Του Απόστολου Τομαρά
Κενά, ελλείψεις αλλά και παγιωμένες αντιλήψεις και πρακτικές στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, έφερε στην επιφάνεια η πανδημία του κορωνοϊού, στην Κύπρο. Οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα, ένεκα των μέτρων που αποφασίσθηκαν και εφαρμόζονται, έχουν αναδείξει μια σειρά ζητημάτων που αφενός αυξάνουν το βαθμό δυσκολίας στις συναλλαγές του πολίτη με το δημόσιο και αφετέρου λειτουργούν ως τροχοπέδη στις προσπάθειες περιορισμού εξάπλωσης των επιπτώσεων.
Ο πολυσυζητημένος ψηφιακός μετασχηματισμός του δημοσίου, σε συνδυασμό με τις φτωχές επιδόσεις στο κομμάτι υλοποίησης, θέτουν επί τάπητος την ανάγκη για αλλαγή πλεύσης, στο κομμάτι σχεδιασμού και υλοποίησης των έργων που θα δώσουν μια νέα πνοή στη δημόσια διοίκηση, με θετικές προεκτάσεις στην οικονομία του τόπου. Ουσιώδεις υπηρεσίες του κράτους σε εποχή πανδημίας, φάνηκε πως δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθούν στην αποστολή τους, αλλά και στην διεκπεραίωση υπηρεσιών σε τομείς απόλυτα συνυφασμένους με το οικονομικό και επενδυτικό προφίλ που χτίζει η Κύπρος. Κάτι το οποίο γίνεται κατανοητό και στην κυβέρνηση. Στο νεοσύστατο Υφυπουργείο Έρευνας Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, η εικόνα που παρουσιάζει η ψηφιακή μετεξέλιξη, προκαλεί προβληματισμό αλλά και πίεση για λήψη τολμηρών και γρήγορων αποφάσεων, προκειμένου να ξεπεραστούν διαχρονικές αγκυλώσεις που όπως πιστεύεται τροφοδοτούν αρνητικά το κομμάτι υλοποίησης ψηφιακών έργων. «Η ψηφιακή διακυβέρνηση στην Κύπρο, όπως και σε άλλες χώρες, δεν είναι ανεπτυγμένη στο βαθμό που θα θέλαμε και θα έπρεπε να είναι. Η αντιμετώπιση αυτής της κρίσης έχει επιβάλει να επαναξιολογήσουμε και να πάμε με γρηγορότερα βήματα, για να καλύψουμε τα κενά που προέκυψαν», είναι η θέση που διατύπωσε στην «Κ» ο υφυπουργός Έρευνας Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής Κυριάκος Κόκκινος.
Οι αδυναμίες
Η υγειονομική κρίση αποκάλυψε και γίνεται παραδεκτό στην κυβέρνηση, μια σειρά κενών σε ουσιώδεις υπηρεσίες όπως το Κτηματολόγιο, την Πολεοδομία, το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών, την εκπαίδευση αλλά και τα Δικαστήρια. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που δείχνει τη νοοτροπία που επικρατεί με αναπτυξιακά έργα στο δημόσιο, αφορά το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών. Για το συγκεκριμένο τμήμα, εδώ και τρία χρόνια προκηρύχθηκε διαγωνισμός για ψηφιοποίηση των υπηρεσιών προς τον πολίτη και τις επιχειρήσεις. Δυστυχώς αυτό το έργο, όπως επισημαίνει ο κ. Κόκκινος, όπως και πολλά άλλα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης είναι χρονοβόρα από πλευράς σχεδίασης και υλοποίησης.
Η προσοχή της κυβέρνησης επικεντρώνεται σε υπηρεσίες του δημοσίου με τον μεγαλύτερο όγκο συναλλαγής με τους πολίτες. Το πλάνο πάνω στο οποίο εργάζεται η κυβέρνηση, σύμφωνα με τον κ. Κόκκινο, είναι πως η ψηφιοποίηση θα προχωρήσει με μικρότερα βήματα και άσχετα από το σύνολο της ψηφιοποίησης υπηρεσιών. «Π.χ στο Τμήμα Εφόρου Εταιρειών θα ξεκινήσουμε να πραγματοποιούμε μικρότερα βήματα, απολύτως απαραίτητα, που με το 20% της προσπάθειας θα πάρουμε το 80% του οφέλους. Το ίδιο κάνουμε στην Πολεοδομία, το ίδιο θα κάνουμε και στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις, το ίδιο και στα ΚΕΠ. Αντί να δέχονται 1000 άτομα την ημέρα να δέχονται 200. Τα υπόλοιπα 800 να έχουν την δυνατότητα να κάνουν τη συναλλαγή τους, ηλεκτρονικά».
Ειδικά για τα Δικαστήρια, όπως ανέφερε ο Υφυπουργός, εδώ και δυόμισι χρόνια υπάρχει μια προσφορά ψηφιοποίησης υπηρεσιών υπό αξιολόγηση. «Θα πρέπει να την ξαναδούμε γιατί δεν μπορούμε να αναμένουμε εάν και πότε θα υλοποιηθεί αυτό το έργο. Θα πρέπει να δοθούν κάποιες άμεσες λύσεις. Αυτό θα έχει ένα διπλό όφελος. Πρώτον, μας βοηθά στη σταδιακή έξοδο από την κρίση, Μάϊο, Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο, και αν, το απευχόμαστε, υπάρξει νέο κύμα το φθινόπωρο, θα είμαστε περισσότερο έτοιμοι να το αντιμετωπίσουμε. Αλλά και χωρίς ένα δεύτερο κύμα, η ανάγκη για ελαχιστοποίηση στην εξάρτηση από την φυσική παρουσία στο δημόσιο, είναι επιτακτική για έξοδο από την κρίση».
Τα θετικά
Ένα μήνα μετά τη σύσταση του, στο Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής η αποτίμηση στο κομμάτι των ψηφιακών αδυναμιών της κρατικής μηχανής γίνεται στη λογική του μισογεμάτου ποτηριού. Οι ρυθμοί που υπήρχαν στον ψηφιακό μετασχηματισμό, υπό την ασφυκτική πίεση να δοθούν πρακτικές λύσεις που να υποστηρίζουν τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας, εκτιμάται πως έδωσε τις κατευθύνσεις οι οποίες θα λειτουργήσουν πιλοτικά μετά το πέρας της πανδημίας. «Ο κόσμος είναι έτοιμος, τόσο η κοινωνία όσο και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Υπάρχει ένας σχεδιασμός.
Έχει αποδειχθεί πως μέσα σε τρεις εβδομάδες προχωρήσαμε έργα που με τα δεδομένα που υπάρχουν ήταν άθλος. Άρα, ως Έλληνες που είμαστε, φαίνεται πως κάτω από πίεση και συνθήκες κρίσης, μεγαλουργούμε και είμαι αισιόδοξος ότι θα τα καταφέρουμε να πάμε μπροστά με ταχύτερους ρυθμούς απ’ ό,τι προηγουμένως. Αν κάτι μείνει από αυτή την κρίση είναι ότι εκτιμήσαμε πολύ περισσότερο την αξία του ψηφιακού μετασχηματισμού, έργα τα οποία πραγματοποιούνται και θα μας μείνουν μετά την κρίση», μας ανάφερε ο Κυριάκος Κόκκινος. Ένα από τα ψηφιακά έργα τα οποία ολοκληρώθηκαν, υπό συνθήκες πίεσης, ήταν αυτό τις ηλεκτρονικής διεκπεραίωσης των διαδικασιών για τα επιδόματα, μερικής ή ολικής αναστολής εργασιών σε εργαζόμενους και επιχειρήσεις.
Το εγχείρημα, όπως αναφέρει στην «Κ» ο κ. Κόκκινος, δεν ήταν εύκολο. «Έπρεπε να βρούμε λύσεις και το κάναμε να επισπεύσουμε την ανάπτυξη ενός συστήματος, που δεν υπήρχε για να υποβληθούν, ηλεκτρονικά, οι αιτήσεις και να διεκπεραιωθούν ηλεκτρονικά και το πετύχαμε μέσα σε δυόμισι εβδομάδες». Ένα άλλο ζήτημα που κατά τον Υφυπουργό συγκαταλέγεται στα θετικά αφορά την τηλεργασία. «Μέχρι χθες ήταν αδιανόητο για τον δημόσιο υπάλληλο να μπορεί να έχει πρόσβαση στα συστήματα τηλεργασίας από το σπίτι ή και να κάνει τηλεδιασκέψεις. Το κάναμε και αυτό». Κάτι ανάλογο, προσθέτει, εφαρμόσθηκε και στο χώρο της Δικαιοσύνης και αφορούσε τα διοικητικά όργανα των Δικαστηρίων, στα οποία δόθηκε η δυνατότητα των τηλεδιασκέψεων.
Τηλεκπαίδευση
Οι περιορισμοί και τα μέτρα που λήφθηκαν, πίεσαν στην εξεύρεση λύσεων και στο κομμάτι της εκπαίδευσης. Το κλείσιμο των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, σύμφωνα με τον κ. Κόκκινο, οδήγησε στην δημιουργία ενός υβριδικού συστήματος μέσω του οποίου ο μαθητής, ο γονέας, ο δάσκαλος, να μπορούν να επικοινωνούν και να πραγματοποιείται η διδασκαλία. Ρωτήσαμε τον κ. Κόκκινο εάν το σύστημα στο οποίο αναφέρεται, θα χρησιμοποιείται και μετά το πέρας της κρίσης.
«Πιστεύω ότι θα πρέπει να μείνει και θα φροντίσουμε να μείνει ως ένα συστατικό στοιχείο και εργαλείο του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Η τηλεκπαίδευση δεν μπορεί να είναι υποκατάστατο της κανονικής παιδείας, δηλαδή της φυσικής παρουσίας δασκάλου και μαθητών στην τάξη. Μετά την επιστροφή στην κανονικότητα το παιδαγωγικό σύστημα θα πρέπει να υιοθετήσει πρακτικές που να επιτρέπει να εφαρμόζεται αυτό το οποίο λέμε, ανάμικτο και υβριδικό σύστημα παιδείας». Στα θετικά της κρίσης η κυβέρνηση κατατάσσει την πλατφόρμα για την πανδημία, αλλά και τις ηλεκτρονικές διευκολύνσεις στις συναλλαγές με τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις.
Μετ’ εμποδίων η καταβολή των επιδομάτων
Στην ηλεκτρονική διεκπεραίωση αιτήσεων μερικής ή ολικής αναστολής εργασιών, παρατηρήθηκε το φαινόμενο μη καταβολής του επιδόματος σε ένα μέρος των αιτήσεων που υποβλήθηκαν. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία κατά την διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, οι υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας προχώρησαν στην καταβολή του επιδόματος σε 130 χιλιάδες δικαιούχους. Για όσες αιτήσεις βρίσκονται σε εκκρεμότητα, η καταβολή των επιδομάτων συνεχίσθηκε χθες Τρίτη και θα συνεχισθεί τις επόμενες μέρες, όπως δήλωσε η υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου στην «Κ».
Η καθυστέρηση που παρατηρείται για ένα μέρος των αιτήσεων, σύμφωνα με την Υπουργό, οφείλεται σε λανθασμένα στοιχεία που δηλώθηκαν στις αιτήσεις. Κάποια από τα προβλήματα που έχουν εντοπιστεί, έχουν να κάνουν με λανθασμένους αριθμούς κοινωνικών ασφαλίσεων που δεν εντοπίζονται στο ηλεκτρονικό σύστημα, δεν υπάρχει καταχωρημένη ανοιχτή εργοδότηση στο Μητρώο Κοινωνικών Ασφαλίσεων με αποτέλεσμα ο αιτών να εμφανίζεται ότι δεν εργάζεται. Παρατηρήθηκε επίσης, όπως ανέφερε η κ. Αιμιλιανίδου, το φαινόμενο υποβολής λανθασμένων εντύπων αιτήσεων ενώ κάποιες αιτήσεις έχουν υποβληθεί διπλά και τριπλά. Επίσης προβλήματα έχουν εντοπιστεί και με τους τραπεζικούς λογαριασμούς που έχουν δηλωθεί, οι οποίοι δεν ταυτοποιούνται με το πρόσωπο που υπέβαλε την αίτηση. Όπως μας ανέφερε η Υπουργός Εργασίας, οι υπηρεσίες των Κοινωνικών Ασφαλίσεων προσπαθούν να επιλύσουν τα προβλήματα αυτά και να καταβάλουν τα επιδόματα το συντομότερο δυνατόν.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
