Της Μαρίνας Οικονομίδου
Μπορεί το Συμβούλιο Ασφαλείας στο τελευταίο ψήφισμά του να έθετε σαφές χρονοδιάγραμμα γύρω από τις εξελίξεις στο Κυπριακό μέχρι τον Γενάρη του 2020 με τους δύο ηγέτες μάλιστα να παρουσιάζουν γραπτώς την πρόοδο που παρατηρείται μέχρι την 15η Νοεμβρίου, ωστόσο σύμφωνα με ανώτατες κυβερνητικές πηγές, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Τ/κ ηγέτης φαίνεται να συζητούν να μπουν σε διαπραγματεύσεις ουσίας μετά τον Απρίλη, όταν δηλαδή θα έχουν διεξαχθεί και οι «εκλογές» στα Κατεχόμενα.
Οι δημοσκοπήσεις και τα φαβορί
Οι πρώτες εκτιμήσεις ήθελαν τον Τ/κ «υπουργό Εξωτερικών» Κουντρέτ Οζερσάι και εκλεκτό της Άγκυρας να αποτελεί το φαβορί για την ηγεσία της Τ/κ κοινότητας, ωστόσο οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν τον Μουσταφά Ακιντζί να βρίσκεται πρώτος σε δημοτικότητα. Δημοτικότητα που ενδεχομένως να του διασφαλίσει επανεκλογή. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις κυβερνητικών πηγών ρόλο για την αποδυνάμωση της υποψηφιότητας του «υπουργού Εξωτερικών» φέρεται να έπαιξε και το χαρτί της Αμμοχώστου.
Οι εξαγγελίες του στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου φαίνεται να γύρισαν μπούμερανγκ και να μην έτυχαν της ανάλογης στήριξης από την τ/κ πλευρά. Το κατά πόσο η καθυστέρηση στις ουσιαστικές διαπραγματεύσεις θα βοηθήσει τη διαδικασία, τις δύο πλευρές σε ζήτημα τακτικισμού ή αν λειτουργήσει αρνητικά θα διαφανεί βεβαίως το επόμενο διάστημα.
Το σίγουρο είναι πως τα επόμενα βήματα εξαρτώνται από τη συνομολόγηση των όρων αναφοράς και τις επαφές Λουτ. Η επίσκεψη της ειδικής απεσταλμένης του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών Τζέιν Χολ Λουτ και η παράταση της παραμονής της στο νησί καταδεικνύει πως υπάρχει σημαντική πρόοδος και ελπίδα κατάληξης. Αυτό άλλωστε λένε και δημοσίως τόσο ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης όσο και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Πρόδρομος Προδρόμου. Όπως ανέφερε πρώτη η «Κ» στις 18 Αυγούστου, οι όροι αναφοράς κινούνται σε τρεις άξονες.
Στο κοινό ανακοινωθέν Αναστασιάδη- Έρογλου το 2014 (το οποίο προνοεί λύση ΔΔΟ και αποκλείει ένωση με άλλο κράτος, απόσχιση και στην ουσία διχοτόμηση), τις συγκλίσεις μέχρι και το Κραν Μοντάνα (συμπεριλαμβανομένου του χάρτη που κατέθεσε ο Μουσταφά Ακιντζί όπως λένε ανώτατες κυβερνητικές πηγές) αλλά και το Πλαίσιο Γκουτιέρες. Ενδιαφέρον βεβαίως περιλαμβάνει το γεγονός ότι πλέον η κυβέρνηση δέχεται το πλαίσιο της 30ης Ιουνίου με κάποιες διευκρινήσεις. Το αν αυτές οι διευκρινήσεις αποτελέσουν το μεγάλο αγκάθι δεδομένου του τι είχε διαμειφθεί όλο αυτό το διάστημα στο θέμα διαφορετικών ερμηνειών θα φανεί σύντομα. Σημαντικό είναι πως οι όροι αναφοράς όπως λέγεται θα έχουν διασφαλισμένο αποτέλεσμα.
Ο οδικός χάρτης
Με δεδομένο ότι θα υπάρξει θετική κατάληξη από τη συνάντηση Λουτ με τους δύο ηγέτες την Τετάρτη, το επόμενο βήμα είναι η τριμερής συνάντηση. Όπως ανέφερε και στο παρελθόν η «Κ», το κείμενο των όρων αναφοράς αναμένεται να ανακοινώσει ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών μετά και την τριμερή συνάντηση που θα έχει με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και με τον Τ/κ ηγέτη. Η αρχική πρόθεση ήταν να πραγματοποιηθεί η τριμερής συνάντηση μετά τη γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ωστόσο δεν αποκλείεται να μετατεθεί μία βδομάδα μετά, είτε στη Νέα Υόρκη είτε σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα, εάν αυτό βολεύει και τον Αντόνιο Γκουτέρες.
Σειρά η άτυπη
Μετά και την τριμερή συνάντηση αναμένεται η άτυπη πενταμερής είτε τον Οκτώβρη είτε και τον Νοέμβριο. Το αποτέλεσμα θα κρίνει κατά πόσο θα υπάρξει κι άλλη άτυπη πενταμερής σε επίπεδο τεχνοκρατών. Το ζήτημα είναι ποια είναι η θέση των άλλων εμπλεκόμενων μερών σε ένα τέτοιο σενάριο. Όπως έχει αναφέρει και στο παρελθόν η «Κ», η κύρια ανησυχία και της Λευκωσίας και της Αθήνας είναι ότι η Τουρκία θα θέλει να τα βάλει όλα στο τραπέζι. Να βάλει δηλαδή και το ενδεχόμενο συνομοσπονδίας αλλά και λύσης δύο κρατών. Το έχει άλλωστε αναφέρει πολλές φορές ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών πως στόχος είναι η αλλαγή της συνταγής δεδομένου ότι η υφιστάμενη όπως λέει δεν πέτυχε. Ζήτημα αναμένεται να θέσει και για την διαδικασία. Ό,τι δηλαδή δεν συμφωνηθεί μεταξύ των δύο ηγετών στη συζήτηση του Πλαισίου Γκουτιέρες, τότε στόχος της Τουρκίας είναι να διευθετηθεί μέσω επιδιαιτησίας των Ηνωμένων Εθνών. Στο δημοψήφισμα που θα ακολουθήσει στόχος της Τουρκίας είναι πως η επιλογή δεν θα είναι στήριξη του Σχεδίου ή παραμονή του στάτους κβο, αλλά αποδοχή του Σχεδίου που θα προκύψει ή δύο κράτη.
Ενημερώνεται η Αθήνα
Οι επιδιώξεις της Τουρκίας σε ό,τι αφορά το πλαίσιο λύσης αλλά και οι τουρκικές προκλήσεις που εντείνονται στην ανατολική Μεσόγειο σε συνδυασμό με τα όσα συμβαίνουν νοτίως του Καστελλόριζου επηρεάζουν και την Αθήνα. Όπως έχει καταγράψει η «Κ» η Αθήνα δεν θέλει να συρθεί σε μία πενταμερή με μία Τουρκία που εντείνει τις προκλήσεις. Τα νέα δεδομένα αναμένεται να συζητηθούν μεταξύ Νίκου Αναστασιάδη και Κυριάκου Μητσοτάκη στις 10 Σεπτεμβρίου όταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα μεταβεί στην Αθήνα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει ήδη διαμηνύσει πως δεν πρόκειται να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις αν η Τουρκία δεν σταματήσει τις προκλήσεις και αυτό όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές πρέπει να τύχει ειδικού χειρισμού, ούτως ώστε να μην επιρριφθούν ευθύνες στην δική μας πλευρά για το ενδεχόμενο στασιμότητας στο Κυπριακό.
Εθνικό χαμηλών τόνων
Σε χαμηλούς τόνους πραγματοποιήθηκε το πρωί της Τρίτης η συνεδρία του εθνικού συμβουλίου. Και αυτό καθόλου τυχαία καθώς η κα Λουτ δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει τις επαφές της αλλά ούτε τη συνομολόγηση των όρων αναφοράς. Όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί επανέλαβαν την θέση πως δεν πρέπει να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις εάν η Τουρκία συνεχίσει τις προκλήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ αλλά και με τις κινήσεις στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου. Έχουν βεβαίως διαφανεί οι πρώτες διαφωνίες σχετικά με τους όρους αναφοράς και κυρίως με το Πλαίσιο Γκουτέρες.
Ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου ξεκαθάρισε πως είναι μονόδρομος το να συμφωνηθούν οι όροι αναφοράς. «Είναι για εμάς στην ε/κ κοινότητα εθνική προτεραιότητα και εθνική αναγκαιότητα. Στηρίζουμε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην προσπάθεια του μέσα από τη συμφωνία των όρων εντολής να επαναρχίσει ο διάλογος, εάν υπάρξει σύγκλιση αυτές τις ώρες, ή ακόμα και αύριο, μεθαύριο» ανέφερε ο κ. Νεοφύτου. Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ έκανε λόγο για κρισιμότητα των στιγμών. «Σε ό,τι μας αφορά, απευθύνουμε για ακόμη μια φορά την έκκληση και στους δύο ηγέτες να συνειδητοποιήσουν την κρισιμότητα των στιγμών, την ανάγκη να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις». Έχουμε συμφωνήσει από το 1974, πρόσθεσε, «ότι το Κυπριακό θα επιλυθεί μέσω διαπραγματεύσεων. Εάν δεν υπάρχουν διαπραγματεύσεις τότε σταδιακά θα οδηγηθούμε στην οριστική διχοτόμηση» ανέφερε ο γ.γ. του ΑΚΕΛ. «Δεν θα είναι εύκολα τα πράγματα εάν επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις» εξέφρασε την εκτίμηση ο κ. Κυπριανού, «θα είναι εξαιρετικά δύσκολα και ο κάθε ένας από εμάς θα πρέπει να αναλάβει το μερίδιο των ευθυνών που του αναλογούν». Προειδοποιητική βολή αναφορικά με το Πλαίσιο Γκουτέρες έριξε ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος.
«Εάν το πλαίσιο Γκουτέρες θα είναι αυτό που περιλαμβάνεται στην έκθεση του Γενικού Γραμματέα του Σεπτεμβρίου του 2017 που μέχρι στιγμής είναι το μόνο κείμενο που έχουμε μπροστά μας, τότε αντιλαμβάνεστε ξεκινάμε με μια πάρα πολύ αρνητική αρχική αναφορά» σημείωσε ο κ. Παπαδόπουλος. Στο ίδιο πλαίσιο και ο Μαρίνος Σιζόπουλος ο οποίος έκανε λόγο για πιθανές επικίνδυνες εξελίξεις στις πρόνοιες για συνομολόγηση των όρων αναφοράς. Ο Πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών Γιώργος Λιλλήκας εξέφρασε ανησυχία για το ενδεχόμενο ενός τρίτου αδιεξόδου που όπως είπε θα έχει πολύ αρνητικές συνέπειες για την δική μας πλευρά, ενώ ο Πρόεδρος των Οικολόγων Γιώργος Περδίκης έκανε λόγο για εποικοδομητική ασάφεια γύρω από τους όρους αναφοράς. Η Πρόεδρος της Αλληλεγγύης Ελένη Θεοχάρους υπογράμμισε ότι ο Πρόεδρος δεν θα ξεκινήσεις τις συνομιλίες αν συνεχίσουν οι τουρκικές προκλήσεις. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατικής Παράταξης μιλώντας για τους όρους αναφοράς σημείωσε ότι « ανεξαρτήτως των θετικών ή των αρνητικών, είναι ένα πλαίσιο το οποίο μπορούμε να αξιοποιήσουμε προς την κατεύθυνση επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, νοουμένου ότι από πριν θα υπάρξουν όλες εκείνες οι κινήσεις για να διασφαλιστούν οι ανησυχίες και να διασφαλιστούν και αυτά που θεωρούμε ζωτικά και σημαντικά».
