Kathimerini.com.cy
Ο Κουντρέτ Όζερσαϊ, ο οποίος το τελευταίο διάστημα έχει έρθει σε δημόσια ρήξη με τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, προτείνει ένα εξελικτικό μοντέλο συνεργασίας για την επίλυση του Κυπριακού και αναλύει τα επόμενα βήματα της τ/κ πλευράς.
–Ο ηγέτης της κοινότητάς σας θεωρεί ότι η διεθνής συγκυρία δεν επιτρέπει την εξέταση εναλλακτικών σχεδίων στο Κυπριακό. Ποια είναι η δική σας άποψη γι’ αυτό το ζήτημα;
–Το γεγονός ότι θέτεις αυτό το ερώτημα δείχνει ότι ήδη συζητάμε διαφορετικές ιδέες. Στο εσωτερικό της ε/κ κοινότητας ξεκίνησε μια συζήτηση. Ενδεχομένως ο κ. Αναστασιάδης να εξέφρασε κάποια πράγματα έχοντας διαφορετικούς στόχους. Για παράδειγμα αναφέρθηκε στην αποκεντρωμένη και στη χαλαρή ομοσπονδία. Ενδεχομένως ο αρχικός του στόχος να ήταν διαφορετικός. Μπορεί να τα δήλωσε όλα αυτά για να καθυστερήσει (τη λύση) ή για να προκαλέσει σύγχυση και να εξασφαλίσει την επανέναρξη των συνομιλιών με τον τρόπο που επιθυμεί ο ίδιος. Ενδεχομένως να επιθυμούσε να τραβήξει την τ/κ πλευρά στις συνομιλίες και να ξεκινήσει τις συνομιλίες από το σημείο που διακόπηκαν. Ανεξάρτητα από τις προθέσεις του, το κουτί της Πανδώρας άνοιξε.
–Δηλαδή;
–Η συζήτηση επεκτάθηκε και στην τ/κ κοινότητα. Εδώ και λίγες εβδομάδες δεν συζητάμε πλέον τις παραμέτρους μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Δεν συζητάμε λ.χ. την πολιτική ισότητα, την αποτελεσματική συμμετοχή, τις εγγυήσεις κ.ο.κ. Αναζητάμε απάντηση στο ερώτημα «ποιο πρέπει να είναι το πλαίσιο». Στην πραγματικότητα και οι άλλες εμπλεκόμενες πλευρές αυτό συζητάνε. Ελλάδα και Βρετανία, παρά το γεγονός ότι ενδεχομένως να επιθυμούν να παραμείνουν πιστές στην ομοσπονδία, συζητούν πλέον το γενικό πλαίσιο. Στην πραγματικότητα και ο ΟΗΕ με τον όρο «reflection period» αναφερόταν σε μια τέτοιου είδους διαδικασία. Προσωπικά δεν ισχυρίζομαι ότι η ομοσπονδία είναι κάτι κακό. Ωστόσο, με βάση τις συνθήκες της Κύπρου έχει αποδειχθεί πλέον ότι δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί. Και αυτό διότι δεν υπάρχουν στοιχεία όπως η ετοιμότητα για καταμερισμό, η αναγνώριση των αναγκών του απέναντι, η εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο πλευρές και η ομοσπονδιακή κουλτούρα.
–Εφόσον δεν συζητάμε πλέον την ομοσπονδία, σε ποιο σημείο βρισκόμαστε σήμερα στο Κυπριακό;
–Ο κ. Αναστασιάδης κινείται επιφυλακτικά, αποφεύγοντας την ουσία του ζητήματος. Αλλά εμφανίζεται πρόθυμος για να συζητήσει το πλαίσιο. Ακόμη και αν η πρόθεσή του δεν ήταν αυτή, το βήμα που πραγματοποίησε άνοιξε τον δρόμο γι’ αυτή την συζήτηση. Προσωπικά, τον ευχαριστώ.
–Σήμερα όλα δείχνουν ότι εμπλοκή προκύπτει σε επιμέρους ζητήματα της ομοσπονδίας. Αξίζει να απορρίψουμε την ομοσπονδιακή λύση για χάρη δομών που είναι δευτερεύουσας σημασίας;
–Πρώτον, τίθεται το εξής ερώτημα: Όντως απορρίπτουμε αδίκως την ομοσπονδία; Την συζητήσαμε μονάχα τους τελευταίους πέντε μήνες ή κατά τα προηγούμενα πέντε έτη; Μήπως κλείνει αυτό το κεφάλαιο μετά από συζήτηση μισού αιώνα; Δεύτερον, εγώ πλέον δεν συζητώ τα στοιχεία εκείνου του πλαισίου. Διότι (η συζήτηση) εκείνων των ζητημάτων έχει πλέον εκείνα τα ζητήματα εξαντληθεί.
–Εφόσον δηλώνετε ότι όλα έχουν συζητηθεί, πού κόπηκε το νήμα της λύσης από τη σκοπιά των Τ/κ;
–Από τη σκοπιά των Τ/κ δεν προέκυψε πρόβλημα σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Ο κ. Αναστασιάδης βγήκε και δήλωσε με έναν έντιμο τρόπο αυτά που αισθάνονταν οι Τ/κ εδώ και καιρό. Μας δήλωσε το εξής: «Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε την πολιτική ισότητα όπως την προσεγγίζετε εσείς». Μάλιστα, έδωσε παραδείγματα γι’ αυτήν την επισήμανση. Αυτή του η κίνηση στεναχώρησε τόσο εμένα, όσο και τον «πρωθυπουργό» και τον «πρόεδρο». Ωστόσο, ήρθαμε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα. Κατανοήσαμε ότι η δική μας αντίληψη για την πολιτική ισότητα, τη διζωνικότητα, τις εγγυήσεις είναι διαφορετική από αυτήν του συνομιλητή μας. Σε τελική ανάλυση το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα δεν ακούει στο όνομα Νίκος Αναστασιάδης. Οι δύο πλευρές κατανοούν διαφορετικά πράγματα σε ό,τι αφορά τις θεμελιώδεις παραμέτρους της λύσης. Στην πραγματικότητα έχει ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας. Εφόσον κατανοούμε με τόσο ξεκάθαρο τρόπο τι δεν πρόκειται να συμβεί, πρέπει να συζητήσουμε τι θα πράξουμε στη συνέχεια.
–Η ιδέα της χαλαρής ομοσπονδίας θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο εκκίνησης για αυτήν τη συζήτηση;
–Κατά την άποψή μου η χαλαρή ομοσπονδία είναι μια κουρτίνα πίσω από την οποία ο κ. Αναστασιάδης κρύβει αυτό που επιθυμεί στην πραγματικότητα να δηλώσει. Τι υπάρχει πίσω από εκείνη την κουρτίνα; Ενδεχομένως να υπάρχουν περισσότερα από ένα πράγματα (προτάσεις, ιδέες). Θα μπορούσε (σ.σ. ο Ν. Αναστασιάδης) να αναφέρεται στη χαλαρή ομοσπονδία για να κερδίσει χρόνο ή για να προσελκύσει το ενδιαφέρον της τ/κ ηγεσίας στις διαπραγματεύσεις στο σημείο που διακόπηκαν ή ίσως να θέλει να δηλώσει ότι είναι αδύνατη η ομοσπονδιακή λύση. Ωστόσο, επειδή δεν είναι έτοιμη η κοινωνία στην πράξη, παρασκηνιακά συζητά άλλου είδους πράγματα με την Τουρκία. Γι’ αυτόν τον λόγο, σημασία δεν έχει η χαλαρή ομοσπονδία, αλλά η ουσία του όλο ζητήματος. Τι είδους μέλλον βλέπουμε γι’ αυτό το νησί; Εφόσον δεν συμφωνούμε σε αυτό το ζήτημα πρέπει να είμαστε δημιουργικοί, να βγούμε έξω από τα υφιστάμενα καλούπια. Χρειαζόμαστε ειλικρινή διάλογο, αν χρειαστεί και χωρίς τη διαμεσολάβηση του ΟΗΕ.
–Λίγες ώρες μετά τη δημοσίευση της συνέντευξής μας οι δύο ηγέτες θα συναντηθούν. Με βάση τα όσα αναφέρετε, τι θα συζητήσουν;
–Η προσπάθεια του κ. Αναστασιάδη (σχετικά με την αποκεντρωμένη ομοσπονδία) δεν πρόκειται να σημειώσει επιτυχία. Οι Τ/κ σε κάθε περίπτωση θα επιμείνουν για την αποτελεσματική συμμετοχή και την πολιτική ισότητα, όπως την αντιλαμβάνονται οι ίδιοι.
–Από ό,τι κατανοώ δεν αναμένετε θετικό αποτέλεσμα από αυτήν τη συνάντηση και την προσπάθεια της κ. Λουτ…
–Στη συνάντηση των ηγετών ενδεχομένως να υπάρξουν κάποιες εξελίξεις ή αποφάσεις στο πρακτικό πεδίο σχετικά με κάποια μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον η ε/κ πλευρά δεν επιθυμεί να μοιραστεί την εξουσία και τον πλούτο τότε ενδεχομένως θα μπορούσε να συμφωνήσει στη συνεργασία. Αν πάλι δεν επιθυμεί συνεργασία (σε κάποια πεδία), τότε η ε/κ πλευρά, θα έχει αποδεχθεί στην πράξη τη διχοτόμηση του νησιού ακόμη και χωρίς να έχει δώσει τη συγκατάθεσή της.
–Όχι μονάχα στη γη αλλά και στη θάλασσα;
–Ναι και στη θάλασσα. Κάποιοι δηλώνουν το εξής: «Εφόσον πάμε προς τη διχοτόμηση, στο πλαίσιο της πρότασής σας για συνεργασία (σε κάποια ζητήματα), θα παραιτηθείτε από τις διεκδικήσεις σας σχετικά με τις πηγές στον νότο του νησιού;» Ας καθίσουμε να το συζητήσουμε. Ενδεχομένως, ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων χωρών, θα καθίσουμε και θα κλείσουμε τους λογαριασμούς μας και με βάση το μοντέλο λύσης εμείς θα παραιτηθούμε από κάποια πράγματα. Από την άλλη, ακολουθώντας το παράδειγμα της ανάδυσης της Ε.Ε., τη συνεργασία στο κάρβουνο και στο ατσάλι και τη σταδιακή σύσφιξη της συνεργασίας των χωρών-μελών, σε σημείο που σήμερα κάποιοι να θεωρούν ότι η ένωση βαδίζει προς την ομοσπονδία, θα μπορούσαμε να εστιάσουμε σε ένα εξελικτικό μοντέλο. Σε αυτή την περίπτωση μεγάλη σημασία δεν έχει ο τελικός προορισμός. Ενδεχομένως δεν θα ζήσουμε να δούμε το τελικό αποτέλεσμα. Όμως αυτό δεν μας εμποδίζει για να επιλέξουμε ένα ή δύο θέματα το πολύ και να ξεκινήσουμε τη συνεργασία. Στη συνέχεια, αφού εξασφαλίσουμε το κλίμα εμπιστοσύνης, θα αυξήσουμε τα πεδία συνεργασίας. Θα εμπλέξουμε την Ε.Ε. στην προσπάθεια. Θα οδεύσουμε σταδιακά προς μια ενιαία εκπροσώπηση. Αν μετά από 10 ή 15 χρόνια αναπτυχθεί κλίμα εμπιστοσύνης και οι δύο πλευρές είναι έτοιμες να μοιραστούν την εξουσία και τον πλούτο, αυτή η προσπάθεια θα μπορούσε να μετεξελιχθεί σε μια ομοσπονδία. Δεν απορρίπτουμε με κατηγορηματικό τρόπο αυτό το ενδεχόμενο.
–Η διαφωνία σας με τον κ. Ακιντζί αφορά αυτό το εξελικτικό μοντέλο;
–Σημασία δεν έχει η διαφωνία μου με ένα άτομο, αλλά το ίδιο το ζήτημα. Κάποιοι αντιδρούν απέναντι μας γιατί χάνουν από τα χέρια τους «το παιχνίδι» τους. Εμείς προσπαθούμε να βγούμε έξω από τα πλαίσια του κατεστημένου και να σκεφτούμε διαφορετικά.
–Στους δημοσιογραφικούς κύκλους κυκλοφορεί η πληροφορία ότι στην πρόσφατη συνεδρίαση της «βουλής», ο κ. Ακιντζί σας ανέφερε ότι η κ. Λουτ δηλώνει ότι την παρούσα στιγμή δεν εφικτό να συζητηθεί άλλη λύση παρά η ομοσπονδία. Είναι ορθή αυτή η πληροφορία;
–Θα δηλώσω δύο πράγματα. Πρώτον, η συνεδρίαση ήταν κλειστή. Δεύτερον, ο κ. Αναστασιάδης δήλωσε ότι δύο σημαντικές προσωπικότητες της Ε.Ε. του δήλωσαν ότι δεν αποκλείουν κανένα ενδεχόμενο.
–Στο ζήτημα των υδρογονανθράκων ποια θα είναι τα επόμενα βήματα της τ/κ πλευράς;
–Πριν απαντήσω αυτό το ερώτημα να προσθέσω στην απάντηση του προαναφερόμενου ερωτήματος το εξής: Σε περίπτωση που ο κ. Αναστασιάδης αποδεχθεί να συζητήσει την ουσία του ζητήματος, θα ακούσει από εμάς διαφορετικά πράγματα. Σε μια διαπραγμάτευση για την ομοσπονδία αυτά που μπορεί να λάβει η ε/κ πλευρά είναι γνωστά, έχουν τα προκαθορισμένα όριά τους. Όμως αν ξεκινήσει συζήτηση για ένα διαφορετικό μοντέλο σχετικά με τη λύση, θα μπορούσαν να συζητηθούν out of the box αυτά που θα λάβουν οι Ε/κ (λ.χ. στο περιουσιακό και εδαφικό). Αναφέρομαι σε μια διαδικασία τύπου πάρε-δώσε που θα βασίζεται και πάλι σε μια ισορροπία. Δηλαδή σε περίπτωση που θα είναι διαφορετική η βάση της λύσης θα αλλάξουν τα πράγματα που θα δοθούν και θα ληφθούν στην διαπραγμάτευση.
Απομένει η ανάπτυξη της πλατφόρμας και ο καθορισμός ημερομηνίας της γεώτρησης.
–Ανεξάρτητα από αυτήν την προοπτική του πάρε-δώσε, ποιες θα είναι οι επόμενες εξελίξεις στο ζήτημα του φυσικού αερίου;
–Σε ό,τι αφορά την επόμενη περίοδο στο ζήτημα του φυσικού αερίου, επιθυμώ να υπενθυμίσω ένα σημείο: Δηλώσαμε ότι θα αναπτύξουμε τις δικές μας ικανότητες, θα παρέχουμε τις δικές μας άδειες και θα διεξάγουμε σεισμικές έρευνες όπως και εσείς (η ε/κ πλευρά). Και εφόσον προχωράτε σε γεώτρηση, ορίστε έρχεται και το δικό μας σκάφος για γεώτρηση. Δεν προχωράμε σε αυτήν τη φάση ως αντίποινα. Να σας δώσω το εξής παράδειγμα. Φανταστείτε ένα δοχείο με καλή ή κακή, νερωμένη λεμονάδα. Εσύ μου λες ότι η λεμονάδα ανήκει και σε εμένα. Όμως με ένα καλαμάκι τη ρουφάς. Εγώ, δεν καταστρέφω το καλαμάκι σου. Αλλά τοποθετώ στο δοχείο και το δικό μου καλαμάκι. Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα στα ανοιχτά της Κύπρου. Ελπίζω ότι μια ώρα αρχύτερα θα συνεργαστούμε στο ζήτημα του φυσικού αερίου. Ή εναλλακτικά θα συνεργαστούν οι εταιρείες που θα εξουσιοδοτήσουμε.
–Έχει καθοριστεί η περιοχή της τουρκικής γεώτρησης; Πότε θα ξεκινήσουν οι εργασίες;
–Όλα είναι έτοιμα. Απομένει η ανάπτυξη της πλατφόρμας στην περιοχή και ο καθορισμός της ημερομηνίας της γεώτρησης. Στην ε/κ πλευρά διεξάγεται η προπαγανδιστική εκστρατεία ότι η Τουρκία έρχεται να κλέψει τις ενεργειακές πηγές της Κύπρου. Δεν είναι ορθή αυτή η άποψη. Πρόκειται για μια εταιρεία που έρχεται για λογαριασμό του τ/κ λαού.
–Οι γεωτρήσεις θα πραγματοποιηθούν με βάση τη συμφωνία που υπογράψατε με την Τουρκία και τις περιοχές που καθορίσατε προηγουμένως, έτσι δεν είναι;
–Ναι. Οι γεωτρήσεις θα πραγματοποιηθούν εντός εκείνων των περιοχών, σε ένα ή περισσότερα plots. Καθορίσαμε plots σε κάποιες συγκεκριμένες περιοχές της Κύπρου. Υπάρχουν περιοχές που ακόμη δεν έχουμε καθορίσει. Και σε εκείνες τις περιοχές θα μπορούσαμε να παρέχουμε άδειες.
–Άρα την επόμενη περίοδο δηλαδή, θα δούμε να έρχεται στο προσκήνιο μια τέτοια εξέλιξη; Εσείς αναμένετε ένταση ή μια ανεπιθύμητη εξέλιξη στην περιοχή;
–Θα μπορούσε. Η ένταση δεν πρόκειται να έχει ως σημείο εκκίνησης δικό μας βήμα. Αν όμως κάποιος επιχειρήσει να εμποδίσει την εργασία που διεξάγεται για λογαριασμό των Τ/κ, δεν πρόκειται να καθίσουμε και να παρακολουθήσουμε την όλη υπόθεση.
