Του Γιάννη Ιωάννου
Χωρίς ιδιαίτερο αποτέλεσμα και με εμφανή την απογοήτευση του Προέδρου Χριστοδουλίδη, μετά το πέρας της, έληξε η συνάντηση των δύο ηγετών το πρωί της Δευτέρας στο Λήδρα Πάλλας -η δεύτερη μετά το πέρας της Άτυπης Πενταμερούς της Γενεύης. Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, φαίνεται να να μην συναινεί στην συζήτηση για μια συμφωνία για την διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης (οδοφράγματα) ενώ η συνάντησή του με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη έρχεται στον απόηχο της επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν, στα Κατεχόμενα όπου στα πλαίσια της έκθεσης TEKNOFEST επανέλαβε την ρητορική του για συνομιλίες, στο Κυπριακό, στην βάση της «κυριαρχικής ισότητας». Η διαδικασία πλέον εστιάζει στα «μικρά-μικρά» βήματα με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (Ε/κ, Τ/κ και ΗΕ) να εστιάζουν μεν στο αφήγημα της «προσπάθειας που συνεχίζεται» αλλά, παράλληλα, να αναμένουν την -επαναδιορισμένη και επίσημα πλέον- προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, η οποία και από τις 12 Μαίου αναλαμβάνει, εκ νέου, τα καθήκοντα της.
Τα τρία όχι του Τατάρ
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μετά το πέρας της συνάντησης των δύο ηγετών (σ.σ. πραγματοποιήθηκε στο Λήδρα Πάλλας παρουσία του κ. Στιούαρτ λόγω και της πρώτης συνάντησης των τεχνικών επιτροπών για την Νεολαία που συμφωνήθηκαν στην προηγούμενη συνάντηση) εξέφρασε ξεκάθαρα απογοήτευση δείχνοντας προς την άρνηση του Τουρκοκύπριου ηγέτη να συναινέσει στα κύρια σημεία υπό διαπραγμάτευση:
- Ως προς την διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης (οδοφραγμάτων)
- Ως προς την εφαρμογή της συμφωνίας για την Πύλα, που προέκυψε μετά την κρίση του καλοκαιριού του 2023 στη νεκρή ζώνη και για την οποία την Ε/κ πλευρά ενδιαφέρει ιδίως το θέμα της αστικής ανάπτυξης της ακριτικής περιοχής και τέλος
- Για το υδατικό με φόντο το θέμα του επεξεργασμένου νερού της Μιας Μηλιάς
Το «τριπλό γιοκ» του κ. Τατάρ φαίνεται να εδράζεται στην πάγια αντίληψη της τουρκοκυπριακής πλευράς για συμφωνία «μεταξύ κρατικών οντοτήτων» αλλά και στην διαφορετική άποψη που έχει για την ελληνοκυπριακή πρόταση που αφορά στα σημεία διέλευσης «τράνζιτ» και το περιεχόμενο της συμφωνίας για την Πύλα. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε μάλιστα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η «γιαβάς-γιαβάς προσέγγιση δεν βοηθά την διαδικασία» ωστόσο αξίζει να σημειωθεί πως στα «μικρά» θέματα την Δευτέρα σημειώθηκε πρόοδος με το ζήτημα των κοιμητηρίων (αποκατάσταση/συντήρηση-καθαρισμός) να προχωρά σημαντικά με 30, συνολικά, κοιμητήρια (15 σε κάθε κοινότητα) να αποτελούν αντικείμενο συμφωνίας -που θα προωθήσει η αρμόδια τεχνική επιτροπή.
Πού βρισκόμαστε και πού πάμε
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ» από άριστα ενημερωμένες πηγές και παρά το μη ικανοποιητικό αποτέλεσμα της συνάντησης των δύο ηγετών η προσπάθεια για άρση του αδιεξόδου του Κυπριακού συνεχίζεται και είναι εξαιρετικά δύσκολο να μην πραγματοποιηθεί, ακόμη και στο σημείο που βρισκόμαστε, η προαναγγελθείσα δεύτερη άτυπη διάσκεψη για το Κυπριακό. Τα ΗΕ πλέον εστιάζουν στην κάθοδο της κ. Ολγκίν η οποία αναμένεται στη Κύπρο το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαίου. Η Κολομβιανή διπλωμάτης έχει ενώπιον της πραγματικό, διπλωματικά, χρόνο 45-50 ημερών προκειμένου να φέρει κάτι απτό για τα σημεία διέλευσης, και επιπλέον, να ενισχύσει την προσπάθεια στα πλαίσια των «χαμηλότερης ισχύος» ΜΟΕ. Από εκεί και πέρα, καθίσταται σαφές πως για την Ε/κ πλευρά δεν μένουν παραπάνω βήματα πέραν της περαιτέρω εμπλοκής του διεθνούς παράγοντα ενώ στην Τ/κ πλευρά οι επόμενοι μήνες θα εστιάσουν, κατεξοχήν, στις επερχόμενες «εκλογές» -με το αποτέλεσμα εκεί να δείχνει και τις πραγματικές διαθέσεις της Άγκυρας στο Κυπριακό, ως προς την διάσταση μιας νέας επιβολής του Τατάρ ή, σχετικά, κάποιου πολιτικού αδειάσματος του -πτυχή που ωστόσο δεν διαφάνηκε το περασμένο σαββατοκύριακο κατά την παρουσία του Ερντογάν στα Κατεχόμενα.
Η μεγάλη εικόνα
Η σκληρή στάση του Ερσίν Τατάρ δεν έγινε μόνο αντικείμενο στοχευμένου «blame-game» εκ μέρους του Προέδρου Χριστοδουλίδη αλλά δείχνει να ενισχύεται και από τον απόηχο της παρουσίας Ερντογάν στα Κατεχόμενα όπου στα πλαίσια της έκθεσης TEKNOFEST έστειλε σινιάλα ισχύος σε ολόκληρη την περιοχή αλλά και δεν άφησε περιθώριο απόκλισης από το πάγιο αφήγημα της Άγκυρας, μετά το 2017, για αλλαγή πλαισίου λύσης του Κυπριακού. Ο κ. Τατάρ στην συνάντηση της Δευτέρας αναφέρθηκε ξανά στο θέμα του Σιμόν Αϊκούτ -ζητώντας ουσιαστικά την απελευθέρωσή του για τον σφετερισμό περιουσιών Ελληνοκυπρίων, κάτι που είχε διαφανεί και κατά την προσέγγισή του, για το ίδιο θέμα, στον Γενικό Εισαγγελέα της ΚΔ που ήταν, καθηκόντως, παρών στην Άτυπη της Γενεύης. Το εν λόγω θέμα δείχνει να απασχολεί ιδιαιτέρως την τουρκοκυπριακή πλευρά και την Άγκυρα με τον ΠτΔ να επαναλαμβάνει προς την τουρκοκυπριακή ηγεσία πως το ζήτημα άπτεται του ανεξάρτητου της δικαστικής εξουσίας στην (ευρωπαϊκή) Κυπριακή Δημοκρατία -καθώς και να ζητά από τον κ. Στιούαρτ την μεταφορά δυσαρέσκειας προς τον ίδιο τον Αντόνιο Γκουτέρες. Έμπειροι παρατηρητές πάντως αναφέρουν στην «Κ» πως η στάση Τατάρ δεν έχει διαφοροποιηθεί, ενισχύεται από την στήριξη που έλαβε, ουσιαστικά, από τον Ερντογάν δύο ημέρες πριν την συνάντηση και πως το αμέσως επόμενο διάστημα η σκληρή γραμμή Τατάρ θα αποτελέσει και το βασικό του προεκλογικό αφήγημα ενόψει των «εκλογών» του Οκτωβρίου στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Η δεύτερη κάθοδος, τέλος, της κ. Ολγκίν αναμένεται εκτός απροόπτου να οδηγήσει σε ακόμη μια (τρίτη) συνάντηση των δύο ηγετών με την Κολομβιανή διπλωμάτη ωστόσο αρχικά να βλέπει τους δύο ηγέτες ξεχωριστά.
