες προβλέψεις για τα πιστωτικά ιδρύματα και περαιτέρω κεφαλαιουχικές απαιτήσεις.
Επίσης, περνάει το μήνυμα προς τους διεθνείς επενδυτές, τους οίκους αξιολόγησης, όπως τόνισε, και τους οφειλέτες ότι θα καθυστερούν σημαντικά ή και θα εμποδίζονται οι εκποιήσεις ή ότι δεν υπάρχουν σημαντικές συνέπειες από τη μη αποπληρωμή χρεών. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των κυπριακών τραπεζών και της οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης.
Παράλληλα, είναι πιθανός ο κίνδυνος οι επενδύσεις σε κυπριακά χαρτοφυλάκια πιστώσεων από διεθνείς επενδυτές να καταστούν λιγότερο ελκυστικές. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είναι πιο δύσκολο για τις κυπριακές τράπεζες να προχωρήσουν σε πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων, με στόχο τη μείωση των επιπέδων Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων από τους ισολογισμούς τους.
Επιπρόσθετα, υπενθύμισε πως η Κυπριακή Δημοκρατία δεσμεύτηκε τόσο για την θέσπιση ενός αποτελεσματικού πλαισίου εκποιήσεων (μέσω συγκεκριμένων τροποποιήσεων του σχετικού Νόμου) όσο και για την έναρξη ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, ως αντιστάθμισμα της έγκρισης της κρατικής παρέμβασης που πραγματοποιήθηκε σε σχέση με την πρώην Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα (ΣΚΤ) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συνεπώς, οι τροποποιήσεις του σχετικού Νόμου τον Ιούλιο του 2018 αποτελούν ουσιαστικά εκπλήρωση δεσμεύσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οποιαδήποτε τροποποίηση του Νόμου που αποτελεί παρέκκλιση από τα συμφωνηθέντα, θα εκθέσει την Κυπριακή Δημοκρατία και ενδεχομένως να επιφέρει και άλλες συνέπειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο (πέραν του ότι θα επηρεάσει αρνητικά την προσπάθεια για μείωση των ΜΕΔ).
Όχι ανατίναξη
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών Άγγελος Βότσης υπογράμμισε ότι με τις αλλαγές, στόχος δεν είναι σε καμία περίπτωση να «ανατιναχθεί» η οικονομία και οι τράπεζες, αλλά να βοηθήσει η Βουλή για να προωθούνται οι αναδιαρθρώσεις έναντι των εκποιήσεων. « Κατά την άποψή μας, οι τράπεζες θα είναι σε καλύτερη θέση παρά σε χειρότερη. Επίσης, όσον αφορά στη θέση των τραπεζών με τις εφέσεις επί των αποφάσεων για πλειστηριασμούς, ανέφερε πως «η έφεση δεν σταματά τη διαδικασία της εκποίησης, μπορεί να γίνεται με την έφεση γίνεται κάποια καθυστέρηση, αλλά σίγουρα δεν θα γίνεται αναστολή όπως περιγράφουν οι τράπεζες».
Τελευταίο όπλο οι εκποιήσεις
Από πλευράς του ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας Δανειοληπτών, Κώστας Μελάς, ανέφερε πως γίνεται μια προσπάθεια να διαστρεβλώσουν τα πράγματα και να παρουσιάσουν μια παραπλανητική εικόνα αναφορικά με τα νομοσχέδια για τις εκποιήσεις.
Η εκποίηση περιουσίας είπε, είναι το τελευταίο όπλο που ο ίδιος ο Νόμος έδωσε στις τράπεζες για να χρησιμοποιήσουν και όχι το πρώτο, ενώ δεν επιχειρείται ούτε αφαίρεση εργαλείων για την αντιμετώπιση των ΜΕΔ, αλλά ούτε προστασία και επιβράβευση των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Δεν γίνονται παραβιάσεις
Θέλοντας να απαντήσει η κ. Βαλιαντή – Πλατή στη θέση ότι οι αλλαγές στη νομοθεσία γίνονται ώστε να ακολουθείται ο κώδικας της Κεντρικής και να μην γίνεται παραβίαση, απάντησε πως υπάρχει εποπτική αρχή για να δει εάν παραβιάζεται ο κώδικας της Κεντρικής για τις αναδιαρθρώσεις και υπάρχουν τα νομικά εργαλεία για να αντιμετωπιστεί. Όπως είπε, εάν παρατηρηθεί όποιο σημείο που χρήζει διερεύνησης, ο κάθε δανειολήπτης μπορεί να αποταθεί στον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο, τον Παύλο τον Ιωάννου και αυτός θα δει εάν παρακάμφθηκαν όποια δικαιώματα του δανειολήπτη κατά τις συζητήσεις με τις τράπεζες για την προσπάθεια αναδιάρθρωσης του δανείου του.
Η συζήτηση για τα νομοσχέδια που αλλάζουν το νόμο για τις εκποιήσεις αναμένεται να συνεχίσει την επόμενη Πέμπτη στην έκτακτη επιτροπή οικονομικών.
Οι προτάσεις νόμου βάσει των εισηγητών
Σκοπός της πρότασης νόμου είναι η τροποποίηση του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμου, ώστε:
1. Να αρθεί η αδικία που προκαλείται από ορισμένες διατάξεις αυτού, οι οποίες εξουδετερώνουν την ισχύ που πρέπει να έχει η έκδοση απαγορευτικού δικαστικού διατάγματος, αφού για να σταματήσει επικείμενος πλειστηριασμός απαιτείται, πέραν από την έκδοση σχετικού δικαστικού διατάγματος, η καταχώριση νέας διαδικασίας, ήτοι Αίτησης/Έφεσης με την οποία να προβάλλεται ως λόγος επιτυχίας της η ύπαρξη του εν λόγω απαγορευτικού διατάγματος.
Ειδικότερα, διασαφηνίζονται οι λόγοι που βάσιμα μπορούν οι ενυπόθηκοι οφειλέτες να προβάλουν ώστε να μην προχωρήσει επικείμενος πλειστηριασμός των ενυπόθηκων ακινήτων τους όπως η βάσιμη, δηλαδή όχι η επιπόλαια και γενική, αμφισβήτηση του οφειλόμενου ποσού η οποία μπορεί να βασίζεται και σε ενέργειες ή συμπεριφορά του ενυπόθηκου δανειστή όπως επιβολή υπερχρεώσεων, απουσία έντιμων προσπαθειών αναδιάρθρωσης, παράβαση προσυμβατικών υποχρεώσεων, καταχρηστικής και κακόπιστης συμπεριφοράς, οικονομικού εξαναγκασμού και πολλά άλλα που παραβλέπονται. Με την επιδιωκόμενη τροποποίηση δεν αφήνεται η ευχέρεια στα δικαστήρια να θεωρήσουν το θέμα ως χρηματικής φύσης, όπως γίνεται αυτή τη στιγμή, εφόσον πρόκειται για μη αναστρέψιμη και οριστική απώλεια ακινήτου. Είναι θεμελιώδη αρχή του Ενωσιακού δικαίου η αποτελεσματική πρόσβαση σε δικαστήριο πράγμα, που παραβιάζεται, εάν δεν σταματά εκποίηση ενυπόθηκου ακινήτου εκκρεμούσας δικαστικής διαδικασίας που μάλιστα έχει βάσιμες πιθανότητες επιτυχίας σε σχέση με αρκετά ζητήματα που περιστρέφονται είτε στην ύπαρξη είτε στο ύψος του οφειλόμενου ποσού προς τον ενυπόθηκο δανειστή.
2. Να έχουν υποχρέωση τα Δικαστήρια να ελέγχουν κατά πόσο οι τράπεζες προέβησαν στις απαιτούμενες ενέργειες που απαιτεί η σχετική οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας για αναδιάρθρωση χορηγήσεων ή αν εκμεταλλεύονται και καταχρώνται τη δυνατότητα προώθησης της διαδικασίας εκποίησης, που κατά κοινή ομολογία πρέπει να είναι το ύστατο μέτρο στο οποίο πρέπει να καταφεύγουν οι τράπεζες.
3. Να επιμηκυνθεί η προθεσμία εξόφλησης οφειλόμενων ποσών από την ημερομηνία επίδοσης της ειδοποίησης από τριάντα σε σαράντα πέντε μέρες.
4. Ο διορισμός των δύο εκτιμητών για τη διενέργεια ανεξάρτητων εκτιμήσεων του ενυπόθηκου ακινήτου να γίνεται μέσω προκαθορισμένου καταλόγου που διατηρεί ο διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, ώστε να διασφαλίζεται η αντικειμενικότητα των εκθέσεών τους για τον καθορισμό της αγοραίας αξίας.
5. Ο ενυπόθηκος δανειστής να ενημερώνει ενδιαφερόμενους αγοραστές για το ενυπόθηκο ακίνητο αντί απλά να δύναται να παρέχει ενημέρωση εάν το επιθυμεί.
6. Να επεκταθεί ο χρόνος κατά τον οποίο διατηρείται η επιφυλασσόμενη τιμή πώλησης στο 80% της αγοραίας αξίας από τρεις μήνες σε έξι μήνες και μετά τη λήξη των έξι μηνών η επιφυλασσόμενη τιμή να διατηρείται στο 50% της αγοραίας αξίας στο διηνεκές.
7. Να επιμηκυνθεί η περίοδος που ακολουθεί την ειδοποίηση ότι το ενυπόθηκο ακίνητο θα εκπλειστηριασθεί από τριάντα σε σαράντα πέντε μέρες, ώστε να υπάρχει επαρκής χρόνος αντίδρασης από τον ενυπόθηκο δανειολήπτη για την καλύτερη δυνατότητα εξασφάλισης πώλησης στις επιφυλασσόμενες τιμές.
8. Να διασφαλιστεί το συνταγματικό δικαίωμα στη στέγη στο πλαίσιο πλειστηριασμού κατ’ αναλογίαν των διατάξεων του Μέρους VI του βασικού νόμου, που προβλέπει για τη διαδικασία πλειστηριασμού μέσω του διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.
9. Να απαλειφθούν από το βασικό νόμο οι διατάξεις με τις οποίες απαιτείται ο συνυπολογισμός τόκων και τυχόν δικαστικών εξόδων ως εξασφαλισμένα από αρχική υποθήκη ακινήτου πριν την διάσπασή της σε διακριτές νέες υποθήκες.
