Του Γιάννη Ιωάννου
H πρόσκληση του Γάλλου Προέδρου Μακρόν προς την Λευκωσία να παρακαθήσει στην Σύνοδο της 12ης Νοεμβρίου, στο Παρίσι, για την Λιβύη έρχεται σε ένα ενδιαφέρον timing δεδομένης της στιχομυθίας του τελευταίου με τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου των χωρών του G20. Ο Τούρκος Πρόεδρος έθεσε προ ημερών στον Γάλλο ομόλογό του ως απαραίτητη προϋπόθεση για την συμμετοχή τουρκικής αντιπροσωπείας στην Σύνοδο για την κρίση στην Λιβύη τον αποκλεισμό της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ.
Το screening του Μακρόν
H Σύνοδος του Παρισιού για την Λιβύη, μια κοινή πρωτοβουλία μεταξύ του ΟΗΕ και Γερμανίας-Γαλλίας-Ιταλίας θα εστιάσει στην μεταβατική περίοδο που διανύει η Λιβύη μέχρι τις προγραμματισμένες εκλογές στην χώρα –τον Δεκέμβριο του 2024. Οι τρέχουσες δυναμικές στην χώρα, η πολυδιαμερισματοποίηση της εμπλοκής ξένων διεθνών και περιφερειακών δρώντων καθώς και οι επιμέρους προκλήσεις ασφάλειας οδηγούν στο συμπέρασμα –ιδίως μεταξύ των έμπειρων παρατηρητών της Λιβύης- ότι το σενάριο των συμφωνηθέντων εκλογών μπορεί να μην επαληθευτεί. Φυσικά το ζήτημα της ασφαλειοποίησης της χώρας παραμένει σημαντικό και εστιάζει τους τελευταίους μήνες στην αποχώρηση ξένων στρατιωτικών δυνάμεων με την ρωσική εταιρεία παροχής υπηρεσιών ασφάλειας Wagner (σ.σ. είναι private military company που συνδέεται από πολλούς με την Ρωσία) αλλά και την παρουσία τουρκικών proxies από την Συρία (σε ανατολική και δυτική Λιβύη αντίστοιχα) καθώς κι άλλων μισθοφορικών δυνάμεων (Σουδάν, Τσαντ, κοκ). Η παρουσία της ρωσικής Wagner δημιουργεί ιδιαίτερη ανησυχία –λόγω και της ευρύτερης παρουσίας τους στην Αφρική- σε χώρες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ ενώ η παρουσία των τουρκικών proxies από την Συρία αποτελεί ζήτημα που τόσο το Παρίσι αλλά και χώρες όπως η Αίγυπτος και τα ΗΑΕ σταθμίζουν ως δυνητική απειλή για το μέλλον –ιδίως μετά την ανοικτή στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας στην σύγκρουση LNA-GNA για τον έλεγχο της Τρίπολης το 2019 -που απέκρουσε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ. Ο Γάλλος Πρόεδρος προσκαλώντας τον Κύπριο ΠτΔ στην Σύνοδο, που θα βρίσκεται ήδη στο Παρίσι για τις εργασίες για το Φόρουμ για την Ειρήνη, φαίνεται να συνεχίζει το screening του προς την Άγκυρα με φόντο την ανατολική Μεσόγειο, δεδομένης και της πάγιας διαφοροποίησης μεταξύ Γαλλίας και Τουρκίας σε σχέση με τους στρατηγικούς τους στόχους στο Λιβυκό. Η Κύπρος εξάλλου στο παρελθόν δεν κλήθηκε –αλλά ούτε και επιδίωξε να συμμετέχει- σε άλλες Συνόδους για το Λιβυκό όπως στο Παλέρμο και στο Παρίσι το 2018 καθώς και στις δύο Συνόδους του Βερολίνου (2020-2021).
Η σημασία της συμμετοχής
Πέραν των μηνυμάτων Μακρόν προς την Άγκυρα και της προσωπικής του εργαλειοποίησης της συνόδου, η συμμετοχή της ΚΔ σε μια διεθνή σύνοδο για την Λιβύη αποτελεί, σε κάθε περίπτωση, σημαντική εξέλιξη δεδομένων τόσο των προεκτάσεων όσο και της σημασίας από την συνεχιζόμενη κρίση στην χώρα για την ανατολική Μεσόγειο. Εξάλλου το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 όσο και το ισχυρό πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό αποτύπωμα της Άγκυρας στην χώρα κατέδειξε πως η Λιβύη αποτελεί ένα ιδιαίτερο πεδίο άσκησης της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής –εξέλιξη που ενεργοποίησε ιδιαιτέρως την ελληνική διπλωματία μετά το 2019. Για την Κυπριακή Δημοκρατία –που μετά το 2010 «απώλεσε» κάπως την Λιβύη από την εξωτερική της πολιτική- οι εξελίξεις από την πολιτική μετάβαση στην χώρα έχουν ιδιαίτερο αποτύπωμα με φόντο την λεγόμενη «ΤΔΒΚ». Η συνεχιζόμενη επιρροή της Τουρκίας στην Τρίπολη (την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση) δυνητικά θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα σενάριο αναγνώρισης της «ΤΔΒΚ» από την κυβέρνηση της Λιβύης –σενάριο που ωστόσο στην παρούσα συγκυρία είναι πολύ απομακρυσμένο (σ.σ. στον γράφοντα εκπρόσωποι του GNA διαβεβαίωσαν δις πως δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα). Ωστόσο, ως δυνητικό σενάριο, δεν μπορεί και να αποκλειστεί.
