Γράφουν οι Βασίλης Νέδος, Μανώλης Κωστίδης
Τον τρόπο με τον οποίο θα επιχειρήσει να περιορίσει κατά το δυνατόν την ένταξη της Τουρκίας στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, συνδιαμορφώνοντας τους όρους συμμετοχής των τρίτων χωρών, επιχειρεί η Αθήνα.
Ηδη το υπουργείο Εξωτερικών έχει ζητήσει από τους πρέσβεις της Ελλάδας στις πρωτεύουσες της Ε.Ε. να διενεργήσουν διαβήματα στις αρμόδιες Αρχές (υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας), προκειμένου να εξηγηθεί ότι η Ελλάδα έχει ήδη επιδείξει ευελιξία και να υπογραμμιστεί ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να λάβουν υπόψη τις ελληνικές θέσεις και να πράξουν αναλόγως.
Υπάρχει πίεση χρόνου, καθώς η πολωνική προεδρία επιθυμεί την υιοθέτηση του νέου κανονισμού, μάλιστα ει δυνατόν και στην επόμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων στις 27 Μαΐου. Οι πρέσβεις έχουν λάβει την οδηγία να υπογραμμίσουν ότι όλη αυτή η κινητικότητα από πλευράς της Αθήνας έχει στόχο να βρεθεί λύση και να αποφευχθεί πιθανό αδιέξοδο κατά τη συνεδρίαση του συμβουλίου.
Στις έως σήμερα διαπραγματεύσεις για τον κανονισμό SAFE γίνεται συζήτηση γύρω από την πρόταση της Κομισιόν, η οποία προωθεί τη χρήση ειδικής πλειοψηφίας (qualified majority voting) για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Η υιοθέτηση προγραμμάτων με ειδική πλειοψηφία σημαίνει ότι στην πράξη η Αθήνα δεν θα δύναται να μπλοκάρει καμία από τις μελλοντικές διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες της Ε.Ε. με εταιρείες που θα έχουν σχέση με υποψήφιες προς ένταξη χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας.
Ολη αυτή η συζήτηση γίνεται, βεβαίως, διότι η Τουρκία είναι αδύνατον να υπογράψει με την Ε.Ε. συμφωνία ασφαλείας (Security Defense Partnership) και τούτο διότι απαιτείται εναρμόνιση με την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ) για κάθε υποψήφιο κράτος-μέλος. Η Τουρκία βρίσκεται πολύ μακριά από τον συγκεκριμένο στόχο, καθώς πληροί το 6% των κριτηρίων. Ενδεικτικό είναι ότι, για παράδειγμα, η Σερβία είναι στο 60%. Επίσης, απαιτείται και σχέση καλής γειτονίας με όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., κάτι που αυτή τη στιγμή η εκκρεμότητα του Κυπριακού αποκλείει εξ ορισμού.
Οι λύσεις της Αθήνας είναι εκ των πραγμάτων πολύ συγκεκριμένες. Κατ’ αρχάς, θα ήταν σημαντικό να υιοθετηθεί πλήρης ομοφωνία, ακόμη και στις περιπτώσεις που η συζήτηση γίνεται για κοινοπραξίες με τη συμμετοχή εταιρειών των οποίων ο πραγματικός ιδιοκτήτης βρίσκεται εκτός Ε.Ε. (βλέπε περίπτωση Piaggio Aerospace και Baykar).
Ο πιο αυστηρός όρος που επιθυμεί να θέσει η Ελλάδα και τον υπαινίχθηκε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δημόσια την περασμένη Τρίτη, μετά τη συνάντηση που είχε στο Βερολίνο με τον καγκελάριο της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, είναι να προχωρήσουν οι συνεργασίες αυτές μόνο με χώρες που βρίσκονται εντός του αξιακού πλαισίου της Ε.Ε. Να προσδιοριστεί, δηλαδή, με πιο αυστηρούς όρους τι ακριβώς σημαίνει «ομονοούντες» εταίροι, η περίφημη έννοια των «like-minded» κρατών.
Πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο και βρέθηκε φόρμουλα. Μάλιστα, ίσως η συμφωνία ανακοινωθεί άμεσα. Για την Τουρκία θα χρειαστεί ακόμη κάποιο χρονικό διάστημα. Η Ελλάδα έχει, παράλληλα, συμπαραταχθεί με τη Γαλλία η οποία ζητεί μικρότερη συμμετοχή των τρίτων σε κοινοπραξίες (από το 35% στο 15%), προκειμένου οι πόροι να μη διαχυθούν εκτός Ευρώπης.
Τι «πουλάει» η Τουρκία
Η Τουρκία έχει ήδη εδώ και καιρό αναπτύξει έτσι τις παραγωγικές δυνατότητες της αμυντικής βιομηχανίας της, ώστε να είναι σήμερα σε θέση να διεκδικήσει μερίδιο από τα 800 δισ. ευρώ του προγράμματος επανεξοπλισμού της Ευρώπης.
Ηδη, η εταιρεία Baykar εξαγόρασε την ιταλική Piaggio Aerospace και συνεργάζεται με τη Leonardo για τη συμπαραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Οπως αποκάλυψε ο κ. Ερντογάν, η τουρκική αεροδιαστημική εταιρεία (TAI) θα συνεργαστεί με την Airbus για τη συμπαραγωγή του εκπαιδευτικού αεροσκάφους Hürkuş στην Ισπανία. Με αυτό το μοντέλο συνεργασιών, κοινοπραξιών και συμπαραγωγής θα διεκδικήσει ευρωπαϊκά κονδύλια σε συνεργασία με χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Γερμανία.
Διαβήματα στην Ευρώπη – Οι Ελληνες πρεσβευτές στις πρωτεύουσες της Ε.Ε. έχουν λάβει σαφείς εντολές από το ΥΠΕΞ για να διενεργήσουν διαβήματα, ώστε να υπογραμμιστεί στις αρμόδιες Αρχές κάθε κράτους-μέλους ότι οι Ευρωπαίοι οφείλουν να λάβουν υπόψη τις θέσεις της Αθήνας.
Οπως επισημαίνει ο Τσετινέρ Τσετίν, διευθυντής ειδήσεων άμυνας και ασφάλειας του ενημερωτικού ομίλου Habertürk, «ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Τουρκίας είναι η μαζική παραγωγή και εξαγωγή ελαφρών και μεσαίων τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης. Τα αγοράζουν χώρες της Μέσης Ανατολής, η Αίγυπτος, η Ουκρανία και η Λιβύη. Εκτός από το χαμηλότερο κόστος, υπάρχει και υψηλή δυνατότητα παραγωγής.
Για παράδειγμα, γαλλικό εργοστάσιο παράγει περίπου 220 τεθωρακισμένα ετησίως. Η ετήσια δυνατότητα παραγωγής της Τουρκίας, όμως, είναι περίπου 6.300 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και μάχης».
Στις ίδιες δυνατότητες αναφέρθηκε και ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, σε δηλώσεις του στο πρακτορείο Anadolu, τονίζοντας πως τα εργοστάσια παραγωγής πυρομαχικών στο Τέξας δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν χωρίς τη στενή συνεργασία με τουρκικές εταιρείες. Πρόσθεσε πως αυτό είναι μόνο ένα από τα χιλιάδες παραδείγματα του έργου μεγάλων και μικρών τουρκικών αμυντικών βιομηχανιών.
Εφιστώντας την προσοχή στο γεγονός ότι η τουρκική αμυντική βιομηχανία είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη, ο κ. Ρούτε δήλωσε: «Ετσι πρέπει να αναπτυχθεί το σύνολο της Συμμαχίας, διότι γνωρίζουμε ότι οι Ρώσοι αναδιαρθρώνονται με ταχείς ρυθμούς. Πλέον παράγουν μέσα σε τρεις μήνες τα πυρομαχικά που παράγει η Συμμαχία σε ένα χρόνο. Η Συμμαχία, όμως, είναι 25 φορές ισχυρότερη από τη Ρωσία σε όρους οικονομικής ισχύος».
Οπλα και χρήμα – «Γνωρίζουμε ότι οι Ρώσοι παράγουν μέσα σε τρεις μήνες τα πυρομαχικά που παράγει η Συμμαχία σε ένα χρόνο. Η Συμμαχία, όμως, είναι 25 φορές ισχυρότερη από τη Ρωσία σε όρους οικονομικήςισχύος», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε.
Τα drones
Στα οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, η Τουρκία έχει φτάσει σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο. Ο κ. Τσετίν εξηγεί ότι, ακόμη κι αν τα τουρκικά UAV χάσουν την επαφή με τον δορυφόρο λόγω ηλεκτρονικών παρεμβολών, μπορούν να κατευθύνονται μέσω επίγειων, κινητών συνδέσμων με εμβέλεια 150 χιλιομέτρων. Οπως σημειώνουν αναλυτές της γειτονικής χώρας, υπάρχουν 8-9 διαφορετικά είδη οπλισμένων UAV από τις εταιρείες Baykar και TUSAŞ, με περίπου το 90% της παραγωγής να προορίζεται για εξαγωγή.
Ο κ. Τσετίν τονίζει επίσης ότι η Τουρκία, όσον αφορά το ναυτικό, ναυπηγεί φρεγάτες, κορβέτες και άλλα βοηθητικά πλοία, όχι μόνο σε στρατιωτικά αλλά και σε ιδιωτικά ναυπηγεία. Ηδη υπάρχει συνεργασία με την Ισπανία για τη ναυπήγηση του πλοίου αμφίβιων επιχειρήσεων Anadolu, ενώ σχεδιάζεται και νέα συνεργασία για την κατασκευή ελικοπτέρου.
