Της Μαρίας Ηρακλέους
Η άμεση εγγραφή των τυροκομείων στο σύστημα ΠΟΠ, η οποία είχε αποφασιστεί στο πλαίσιο της συνάντησης του Προέδρου της Δημοκρατίας, Υπουργείου Γεωργίας και του Συνδέσμου Τυροκόμων, δεν έχει ξεκινήσει μέχρι στιγμής. Τουλάχιστον όχι σε επίπεδο μεγάλων τυροκομείων. Αυτή την στιγμή, λοιπόν, τα δεδομένα δεν έχουν διαφοροποιηθεί. Μόλις το 10% του προϊόντος που φέρει το όνομα χαλλούμι, είναι ΠΟΠ. Στόχος της κυβέρνησης είναι αυτό το ποσοστό να αρχίσει να ανεβαίνει εντός Ιουλίου. Μέχρι τότε αναμένεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί η συνάντηση του Υπουργού Γεωργίας με τον σύνδεσμο Αγελαδοτρόφων, και θα έχει πραγματοποιηθεί και η συνάντηση όλων των εμπλεκόμενων πλευρών περί τις αρχές Ιουλίου, και πάλι υπό τον πρόεδρο Αναστασιάδη.
Ανοικτό το ενδεχόμενο το κείμενο με τις αλλαγές ήσσονος σημασίας που προωθείται για το θέμα του χαλλουμιού, να μπορεί να εγκριθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία
«Αμέσως μετά θα υπάρχει ένα πολύ ξεκάθαρο πλαίσιο στο οποίο θα κινηθούμε, είτε υπάρξει, είτε δεν υπάρξει συμφωνία», επισημαίνει ο υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστας Καδής. Διαμηνύει ότι εάν ούτε σε επίπεδο προέδρου δεν υπάρξει αποτέλεσμα, τότε θα ξεκινήσει ο έλεγχος και η διαδικασία απομάκρυνσης προϊόντων χαλλουμιού μη ΠΟΠ, από τα ψυγεία των υπεραγορών. Όλα αυτά τοποθετούνται χρονικά τις επόμενες εβδομάδες, ώστε ο κανονισμός του ΠΟΠ να αρχίσει να εφαρμόζεται άμεσα και να μην αποτελέσει βαρίδι ενόψει προεκλογικής περιόδου. Εξάλλου, όπως διαμηνύει σχετικά κ. Καδής, ο στόχος του Υπουργείου είναι να κλείσει το θέμα του ΠΟΠ μέσα στον Ιούλιο.
Αύξηση τιμής κατά 35 σεντ
Θεωρείται δεδομένο ότι το αποτέλεσμα της συζήτησης θα είναι η εφαρμογή των προδιαγραφών του ΠΟΠ. Αυτόν τον στόχο αναμένεται ότι θα εξυπηρετήσει η αύξηση της τιμής του αιγοπρόβειου γάλακτος, με την πλευρά των αιγοπροβατοτρόφων να δεσμεύονται ότι αν δοθούν οι αυξήσεις, τότε θα είναι σε θέση να διπλασιάσουν την παραγωγή του αιγοπρόβειου γάλακτος μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, έτσι το προϊόν ΠΟΠ θα ανταποκρίνεται τελικά στις προδιαγραφές του κανονισμού, μέχρι το τέλος της περιόδου προσαρμογής μέχρι το 2024.
Ζητούνται λοιπόν αυξήσεις 30-35 σεντς από πλευράς των αιγοπροβατοτρόφων, ώστε να καταστεί βιώσιμη υπόθεση η παραγωγή του. Βάσει στοιχείων τα οποία έθεσε ο κλάδος ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας στην πρόσφατη συνάντησή τους, το κόστος παραγωγής για το πρόβειο γάλα είναι 1,41 ευρώ/λίτρο ενώ η τιμή πώλησης του είναι 1,10 ευρώ/λίτρο. Πωλείται δηλαδή 32 σεντς λιγότερα και ο παραγωγός πωλεί το προϊόν στην ζημιά του. Το ίδιο και με το αιγινό γάλα. Η τιμή του κόστους παραγωγής είναι 1,05 ευρώ/λίτρο και αγοράζεται από τους τυροκόμους στα 0,70 ευρώ/λίτρο. Αυτό σημαίνει ότι οι αιγοπροβατοτρόφοι πωλούν το προϊόν τους και ζημιώνουν 30 σεντς/λίτρο. Δεν φαίνεται να έχουν όμως άλλη επιλογή. Από αυτή την εξίσωση προκύπτει το συμπέρασμα ότι η επιβίωση του κλάδου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις επιδοτήσεις. Μάλιστα, από τον Οκτώβρη του 2021 μέχρι το τέλος του 2022, αναμένεται ότι θα δοθούν 19,5 εκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις στον κλάδο. Αυτά τα λεφτά καλύπτουν ένα μέρος αυτού του κενού. Όπως πληροφορείται η «Κ», κατά την σύσκεψη ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ξεκαθάρισε ότι το κενό αυτό θα πρέπει να ρυθμιστεί με τους κανονισμούς της αγοράς. Υπό αυτή την έννοια, οι αιγοπροβατοτρόφοι έφυγαν από το Προεδρικό ικανοποιημένοι.
Τι περιμένουν οι τυροκόμοι
Ικανοποιημένοι έφυγαν από το Προεδρικό προ δύο εβδομάδων και οι τυροκόμοι, ενώ περιμένουν την τελική συμφωνία στην συνάντηση Ιουλίου στο Προεδρικό. Στόχος τους είναι τουλάχιστον στο παρόν στάδιο, να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τα υφιστάμενα αποθέματα. Φυσικά όπως προκύπτει από τις εξελίξεις τους δίνεται μια άτυπη πίστωση χρόνου, μέχρι στιγμής τριών εβδομάδων. Μέσα σε αυτό το διάστημα, με τις διαβουλεύσεις να είναι σε εξέλιξη, δεν έχουν αξιοποιηθεί τα εργαλεία που έδωσε στο Υπουργείο Γεωργίας η Νομική Υπηρεσία. Φυσικά, βάσει των σημείων που αποφασίστηκαν κατά την σύσκεψη του συνδέσμου Τυροκόμων στο Προεδρικό, θα δοθεί μια περίοδος δύο μηνών ώστε να προχωρήσουν με τις εξαγωγές τους στο εξωτερικό. Αυτό το άτυπο χρονοδιάγραμμα ολοκληρώνεται μέχρι τα τέλη Ιουλίου- αρχές Αυγούστου. Πάντως προβληματίζει το ότι δεν προχώρησαν ακόμα σε αίτηση για ένταξή τους στο ΠΟΠ. Σχολιάζοντας τις εξελίξεις, ο αρμόδιος Υπουργός τόνισε ότι η εφαρμογή του προτύπου και του κανονισμού δεν είναι υπό διαπραγμάτευση. «Η εφαρμογή είναι υποχρεωτική και όποιος δεν το κάνει, απλά δεν θα παράγει χαλλούμι».
Αλλαγές στις μικροαλλαγές
Μετά τις τελευταίες συζητήσεις του θέματος, εγέρθηκαν εκ νέου πέντε σημεία, τα οποία η πλευρά των τυροκόμων χαρακτήρισε αναγκαία, ώστε να ξεκινήσουν να παράγουν τελικά χαλλούμι ΠΟΠ, ενώ φαίνεται να υπάρχει σύμπνοια και από τις άλλες πλευρές. Πρόκειται για πέντε αλλαγές, οι οποίες είναι θέμα 1-3 μηνών να προχωρήσουν σύμφωνα με τον Υπουργό Γεωργίας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αναμένουμε μια μαζική έναρξη της παραγωγής χαλλουμιού με τις προδιαγραφές ΠΟΠ, από το φθινόπωρο και μετά. Οι αλλαγές συνοψίζονται στα εξής : σχήμα, βάρος, δίπλωμα, φυλές και υγρασία και θεωρητικά αν προχωρήσουν, τότε υπολογίζεται ότι το 80-85% του παραγόμενου προϊόντος, θα είναι ΠΟΠ. Ωστόσο, πριν από τις μικροαλλαγές στο χαλλούμι, ενδεχομένως να αλλάξει η διαδικασία έγκρισής τους. Σύμφωνα με τον Υπουργό, μένει να ξεκαθαρίσει κατά πόσο ο κανονισμός που θέλει αυτές τις αλλαγές (ήσσονος σημασίας) να περνούν από την ΕΕ, διαφοροποιηθεί, ώστε αυτή η αρμοδιότητα να περάσει στα χέρια της αρμόδιας κρατικής αρχής. Σε περίπτωση που η συγκεκριμένη τροποποίηση δεν προχωρήσει, τότε θα ακολουθηθεί η ισχύουσα διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση, η όποια απόφαση επί του θέματος αναμένεται να ληφθεί εντός τριμήνου.
Αλλαγή ποσόστωσης
Ένα από τα πάγια αιτήματα των τυροκόμων και των αγελαδοτρόφων ήταν η αλλαγή στην ποσόστωση, το οποίο εξακολουθεί να προωθείται από την πλευρά τους. Φαίνεται ότι ήταν μάλιστα στις τελικές αποφάσεις της συνάντησης στο Προεδρικό. Ο Κώστας Καδής τοποθετείται κατηγορηματικά σε σχέση με μια τέτοια αλλαγή, τονίζοντας ότι «ακόμα και τώρα να υποβαλλόταν αίτημα για αλλαγή της ποσόστωσης, δεν θα προχωρούσε πριν την παρέλευση δύο ετών. Είναι σαν να υποβάλλεται νέος φάκελος από την αρχή, διότι η ποσόστωση είναι αλλαγή μείζονος σημασίας. Άρα δεν τίθεται θέμα να περιμένουμε να μην παράγουμε ΠΟΠ για δύο χρόνια».
«Να προστατεύσουμε το παγκόσμιο μονοπώλιο»
Ξεκάθαρο μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση για την εφαρμογή του κανονισμού ΠΟΠ για το χαλλούμι έστειλε και ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης. Στο πλαίσιο τελετής απονομής βραβείου στα βραβεία ποιότητας Γαστρονόμος, ο Κ. Πετρίδης τόνισε ότι ειδικά στους τομείς που έχουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα, όπως είναι το χαλλούμι, δεν πρέπει να παρεκκλίνουμε για κανένα λόγο από το γράμμα του νόμου. «Είναι σαν να βγάζουμε τα μάτια μας μόνοι μας», είπε χαρακτηριστικά και τόνισε ότι είναι υποχρέωση της κυβέρνησης και του ιδιωτικού τομέα να προστατεύσει το παγκόσμιο μονοπώλιο, το οποίο εμπιστεύτηκε στην Κυπριακή Δημοκρατία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Υπογράμμισε επίσης την αλληλένδετη σχέση αειφορίας και βιωσιμότητας με την ποιότητα και την πρωτογενή παραγωγή και προϊόντα.
