Της Μαρίας Ηρακλέους
Μακρύς ο δρόμος για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος των ορεινών κοινοτήτων Τροόδους, συμπέρασμα το οποίο επιβεβαιώνουν τα ευρήματα της μελέτης για την στρατηγική ορεινών κοινοτήτων.
Το κείμενο της στρατηγικής που αναμένεται ότι θα κατατεθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση στις αρχές Μαρτίου, επικεντρώνεται στην δημιουργία σαφούς ορεινού προϊόντος και την αναγνωσιμότητα της περιοχής από την διεθνή πελατεία. Στο κομμάτι που αφορά τον τουρισμό, η προσπάθεια του γραφείου του Επιτρόπου για να αποκτήσει το Τρόοδος την ταυτότητα του εναλλακτικού και ειδικού τουρισμού Γιαννάκη Παπαδούρη στηρίζεται σε πέντε άξονες:
1. Δημιουργία νέου προτύπου ορεινού τουριστικού προϊόντος.
2. Συνεργασία επιχειρήσεων με παραγωγούς τοπικής κοινωνίας.
3. Εδαφικό μάρκετινγκ, ενίσχυση του κυβερνητικού μηχανισμού υποστήριξης του τουρισμού στο Τρόοδος μέσω της δημιουργίας επαρχιακού γραφείου τουρισμού
4. Σχεδιασμό ορεινής τουριστικής πολιτικής.
5. Προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Βήματα τα οποία εκτιμάται ότι θα καταφέρουν να αλλάξουν την αποδυναμωμένη εικόνα των ορεινών περιοχών στο κάδρο του τουρισμού και να αυξήσουν τα ποσοστά των διανυκτερεύσεων αλλά και των κλινών.
Για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των δράσεων θα πρέπει να εμπλακούν το Υπουργείο Γεωργίας, το οποίο θα αναλάβει την δασική αναψυχή, το Υφυπουργείο Τουρισμού το οποίο θα αναλάβει να εκσυγχρονίσει το κανονιστικό πλαίσιο για τις τουριστικές επιχειρήσεις, να προωθήσει τον θεματικό τουρισμό, να δώσει σχέδια χορηγιών για τουριστικές μονάδες και νέα χρηματοδοτικά εργαλεία. Αρμοδιότητες για την υλοποίηση των επιμέρους δράσεων της στρατηγικής για το κεφάλαιο του τουρισμού θα ανατεθούν και στο Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Μεταφορών, το Υπουργείο Εσωτερικών και το Υπουργείο Εργασίας.
Επαρχιακό γραφείο τουρισμού
Η μελέτη εισηγείται την δημιουργία επαρχιακού γραφείου τουρισμού στο Τρόοδος υπό την αιγίδα του Υφυπουργείου Τουρισμού, την κατάργηση της εταιρείας τουριστικής ανάπτυξης Τροόδους και σύμπτυξή της με το Κέντρο Πληροφόρησης Πλατρών.
Ρόλος του Γραφείου, το οποίο θα στελεχώνεται από επιθεωρητές, είναι η υποστήριξη της διαμόρφωσης και της εφαρμογής της Στρατηγικής και των Σχεδίων Δράσης για τον ορεινό τουρισμό και πιο επιχειρησιακά. Σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Τουρισμού και το Γραφείο του Επιτρόπου Ορεινών Περιοχών θα εφαρμόζει και παρακολουθεί την ορεινή τουριστική πολιτική. Θα εκπαιδεύει, υποστηρίζει και θα συμβουλεύει τους τοπικούς επιχειρηματίες του τουρισμού, την εφαρμογή και παρακολούθηση του Τοπικού Συμφώνου Ποιότητας και του νέου πλαισίου κατάταξης.
Στους ρόλους του και η προώθηση προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης για το προσωπικό των τουριστικών επιχειρήσεων , καθώς και ο σχεδιασμός του εδαφικού μάρκετινγκ.Τέλος θα προωθεί την εκπαίδευση για την τουριστική επιχειρηματικότητα και για επαγγέλματα σχετικά με τον τουρισμό του βουνού. Θα εκπαιδεύει, καταρτίζει τους επιχειρηματίες τουρισμού και τουριστικών επαγγελμάτων. Το Γραφείο θα έχει την ευθύνη διαχείρισης και συντονισμού του τουριστικού προϊόντος στο Τρόοδος για την προώθηση και παρακολούθηση του. Επίσης θα συντονίζει δράσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού μεταξύ του συνόλου των εμπλεκόμενων φορέων.
Μόλις στο 0,9% οι διανυχτερεύσεις στα ορεινά
Τα στοιχεία κάνουν λόγο για 143.000 διανυκτερεύσεις ετησίως στα καταλύματα των ορεινών θερέτρων, αριθμός που ανέρχεται στο 0,9% των συνολικών διανυκτερεύσεων της Κύπρου, και που μεταφράζεται σε κρατήσεις μόνο τα Σαββατοκύριακα. Την ίδια ώρα η επιτόπια έρευνα κατέδειξε ότι 50.000 διανυκτερεύσεις ήταν αδήλωτες σε 165 μη αδειούχα καταλύματα. Το 2018 οι αδειοδοτημένες από τον ΚΟΤ κλίνες ανήλθαν στις 2.091 που αντιστοιχούν σε 90 καταλύματα.
Το δυναμικό των καταλυμάτων της περιοχής είναι αρκετά σύνθετο και ανομοιογενές, τουλάχιστον όσον αφορά την επίσημη κατάταξη. Επιτόπια έρευνα έδειξε ότι λειτουργούσαν χωρίς άδεια 166 μονάδες (830 κλίνες), ενώ κλειστές λόγω χαμηλής επισκεψιμότητας είναι 34 μονάδες και 958 κλίνες. Τα περισσότερα από τα κλειστά καταλύματα βρίσκονται σε Πλάτρες και Πεδουλά. Όπως υπογραμμίζεται από τον Σταύρο Καζαμία, διευθυντή του γραφείου του κ. Γιαννάκη Παπαδούρη, στόχος δεν είναι η αύξηση των ξενοδοχειακών μονάδων αλλά μάλλον η αξιοποίηση των υφιστάμενων καταλυμάτων.
Οι δράσεις που πρέπει να αναπτυχθούν θα χρειαστεί να περάσουν πέντε χρόνια για να τεθούν σε εφαρμογή και να ανεβάσουν τις επισκεψιμότητα από το 15% στο 35%. Μια από τις δράσεις θα ήταν η ανάπτυξη του ποδηλατικού ή γαστρονομικού τουρισμού, ενώ το πλέον σημαντικό στοιχείο είναι η δημιουργία ενός ενιαίου σχεδίου ώστε να ο τουρισμός του βουνού να διαχωρίζεται πλέον σε καταλύματα υπαίθρου, μπουτίκ ξενοδοχεία αλλά και ειδικές μορφές καταλυμάτων οι οποίες δεν υπάρχουν στα παραθαλάσσια. Τα καταλύματα στις ορεινές περιοχές, όπως τα ξενοδοχεία τα μικρά καταλύματα και τα καταλύματα τύπου μπουτίκ, θα αξιολογούνται βάσει της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών και εμπειριών κάτι που προωθείται εξάλλου και μέσω της αλλαγής της νομοθεσίας για τον τρόπο αξιολόγησης και κατάταξης των ξενοδοχείων και των τουριστικών καταλυμάτων που θα κατατεθεί την προσεχή Παρασκευή για ψήφιση στην ολομέλεια της Βουλής.
Εστιατόρια χωρίς άδειες
Στο σύνολο των 110 κοινοτήτων με τις οποίες καταπιάνεται η έρευνα, λειτουργούν 339 εστιατόρια. Τα περισσότερα συγκεντρώνονται στις πιο παραδοσιακές τουριστικά περιοχές, Κακοπετριά, Πλάτρες, Όμοδος, στους μεγάλους οικισμούς Κυπερούντα, Αγρός, Πελένδρι, Παλαιχώρι και σε τουριστικά ανερχόμενους οικισμούς όπως τον Καλοπαναγιώτη. Διαπιστώνεται ότι αρκετές επιχειρήσεις λειτουργούν χωρίς άδεια. Συγκεκριμένα 206 εστιατόρια είναι εγγεγραμμένα στην αρμόδια αρχή και στο υγειονομείο τα 270. Καταγράφεται και μια ομάδα 26 εστιατορίων που δεν είναι εγγεγραμμένα πουθενά, ενώ τα περισσότερα από τα μη αδειοδοτημένα είναι σε απομονωμένα χωριά. Ακόμα και όσα έχουν άδειες, πολλές φορές δεν είναι ελκυστικά για τους επισκέπτες της περιοχής καθώς επενδύουν στον μαζικό τουρισμό με αποτέλεσμα να χάνουν την ταυτότητα τους. Στο τέλος αυτό προσφέρουν είναι φαγητό και ποτό χωρίς όλα τα υπόλοιπα ποιοτικά στοιχεία που μπορούν να κάνουν ένα επισκέπτη να επιστρέψει ξανά, κάτι που έχει κακή επίπτωση στην εικόνα του Τροόδους.
Κυβερνητικές κατοικίες σε ιδιώτες
Μέτρα αξιοποίησης των κυβερνητικών κατοικιών στο Τρόοδος εισηγείται η εθνική στρατηγική για την ανάπτυξη Τροόδους. Δηλαδή είτε να δοθούν σε ιδιώτες ως κίνητρα για την ανάπτυξη τουριστικών, βιοτεχνικών και αγροτικών δραστηριοτήτων, με ή χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Επιπλέον θα εξεταστεί κατά πόσο αριθμός τέτοιων υποστατικών μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το δημόσιο, άλλους για την ανάπτυξη υποδομών ή την υποστήριξη της παροχής υπηρεσιών, ανάλογα με το αναπτυξιακό σχέδιο της κάθε λειτουργικής περιοχής. Θα γίνει διαγωνισμός για την επιλογή των ιδιωτών που θα αξιοποιήσουν την κυβερνητική περιουσία, ενώ θα γίνει επίσης διερεύνηση για παραχώρηση ορισμένων υποδομών σε φορείς του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα για αξιοποίηση με ειδική θεματική στόχευση. Υπάρχει επίσης εισήγηση για αξιοποίηση των εγκαταλελειμμένων μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων μέσω κινήτρων προς τους δυνητικούς επενδυτές.
