Της Μαρίνας Οικονομίδου
Η κίνηση της κυβέρνησης να αποσύρει τελικώς το περιβόητο νομοσχέδιο των κρατικών εγγυήσεων, παρουσιαζόταν από τον γενικό διευθυντή της ΟΕΒ, Μιχάλη Αντωνίου με φωτογραφίες στρατιωτών να αναμένουν ξυπόλητοι και αφημένοι στα χαρακώματα.
Έναν πόλεμο δηλαδή όπου οι εργοδότες και οι βιομήχανοι -τους οποίους εκπροσωπεί- αφήνονται στη μάχη χωρίς πολεμοφόδια. Τοποθέτηση που σε κάποιους προκάλεσε πικρό μειδίαμα σκεπτόμενοι τι θα σημαίνει όλο αυτό για τους απλούς εργαζόμενους, σε άλλους αντικατόπτριζε τα όσα δύσκολα προμηνύονται στην οικονομία. Το αν βρισκόμαστε βεβαίως εν μέσω ενός πολέμου, αν όλες αυτές οι πολεμικές ορολογίες και ιαχές αποτελούν υπερβολές όσο «σείονται οι τεκτονικές πλάκες της άρχουσας τάξης», είναι ένα ζήτημα που βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων. Το σίγουρο είναι πως οι κρατικές εγγυήσεις, κατάφεραν να ανοίξουν τελικώς τον προεκλογικό πόλεμο, με όλα τα κόμματα να δείχνουν τις προθέσεις για το πώς θα κινηθούν το επόμενο διάστημα, αποκτώντας σε κάποια ζητήματα προβάδισμα και σε άλλα να χάνουν πόντους.
Διαφωνίες και αντιδράσεις
Η τελική απόφαση για απόσυρση του νομοσχεδίου, είχε ληφθεί την Τρίτη το πρωί σε μία έκτακτη σύσκεψη στο Προεδρικό υπό τον Πρόεδρο και τους Κωνσταντίνο Πετρίδη και Αβέρωφ Νεοφύτου. Μέρες προηγουμένως όμως η κυβέρνηση προλείαινε το έδαφος για ένα σχέδιο β και ιδιαίτερα την περασμένη Δευτέρα στη σύσκεψη αρχηγών, με τον Πρόεδρο να ξεκαθαρίζει στους αρχηγούς πως δεν υπάρχει περιθώριο άλλων αλλαγών. Ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, άρχισε εδώ και μέρες να εκφράζει τη δυσφορία για την τροπή που λάμβανε το όλο θέμα των κρατικών εγγυήσεων. Και στο προσκήνιο, μέσω δηλώσεων και αναρτήσεων που καλούσε τα κόμματα να αντιληφθούν την κρισιμότητα των στιγμών και να σταματήσουν να καταθέτουν σωρεία τροπολογιών, αλλά και στο παρασκήνιο που εξέφραζε ανησυχίες για το κατά πόσο μπορεί να είναι τελικά αποτελεσματικό ένα τέτοιο νομοσχέδιο. Την θέση του σιγόνταραν και στελέχη του ΔΗΣΥ όπως ο αναπληρωτής Πρόεδρος του κόμματος και προκάτοχός του Χάρης Γεωργιάδης, οι βουλευτές Μάριος Μαυρίδης και Μιχάλης Σοφοκλέους που έλεγαν δημοσίως πως το πρώτο νομοσχέδιο ήταν έτη φωτός καλύτερο από το τελευταίο. «Αυτό δεν είναι νομοσχέδιο είναι σουρωτήρι» έλεγαν κάποιοι εξ αυτών στο παρασκήνιο με άλλους βεβαίως να διερωτούνται για ποιο λόγο ο Κωνσταντίνος Περίδης το άφησε να μετατραπεί σε σουρωτήρι. Ο νυν υπουργός Οικονομικών σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, ο οποίος ακολουθούσε ανέκαθεν και πιστά το μοντέλο «take it or leave it» αποφεύγοντας τα πολλά- πολλά με τα κόμματα της αντιπολίτευσης θέλησε όπως λέγεται να ακολουθήσει άλλο δρόμο, να διαβουλευθεί με όλους σε πνεύμα συναίνεσης και να εμβολιάσει όσο μπορούσε το νομοσχέδιο με τις εισηγήσεις και τις προτάσεις τους. Το αν η κίνησή του ήταν σωστή ή λανθασμένη είναι ένα ζήτημα που τυγχάνει διαφόρων ερμηνειών. Αν κρίνουμε εκ του αποτελέσματος όμως, μάλλον δεν του βγήκε η εν λόγω κίνηση.
Το κοινοβουλευτικό πόκερ
Ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ τον διαβεβαίωνε άλλωστε καθ’ όλη την περίοδο διαβούλευσης πως παρά τις αρχικές δηκοϊκές αντιδράσεις θα καταφέρει να φέρει τον Πρόεδρο του ΔΗΚΟ Νικόλα Παπαδόπουλο με τα νερά τους. Ήταν άλλωστε ένα παλιό και γνωστό κοινοβουλευτικό πόκερ, που είχε πάντοτε ως αποτέλεσμα να βγαίνουν τα δύο μέρη ικανοποιημένα. Ο Νικόλας Παπαδόπουλος ενίσχυε το αφήγημά του πως με τη σκληρή του διαπραγμάτευση βελτίωνε αφενός ένα αντιλαϊκό νομοσχέδιο και διέσωζε την οικονομία. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου ενίσχυε με τη σειρά του το δικό του αφήγημα, ότι με τις παρασκηνιακές του κινήσεις, έσωσε τη μέρα και για την οικονομία αλλά και για την κυβέρνηση. Βεβαίως, ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ δεν ανέμενε πως ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ θα επιμείνει μέχρι τέλους στην εμπλοκή του γενικού ελεγκτή, αφήνοντάς τον εκτεθειμένο στην κυβέρνηση για τις διαβεβαιώσεις του. Ούτε όμως ο Νικόλας Παπαδόπουλος ανέμενε πως θα αποσυρόταν τελικώς το νομοσχέδιο και θα έστελνε το μήνυμα σε κάποιους πως ίσως τράβηξε το σχοινί λίγο παραπάνω από όσο αναμενόταν.
Το δίδυμο Αβέρωφ-Νικόλα δεν καρποφόρησε σε αυτή την κοινοβουλευτική μάχη, με πολιτικούς κύκλους να θεωρούν οτι είναι μία προσπάθεια του ΔΗΚΟϊκού Προέδρου να κερδίσει το ερωτερικό του κόμματος
Κάποιες τράπεζες δεν ήθελαν...
Θα μπορούσε ωστόσο το νομοσχέδιο να μείνει και να απορριφθεί και όχι να αποσυρθεί λίγο πριν την ολομέλεια λένε κάποιοι κύκλοι εντός του υπουργικού συμβουλίου. Στα ανώτατα δώματα τραπεζών όμως, δήλωναν πως θα περιμένουν να δουν την τελική διαμόρφωση του νομοσχεδίου για να δουν κατά πόσο θα συμμετέχουν ή όχι, κάποιοι εξέφραζαν ανησυχίες για την εμπλοκή του γενικού ελεγκτή, ενώ η Ελληνική Τράπεζα και η Eurobank σημείωναν στις διαβουλεύσεις τους με το υπουργείο Οικονομικών πως δεν ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο εν λόγω σχέδιο. Υπήρχε συνεπώς η μεγάλη πιθανότητα να περάσει τελικώς το νομοσχέδιο αλλά χωρίς την συμμετοχή κάποιων τραπεζών, με ο,τι κι αν αυτό σημαίνει και συνεπάγεται. Το κατά πόσο αυτό αποτελούσε μπλόφα ή γεγονός είναι βεβαίως κάτι που επιδέχεται διαφόρων ερμηνειών. Το γεγονός όμως ότι κάποια σημεία κρίνονταν ως αντισυνταγματικά, με τον κίνδυνο ο Πρόεδρος να προχωρούσε σε αναπομπή του νόμου και να καθυστερούσε ακόμα περισσότερο την όποια βοήθεια στις επιχειρήσεις οδήγησε στο σχέδιο β.
Μια κυβερνώσα βουλή
Το ποιος βγαίνει πολιτικά κερδισμένος από όλο αυτό είναι βεβαίως δύσκολο να διαφανεί επί του παρόντος. Ο ΔΗΣΥ ήθελε να περάσει μέσω και της έγκρισης του νομοσχεδίου, ότι μπορεί αφενός να περνά δύσκολα νομοσχέδια για χάρη της κυβέρνησης και αφετέρου πως δεν είναι απομονωμένος. Επεδίωκε δηλαδή μία επανάληψη του σκηνικού που διαδραματιζόταν το 2013-2014, με την έγκριση δύσκολων μνημονιακών νομοσχεδίων. Βεβαίως αν το σχέδιο β’ έχει να κάνει με ευρωπαϊκή στήριξη όπως διαρρέεται και χωρίς την όποια εμπλοκή του κοινοβουλίου, ο ΔΗΣΥ μπορεί να προχωρήσει με το αφήγημα ότι η κυβέρνηση και ο ΔΗΣΥ στήριξαν τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους χωρίς την βοήθεια των υπόλοιπων κομμάτων. Το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτό το σχέδιο θα είναι το ίδιο αποτελεσματικό. Στον ΔΗΣΥ σίγουρα δεν αρέσει η αναβίωση μίας κυβερνώσας βουλής, όπου τη θέση του ΑΚΕΛ τότε, θα έχει τώρα η παράταξη της Δεξιάς. Καθόλου τυχαία και η απόσυρση του Αβέρωφ Νεοφύτου από το προσκήνιο τις τελευταίες μέρες, με τον Χάρη Γεωργιάδη να αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο. Ρόλος που προσμετρά θετικά για το ακροατήριο του ΔΗΣΥ, αρνητικά για μία άλλη μερίδα ψηφοφόρων, που καταλογίζουν στον Χάρη Γεωργιάδη την κατάρρευση του Συνεργατισμού. Ήδη στελέχη του ΑΚΕΛ σημειώνουν με νόημα στις τηλεοπτικές αντιπαραθέσεις, ότι δεν γίνεται να έχει μόνο δίκαιο ο ΔΗΣΥ στο κεφάλαιο των κρατικών εγγυήσεων και όλοι οι άλλοι άδικο. Ενδεικτικές και οι αναφορές του Άντρου Κυπριανού για την κυβερνώσα βουλή επί κυβέρνησης Χριστόφια, χαρακτηρίζοντας τον ΔΗΣΥ δημοκράτες a la carte.
O Οδυσσέας και η επιστροφή Ιωνά
Σίγουρα δεν ευνοεί τον ΔΗΣΥ το μήνυμα που θέλει να περάσει η αντιπολίτευση ότι φοβάται την διαφάνεια. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου ο οποίος πρότεινε τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη για γενικό ελεγκτή στον Νίκο Αναστασιάδη, δεν διάγει σήμερα τις καλύτερες μέρες με τον ελεγκτή, λόγω όλης αυτής της κατάστασης που εκτυλίχθηκε. Το κεφάλαιο Οδυσσέας θεωρείται πως θα έχει τη δική του θέση στον προεκλογικό. Ο διορισμός του γενικού εισαγγελέα τους επόμενους μήνες που θα ακολουθήσουν, συνδέεται όπως λένε κυβερνητικοί κύκλοι και με την προσπάθεια της κυβέρνησης να τιθασεύσει τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Κάτι που δεν ήταν μέχρι τώρα εφικτό δεδομένης και της άριστης σχέσης και συνεργασίας που έχει με τον Κώστα Κληρίδη. Ο «αποκλεισμός» Οδυσσέα από τις κρατικές εγγυήσεις σε συνδυασμό με τον πολύ πιθανό διορισμό του Ιωνά Νικολάου στη θέση του γενικού εισαγγελέα, θεωρείται πως θα έχει τη δική του σημασία κατά τη διάρκεια του προεκλογικού που σίγουρα θα δυσκολέψει την κατάσταση για τον ΔΗΣΥ.
Έχασε ευκαιρία το ΑΚΕΛ
Στην όλη πάντως διαμάχη για τις κρατικές εγγυήσεις, το ΑΚΕΛ, κράτησε ως επί το πλείστο χαμηλούς τόνους, αν εξαιρέσει κανείς ότι φρόντισε να πληρώσει τον ΔΗΣΥ με το ίδιο νόμισμα της κυβερνώσας βουλής. Το κόμμα της Αριστεράς, αν και θα ψήφιζε την τροπολογία για την εμπλοκή του γενικού ελεγκτή, σίγουρα, δεν έβλεπε το όλο θέμα με θέρμη. Αν εξαιρεθεί η Ειρήνη Χαραλαμπίδου η οποία διατηρεί άριστες σχέσεις με τον ελεγκτή, στο ΑΚΕΛ νιώθουν πως πολλές φορές ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης υπερπροβάλλεται. Η αλήθεια είναι πως αν και το ΑΚΕΛ έμεινε συνεπές όπως λέγεται στη διαφωνία του γύρω από τις κρατικές εγγυήσεις ως ζήτημα φιλοσοφίας, απέτυχε να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο ως αναμένεται από την αξιωματική αντιπολίτευση για το εν λόγω θέμα. Το γεγονός ότι ο γ.γ του ΑΚΕΛ είχε αναφέρει στην σύσκεψη αρχηγών πως η κυβέρνηση δεν διαβουλεύθηκε με το ΑΚΕΛ για τη διαμόρφωση του νομοσχεδίου, μπορεί να κερδίζει το σκληρό ακροατήριο, που θέλει να υπάρχει απευθείας στήριξη και δανεισμός από το κράτος και αποστάσεις ασφαλείας από τα οικονομικά συμφέροντα, ωστόσο δεν φαίνεται να κερδίζει την εμπιστοσύνη εκείνων των οικονομικών παραγόντων τους οποίους μέχρι πρόσφατα ήθελε να πείσει –μέσω σεμιναρίων- ότι το ΑΚΕΛ μπορεί να κυβερνήσει. Μπροστά βγήκαν βεβαίως στελέχη όπως ο εκπρόσωπος τύπου Στέφανος Στεφάνου ο οποίος κατήγγειλε τον υπουργό Οικονομικών για καθυστέρηση στην κατάθεση του νομοσχεδίου, ενώ κατέθεσε κάποιες προτάσεις έστω κι αν δεν θα κέρδιζαν την πλειοψηφία.
Νικόλας στην αντεπίθεση
Αυτός ο οποίος φέρεται να βγαίνει από τον μακρύ πολιτικό λήθαργο, είναι ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος δεδομένης και της συνέντευξης που είχε στην «Κ» την Κυριακή, στην οποία κατακεραυνώνει κυβέρνηση και ΔΗΣΥ. Το ΔΗΚΟ μέχρι σήμερα έπαιζε το χαρτί ότι έβαζε πλάτη στα δύσκολα. Κάτι τέτοιο φαίνεται πως απομακρύνεται μετά και τα όσα διαμείφθηκαν γύρω από το νομοσχέδιο των κρατικών εγγυήσεων. Σίγουρα στο ΔΗΚΟ δεν θέλουν να επουδενί να δώσουν το ελεύθερο στην κυβέρνηση να διαχειρίζεται προεκλογικά κρατικές εγγυήσεις ύψους 1 δις, χωρίς τον όποιο έλεγχο. Ρόλο βεβαίως έστω κι αν ο Νικόλας Παπαδόπουλος το απορρίπτει αναφανδόν, παίζει και το εσωτερικό του κόμματος. Στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΔΗΚΟ δεν ήθελαν να ακούσουν το ενδεχόμενο ψήφισης του νομοσχεδίου, ούτε θέλουν πλέον την όποια διασύνδεση του κόμματος με τον Αβέρωφ Νεοφύτου. Στο παιχνίδι μπήκε και η αναπληρωτής Πρόεδρος Χριστιάνα Ερωτοκρίτου η οποία ήταν απούσα εδώ καιρό από την όποια πολιτική αντιπαράθεση. Υπάρχουν ωστόσο και εκείνοι που δεν ευνοούν την σκληρή στάση. Ενδεικτικές οι τοποθετήσεις του Μαρίνου Μουσιούττα στον λογαριασμό του στο facebook. «Οι όποιες πολιτικές ατζέντες από όλες τις πλευρές θα πρέπει να παραμεριστούν για το καλό του τόπου. Παράκληση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Υπουργό Οικονομικών να επαναξιολογήσουν την απόφαση για απόσυρση του νομοσχεδίου που αφορά τις εφάπαξ χορηγίες και τις κρατικές εγγυήσεις». Το ερώτημα είναι κατά πόσο το εγχείρημα θα πετύχει στο κόμμα του Κέντρου δεδομένων και των σχέσεων που έχει με το κεφάλαιο. Ήδη δηκοϊκοί επιχειρηματίες είδαν με ανησυχία την έντονη άρνηση του ΔΗΚΟϊκού Προέδρου να ψηφίσει το νομοσχέδιο. Αυτό σε συνδυασμό με το ότι έχασε τον ρόλο του ρυθμιστή μετά την απόσυρση του νομοσχεδίου, έχει για πολλούς διπλή ανάγνωση: για κάποιους ότι η κυβέρνηση δεν τον χρειάζεται στη διάσωση της οικονομίας αλλά για άλλους ότι τα δύσκολα που έρχονται στην οικονομία δεν θα φέρουν και τη δική του υπογραφή και συνεπώς ευθύνη.
