Της Μαρίνας Οικονομίδου
Μετά από πολλές διαρροές, φημολογίες και αντιδράσεις για το περιβόητο βρετανικό σχέδιο που βρίσκεται στο τραπέζι και συζητείται, ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής Στίβεν Λίλι ανοίγει για πρώτη φορά τα χαρτιά του στην έντυπη «Κ» και ξεκαθαρίζει τι περιλαμβάνει τελικά η βρετανική πρωτοβουλία. Όπως υπογραμμίζει, δεν υπάρχει βρετανική πρόταση ή σχέδιο ή πρότυπο ή οτιδήποτε άλλο θέλει κανείς να το πει στο τραπέζι. «Οι ιδέες αυτές εμπίπτουν στην ολότητά τους στο συμφωνημένο υπό τα ΗΕ πλαίσιο για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, η οποία ειλικρινά αποτελεί τη μόνη βιώσιμη διέξοδο. Την ίδια ώρα δεν είναι αρκετό να επαναλαμβάνουμε τον όρο ΔΔΟ ως ένα μάντρα ή ένα σλόγκαν. Πρέπει να επικεντρωθούμε στη λεπτομέρεια εφαρμογής μιας τέτοιας λύσης».
Το πρότεινε ο Πρόεδρος…
Αυτό που στηρίζει το Ηνωμένο Βασίλειο είναι στην ουσία η αποκεντρωμένη ομοσπονδία όπως σημειώνει ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής. «Δεν υποστηρίζουμε μια λύση δύο κρατών, αν αυτό εννοείτε. Δεν υπάρχει υποστήριξη προς αυτό το μοντέλο ούτε από τους Ελληνοκύπριους ούτε από τη διεθνή κοινότητα. Συζητούμε για μια σε μεγάλο βαθμό αποκεντρωμένη ομοσπονδία, η οποία δε νομίζω να είναι αμφιλεγόμενη, αφού πρόκειται για ιδέα που κατέθεσε ο ίδιος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης. Αξίζει περαιτέρω συζήτησης διότι θα επέτρεπε στις δύο κοινότητες ένα ψηλό βαθμό αυτονομίας σε σχέση με την καθημερινότητά τους, και θα διατηρούσε την Κύπρο ως ένα διεθνώς αναγνωρισμένο, κυρίαρχο κράτος. Στο μυαλό μου, αυτό ισορροπεί κατάλληλα μεταξύ της ελληνοκυπριακής ανάγκης για τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας που ιδρύθηκε το 1960, και της επιθυμίας των Τουρκοκυπρίων να έχουν έλεγχο τα πλείστα εσωτερικά τους θέματα» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Δεν είναι νέα στοιχεία…
Όπως σημειώνει, η βρετανική πρωτοβουλία αφορά «άτυπες ιδέες, όχι ένα συμπαγές σχέδιο, και δεν πρόκειται για αυτό που προσπάθησαν διάφοροι κύκλοι να περιγράψουν». Υπενθυμίζεται ότι στο τελευταίο εθνικό συμβούλιο, ο ε/κ διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης, είχε αναπτύξει ενδελεχώς την βρετανική πρωτοβουλία, χαρακτηρίζοντας στοιχεία που περιλαμβάνει απαράδεκτα.
- Ίσα εγγενή δικαιώματα
- Συνιδρυτές
- Συνιδιοκτήτες
- Αυτοδιοικούμενες οντότητες
- Καμία από τις οντότητες δεν θα ασκεί κυριαρχία επί της άλλης
- Δύο κράτη εσωτερικά, ένα κράτος εξωτερικά
Κληθείς πάντως ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής να σχολιάσει όσα διαμείφθηκαν στο εθνικό συμβούλιο, συμπεριλαμβανομένων των εν λόγω σημείων ανέφερε τα εξής: «Δεν ήμουν παρών στο Εθνικό Συμβούλιο, συνεπώς δεν ξέρω τι ειπώθηκε εκεί. Το παρουσιάζετε ωσάν αυτή η λίστα φράσεων να αποτελεί ένα βρετανικό πλαίσιο και οφείλω να τονίσω πως δεν είναι. Δεν πρόκειται να αναλύσω τη λίστα σημείο προς σημείο, εξάλλου το έκανε ήδη αυτό ο κ. Κασουλίδης στη συνέντευξή του στην εφημερίδα σας, κατά την οποία τόνισε ότι μερικά από αυτά τα σημεία δεν είναι καινούρια ή αμφιλεγόμενα». Όντως, ο κ. Κασουλίδης σε συνέντευξή του στην «Κ» την προηγούμενη Κυριακή ανέφερε πως τα τρία από τα έξι σημεία δεν είναι καινούργια αλλά υπάρχουν σε κάθε έγγραφο.
Όπως ανέφερε ο Στίβεν Λίλι η φράση «δύο κράτη εσωτερικά, ένα εξωτερικά», δεν είναι κάτι νέο. «Θα έχουμε στο ένα χέρι ένα διεθνώς αναγνωρισμένο ομοσπονδιακό κράτος να χειρίζεται διεθνείς σχέσεις όπως διπλωματία και άμυνα και κάποιες άλλες αναγκαίες εξουσίες για να διασφαλίζονται η ακεραιότητα και η λειτουργικότητα της Κύπρου ως κυρίαρχου κράτους. Και στο άλλο χέρι θα έχουμε δύο συνιστώσες πολιτείες να χειρίζονται τα περισσότερα θέματα που επηρεάζουν την καθημερινότητα των ανθρώπων, πχ οι τομείς της υγείας, των μεταφορών κλπ. Αυτό είναι η ΔΔΟ. Σε ό,τι αφορά τη φράση «καμία οντότητα δεν θα μπορεί να ασκεί κυριαρχία επί της άλλης», ποια είναι η εναλλακτική; Ότι μια κοινότητα θα μπορεί να ασκεί κυριαρχία επί της άλλης; Είχε συμφωνηθεί ήδη στην Κοινή Διακήρυξη του 2014 ότι η κυριαρχία πηγάζει εξ ίσου από ΕΚ και ΤΚ. Δεν ανήκει στην μια κοινότητα ή στην άλλη».
Συνταγή για άκαρπες συζητήσεις
Κληθείς ο κ. Λίλι να σχολιάσει στην «Κ» την θέση της ε/κ πλευράς για επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά, ανέφερε πως η απόπειρα αυτή αποτελεί συνταγή για μακρές και άκαρπες συζητήσεις. «Υπάρχει» συνέχισε «όμως ένας κορμός δουλειάς που έγινε για να φτάσουμε στο Κραν Μοντανά, όπως και το πλαίσιο έξι σημείων του ΓΓ των ΗΕ, και μπορούμε ακόμα να χτίσουμε και να αναπτύξουμε σε αυτά. Χρειαζόμαστε ευελιξία και δημιουργικότητα και πρέπει να επικεντρωθούμε στα δύσκολα σημεία που συνέβαλαν στην αποτυχία του Κραν Μοντανά, συγκεκριμένα την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, καθώς και το λεπτομερές μοντέλο διαμοιρασμού της εξουσίας. Δεν μπορούμε να αποκλείουμε οποιεσδήποτε ιδέες βρίσκονται εντός των παραμέτρων των ΗΕ». Ο ίδιος χαρακτήρισε την παρούσα κατάσταση ανησυχητική για το κυπριακό. «Ο χρόνος δεν εργάζεται υπέρ αυτών που επιθυμούν λύση στο Κυπριακό, αλλά υποστηρίζει όσους ικανοποιούνται με τη διχοτόμηση. Ταυτόχρονα, ως διπλωμάτες έχουμε μια τάση να αισιοδοξούμε, ακόμα και σε δυσχερείς συνθήκες. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι με ενέργεια, δημιουργικότητα, ευελιξία και πολιτική θέληση είναι εφικτή η λύση του Κυπριακού. Το ΗΒ θα υποστηρίξει κάθε προσπάθεια προς αυτή την κατέυθυνση. Έχω πει επανειλημμένα πως μόνο επανενωμένη θα μπορέσει η Κύπρος να αναπτύξει την πλήρη προοπτική της. Ο τελευταίος λόγος όμως, ανήκει στους Κύπριους για το τι μέλλει γενέσθαι».
Η ευελιξία και η ενόχληση
Ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής σημείωσε πως πολύ σημαντικό είναι πέραν των συνθημάτων γύρω από την ΔΔΟ, να μπούμε και στη λεπτομέρεια της εφαρμογής. «Το ομοσπονδιακό μοντέλο είναι πολύ ευέλικτο και υπάρχουν επιλογές για την εφαρμογή του στην Κύπρο. Χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε λίγη φαντασία και δημιουργικότητα, ώστε να εξυπηρετήσουμε τα συμφέροντα των δύο κοινοτήτων, περιλαμβανομένης της ανάγκης για ασφάλεια. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί εντός των υφιστάμενων παραμέτρων, δεν χρειάζεται να τις επεκτείνουμε και ουδέποτε προσπαθήσαμε να πράξουμε κάτι τέτοιο. Δεν κατανοώ γιατί κάποιοι άνθρωποι δυσκολεύονται να το αντιληφθούν. Μήπως δεν θέλουν να πείσουν τους ΤΚ ότι αξίζει ακόμα να συζητάμε για λύση ΔΔΟ;» διερωτήθηκε.
Πάντως δεν έκρυψε την ενόχλησή του για τις αντιδράσεις που υπήρξαν από συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους απέναντι στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις βολές ότι προσπαθεί να επιβάλει συνομοσπονδία. «Είναι ατυχές ότι κάποιοι άνθρωποι επιμένουν να ισχυρίζονται πως προωθούμε μια συνομοσπονδία, γιατί δεν κάνουμε κάτι τέτοιο. Μια συνομοσπονδία αποτελεί ένωση μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών, μια λύση δύο κρατών και συνεπώς εκτός πλαισίου για την Κύπρο. Η αποκεντρωμένη ομοσπονδία παραμένει ομοσπονδία, που σημαίνει μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα. Φυσικά, υπάρχουν άνθρωποι στην Κύπρο που θα επικρίνουν ό,τι πούμε, ακόμα κι αν δεν το είπαμε» ανέφερε χαρακτηριστικά.
