Προϋπολογισμός 2022: Με χρώμα περιβαλλοντικό η ομιλία Θεοπέμπτου

Με χρώμα περιβαλλοντικό η ομιλία του Προέδρου των Οικολόγων, Χαράλαμπου Θεοπέμπτου στο πλαίσιο της ομιλίας του στην Βουλή των Αντιπροσώπων για το Προυπολογισμό του 2022. Τα περιβαλλοντικά δικαιώματα οι άξονες που κινήθηκε, η ποιότητα του αέρα, η υγεία, το περιβάλλον, η ενέργεια, η παράκτια ζώνη, οι πετρελαιοδεξαμενές στη Λάρνακα, οι πλημύρες και ο πολιτισμός.

Αυτούσια η ομιλία του κ. Θεοπέμπτου:

Κύριε Πρόεδρε,

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Περιβαλλοντικά δικαιώματα

Το 1998 κάτω από την επίβλεψη της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE) εγκρίθηκε στις 25 Ιουνίου στη δανική πόλη Aarhus η γνωστή Σύμβαση του Άαρχους την οποία μετέπειτα υιοθέτησε και η ίδια η ΕΕ με πρόνοιες σε Οδηγίες και Κανονισμό [1367/2006].

Η σύμβαση δίνει 3 σημαντικά δικαιώματα στους πολίτες:

1. Το δικαίωμα να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες του δημοσίου που αφορούν το περιβάλλον. Αυτό το μεταφέραμε στη νομοθεσία μας με το νόμο 119/2004.
2. Το δικαίωμα να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων που αφορούν το περιβάλλον όπως νομοθεσίες και πολιτικές. Αυτό το δικαίωμα είναι διάσπαρτο σε περιβαλλοντικές νομοθεσίες.
3. Το δικαίωμα να παίρνουν νομικά μέτρα εναντίον της κυβέρνησης.

Η Σύμβαση βασικά συνδέει την προστασία του περιβάλλοντος με τα ανθρώπινα δικαιώματα, στη βάση ότι η βιώσιμη ανάπτυξη μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη συμμετοχή όλων των πολιτών και των κυβερνήσεων.

Και με βάση τα πιο πάνω, τι κάνουμε εμείς εδώ; Οτιδήποτε μπορούμε για να εμποδίσουμε τον κόσμο να γνωρίζει και να συμμετέχει.

Για να μπορεί ένας πολίτης να συμμετέχει πρέπει να το γνωρίζει ότι γίνεται διαβούλευση και για να εμποδίσουν αυτή τη δυσάρεστη για το κράτος εξέλιξη, απλά ανεβάζουν σε μια ιστοσελίδα το κείμενο, γράφουν στη σελίδα ότι έχει δημόσια διαβούλευση και όποιος το δει είδεν το. Οι πολλά καλές υπηρεσίες μπορεί κάποτε να κάνουν και καμιά ανακοίνωση μέσω του Γραφείου Πληροφοριών.

Αυτό συμβαίνει εδώ και χρόνια, απλά παλιά μέσα μέσα έκαναν και καμιά διαβούλευση, αλλά αυτή η κυβέρνηση δεν ασχολείται καθόλου.

Εν τω μεταξύ για να φαινόμαστε ότι είμαστε προοδευμένοι, το Υπουργείο Οικονομικών έχει εδώ και πολλά χρόνια εκδώσει οδηγό διαβουλεύσεων.

Δεν είναι μόνο ότι παραβιάζουμε τη σύμβαση, δεν είναι μόνο ότι οι κύπριοι πολίτες δεν απολαμβάνουν τα δικαιώματα που τους παρέχει η ΕΕ αλλά η μη διεξαγωγή της δημόσιας διαβούλευσης δημιουργεί και προβλήματα στη λειτουργία της Βουλής όπου φτάνουν πχ τα νομοσχέδια και έρχεται μετά κόσμος και έχει παράπονα ότι δεν ρωτήθηκαν.

Βασικά μεταφέρουν τον "μπελά" στη Βουλή.

Πριν μερικά χρόνια κατάθεσα μια ολοκληρωμένη πρόταση νόμου για το πως πρέπει να γίνεται μια δημόσια διαβούλευση αλλά κάθεται και περιμένει 4 χρόνια στην Επιτροπή Θεσμών χωρίς καμιά εξέλιξη.

Αυτό το αναφέρω γιατί αν γινόταν μια τέτοια νόμιμη διαδικασία και με τα νομοσχέδια για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, δεν θα ταλαιπωρούμαστε τόσους μήνες στη Βουλή.

Όσον αφορά το τρίτο δικαίωμα της σύμβασης του Άαρχους για την δυνατότητα των ΜΚΟ να προσβάλουν στο δικαστήριο αποφάσεις και πολιτικές του κράτους, έχουμε δει τα τελευταία χρόνια πολύ επιτυχημένες αγωγές από ΜΚΟ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, γι αυτό ελπίζω σύντομα, θα δείτε και τον νέο ΜΚΟ που θα στηθεί στην Κύπρο, ειδικά και μόνο για να καταγγέλλει παραβιάσεις σε κυπριακά δικαστήρια και στην ΕΕ.

Μια τέτοια αγωγή κέρδισαν πριν λίγα χρόνια οι οργανώσεις στην Βρετανία για την αποτυχία της κυβέρνησης να προστατεύσει το κοινό από την κακή ποιότητα του αέρα.

Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να συμμορφωθεί και ανάμεσα στα μέτρα που πήραν ήταν να διώξουν τα μεγάλου κυβισμού αυτοκίνητα από τις πόλεις και φυσικά τα αγοράσαμε εμείς.

Ποιότητα του αέρα

Επειδή εμείς απλά δεν παίρνουμε μέτρα για βελτίωση της ποιότητας του αέρα αν και με βάση της δικές μας μετρήσεις ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος υπολογίζει 600 με 800 πρόωρους θανάτους στην Κύπρο.

Το πιο σοβαρό μέτρο είναι η μείωση των αυτοκινήτων στις κυπριακές πόλεις, όχι μόνο για να βελτιωθεί η ποιότητα του αέρα αλλά και για να πετύχουμε τους στόχους που έχουμε αναλάβει σαν κράτος όσον αφορά τις κλιματικές αλλαγές.

Φυσικά εμείς θεωρούμε ότι είναι άλλοι που θα πάρουν μέτρα για να σωθεί το κλίμα και είμαστε πολύ μικροί για να μας προσέξουν.

Γι αυτό συνεχίζουμε το σενάριο Business as Usual και:

• Αφαιρέσαμε τις φορολογίες από τα αυτοκίνητα
• Συνεχίζει κανονικά ο προγραμματισμός νέων δρόμων, ακόμη και μέσα από πάρκα στη Λευκωσία και θα κατασκευάσουν και μεγάλους κυκλικούς κόμβους για να μεταφερθεί η κυκλοφοριακή συμφόρηση μέσα στη Λευκωσία αντί έξω στον αυτοκινητόδρομο.
• Τα αυτοκίνητα δικαιούνται να κυκλοφορούν παντού σε αντίθεση με ευρωπαϊκές χώρες όπου πχ δεν επιτρέπονται ιδιωτικά οχήματα στο κέντρο της πόλης.
• Δεν έχουμε κηρύξει περιοχές χαμηλών ρύπων για προστασία των οικιστικών περιοχών.

Το 2010 ετοιμάστηκε το Σχέδιο Κινητικότητας Λευκωσίας το οποίο περιλάμβανε:

• διαδρομές λεωφορείων,
• εγκατάσταση συστήματος GPS,
• ηλεκτρονική ενημέρωση για την προσέλευση των λεωφορείων,
• μοντέρνες στάσεις λεωφορείων
• Ηλεκτρονικό σύστημα έκδοσης εισιτηρίων
• Προώθηση της ποδηλασίας
• Πεζοδρομοποιήσεις και διασταυρώσεις πεζών

Πέραν από τα μεγάλα λεωφορεία στις πόλεις δεν κάναμε τίποτα άλλο και αποφασίσαμε να κάνουμε νέα μελέτη για τη Λευκωσία.

Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας έγινε και για Λεμεσό και Λάρνακα αλλά δεν ξέρουμε ποια δεκαετία θα τα κάνουν και φυσικά στην Πάφο και ελεύθερη Αμμόχωστο ακόμη περιμένουν το σχεδιασμό.

Υγεία

Η προώθηση των δημόσιων μεταφορών θα βελτιώσει και την ποιότητα του αέρα και αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση των εξόδων του ΓΕΣΥ.

Η πρόληψη προβλημάτων μέσω της υγιεινής διατροφής, της άσκησης την καταπολέμηση του καπνίσματος, τη ζάχαρη, το αλκοόλ και άλλων ουσιών έπρεπε να είναι κύριος στόχος του ΓΕΣΥ γιατί ένα βελτιωμένο επίπεδο υγείας του κόσμου σημαίνει αυτόματα και μειωμένα έξοδα του ΓΕΣΥ.

Έπρεπε να έχουμε συνέχεια εκστρατείες στα ΜΜΕ, να αναλαμβάνει ο προσωπικός μας ιατρός να μας πιέζει για περισσότερη άσκηση, σωστή διατροφή και οτιδήποτε άλλο συστήνει η ιατρική για καλύτερο επίπεδο υγείας.

Τα θέματα υγείας φυσιολογικά εστιάζονται στην εφαρμογή του ΓΕΣΥ μια δύσκολη μεταρρύθμιση για το οποίο όμως χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά και είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε να πετύχει.

Περιβάλλον

Αυτή την εποχή τα περιβαλλοντικά θέματα είναι ψηλά στην ατζέντα της ΕΕ.

Έχουν ήδη ανακοινωθεί τα πλαίσια της Πράσινης συμφωνίας και όλες οι πληροφορίες σχετικά με την πολιτική γνωστή σαν Fit for 55.

Αν ο τόπος δεν προετοιμαστεί για έγκαιρη εφαρμογή των πιο πάνω τότε θα βρεθούμε όλοι σε πάρα πολύ δύσκολη θέση.

Η πολιτική γνωστή σαν Fit for 55, περιέχει 13 μέτρα πολιτικής με στόχο 40% μείωση των εκπομπών μέχρι το 2030, δηλαδή σε 9 χρόνια.

Μερικά από αυτά τα μέτρα είναι:

• Θα αλλάξει η εφαρμογή του συστήματος εμπορίας ρύπων όπου πλέον δεν θα έχει δωρεάν εκπομπές για την αεροπλοΐα και ναυτιλία άσχετα σε ποια περιοχή του κόσμου είναι το πλοίο. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα των αύξηση του κόστους μεταφορών επιβατών και εμπορευμάτων.
• Θα τεθούν αυστηροί στόχοι για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ανα χώρα.
• Αυστηρά πλαίσια για μείωση των εκπομπών από τη γεωργία, κτηνοτροφία αλλά απορρόφηση από τα δάση.
• 40% της ενέργειας μας να προέρχεται από ΑΠΕ. Τα τελευταία 10 χρόνια μόλις και καταφέραμε να πετύχουμε το 13% που ήταν ο στόχος μας. Σε 9 χρόνια θα πρέπει να φτάσουμε το 40% !!!
• Λήψη μέτρων για πιο αποδοτική χρήση της ενέργειας. Είχαμε φυσικά από το 2014 και υποχρέωση να αναβαθμίζουμε ενεργειακά 3% των κυβερνητικών κτηρίων αλλά δεν …
• Επανεξέταση της πολιτικής για εναλλακτικά καύσιμα που εμείς αποφασίσαμε το 2017 ότι δεν θα κάνουμε τίποτα άλλο από το να εγκατασταθεί ένας φορτιστής ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε κάθε αυτοκινητόδρομο και 4 χρόνια μετά, ούτε αυτό δεν κάναμε.
• Φορολογία άνθρακα όπου τα καύσιμα θα φορολογούνται πλέον με βάση τις εκπομπές τους και όχι με την ενεργειακή τους Το αποτέλεσμα θα είναι η αύξηση της τιμής των καυσίμων.
• Φορολογία προϊόντων από τρίτες χώρες για να παραμένουν ανταγωνιστικές οι Ε εταιρείες.
• Ταμείο για να χρηματοδοτούνται πολίτες για ενεργειακές αναβαθμίσεις των κτηρίων, στις ΑΠΕ και καθαρές μεταφορές.
• Μετατροπή των καυσίμων σε πλοία της γραμμής και αεροπλάνα σε ποιο φιλικά για το περιβάλλον καύσιμα.

Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας και δεν δικαιούμαστε να αποτύχουμε.

Πέρα από τα μέτρα μείωσης εκπομπών έχουμε παράλληλα και το σημαντικό για τον τόπο μας θέμα της προετοιμασίας για όλα όσα έρχονται.

Τα θέματα νερού, κτηρίων, γεωργίας, δασών κλπ πρέπει να προσαρμοστούν άμεσα εκεί και όπου μπορούμε.

Πρόσφατα συμπληρώθηκε και η COP26 – Η 26 σύνοδος των μερών για το κλίμα.

Όλοι γνωρίζουν τις δυσκολίες των φτωχότερων χωρών αλλά δυστυχώς δεν φτάνουμε σε πράξεις.

Για παράδειγμα σε παλαιότερο COP δόθηκε υπόσχεση για 100δις που θα δίνονταν σε φτωχές χώρες να μπορέσουν να αναπτυχθούν πράσινα και ούτε αυτό έγινε. Το πάγιο αίτημα των φτωχών κρατών, ιδιαίτερα των αφρικανικών, ήταν πάντα να αναλάβουν μεγάλες ευθύνες για μείωση των ρύπων οι ανεπτυγμένες χώρες αφού αυτές είναι υπεύθυνες για το πρόβλημα με το κλίμα για να μπορέσουν και αυτές να αναπτυχθούν.

Μια από τις αποφάσεις όμως που πάρθηκε στην Γλασκόβη και που θα μας επηρεάσει πολύ αν συνεχίσουμε να μην παίρνουμε μέτρα, είναι η μείωση των εκπομπών μεθανίου.

Στην Κύπρο οι εκπομπές μεθανίου προέρχονται από το γεγονός ότι θάβουμε οργανική ύλη όπως κλαδέματα και υπολείμματα κουζίνας, παρά το ότι αναλάβαμε ευθύνη μέχρι το 2016 να διαχειριζόμαστε το 65% αυτών των αποβλήτων.

Η αλλαγές προς το σύστημα Πληρώνω όσα Πετώ, θα μας βοηθήσει να έχουμε καλής ποιότητας οργανικά απόβλητα διαχωρισμένα από τους πολίτες.

Με αυτό τον τρόπο θα βελτιωθεί και η κατάσταση με τις απαράδεκτες μονάδες ΟΕΔΑ στην Κόσιη και στο Πεντάκωμο.

Η ΕΕ ήδη ξεκίνησε τη λήψη μέτρων για τα ΧΥΤΑ στην Πάφο και εμείς απτόητοι θα συνεχίσουμε την απαράδεκτη αυτή πρακτική με την κατασκευή νέου κυττάρου.

Ενέργεια

Στην Κύπρο όταν αναφέρονται για ενεργειακή πολιτική, αυτόματα επικεντρώνονται στο φυσικό αέριο και αρχίζουν και οι συζητήσεις για αγωγούς, τα προβλήματα με την Τουρκία κλπ.

Όμως μια σωστή ενεργειακή πολιτική πρέπει να βασίζεται σε ορισμένους επιστημονικούς κανόνες και πρακτικές όπως το καθορίζει επίσης και η ΕΕ αλλά και η απλή λογική.

Το πρώτο και πιο σημαντικό είναι η λήψη μέτρων για την μείωση της ζήτησης ενέργειας με πιο αποδοτική χρήση.

Το πιο καλό παράδειγμα για μας είναι η κατανάλωση ενέργειας στα κτήρια. Σε μια χώρα όπου δεν είχαμε κανένα κανόνα για την ενεργειακή απόδοση κτηρίων μέχρι το 2008 καταλήξαμε τον πληθυσμό μας να έχει το διπλάσιο ποσοστό ενεργειακής φτώχειας από το μέσο όρο της ΕΕ. Με απλά λόγια, πολύς κόσμος δεν μπορεί να κρατήσει ζεστό το σπίτι του τον χειμώνα.

Επομένως κάτι που έπρεπε να γίνει εδώ και χρόνια, είναι να δοθούν κίνητρα στον κόσμο να αναβαθμίσει ενεργειακά τα σπίτια του με θερμομονώσεις, διπλά παράθυρα κλπ.

Φυσικά ούτε και η ίδια η κυβέρνηση δεν αναβάθμισε τα κτήρια της όπως ήταν και η ευρωπαϊκή της υποχρέωση. Με βάση τον "περί της Ενεργειακής Απόδοσης Νόμο 31/2009", η κυβέρνηση έπρεπε από το 2014 να αναβαθμίζει ενεργειακά το 3% των κτηρίων της με βάση το εμβαδόν. Δυστυχώς πολύ λίγα κτήρια αναβαθμίστηκαν.

Μια άλλη σημαντική παράμετρος μιας ενεργειακής πολιτικής είναι και η προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας – ΑΠΕ.

Πέραν από το αν είχαμε στόχους να πετύχουμε, η δυνατότητα στα νοικοκυριά να παράγουν τη δική τους ενέργεια θα βοηθούσε οικονομικά πολλή κόσμο εφόσον θα μηδένιζαν σχεδόν τα έξοδα ηλεκτρισμού ή ακόμη θα είχαν και τη δυνατότητα να ζεσταίνουν το σπίτι τους σχεδόν δωρεάν με το σωστό υπολογισμό μεγέθους του φωτοβολταικού.

Όμως η κυβέρνηση αγνόησε εντελώς τα νοικοκυριά και περίμενε να έρθει το 2020 όπου για να πετύχει το στόχο της άρχισε να δίνει μαζικές άδειες για φωτοβολταικά πάρκα, σε μια τιμή αγοράς του ηλεκτρισμού από το δημόσιο που χρειάζεται να εξεταστεί σοβαρά.

Όπως ανάφερα πιο πάνω, μια άλλη πτυχή των ΑΠΕ είναι η συμβολή της διαχείρισης αποβλήτων στην όλη προσπάθεια.

Η Οδηγία 98/2008 παροτρύνει τα κράτη μέλη να προωθούν τη χωριστή συλλογή των οικιακών αποβλήτων να γίνεται στο σπίτι. Αν σε κάθε σπίτι είχαμε όπως έπρεπε εδώ και πολλά χρόνια να γίνεται ένα χωριστό κάδο για τα οργανικά απόβλητα τότε θα είχαμε ακόμη μια δυνατή παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ.

Τα οργανικά που είναι συνήθως υπολείμματα κουζίνας, κλαδέματα κλπ αποτελούν περισσότερο από 50% των αποβλήτων ενός σπιτιού.

Σε μια διαδικασία αναερόβιας επεξεργασίας αυτά μπορεί να δώσουν βιοαέριο το οποίο στη συνέχεια μπορεί να κινήσει γεννήτριες για παραγωγή ηλεκτρισμού. Αυτού του είδους η ενέργεια ΑΠΕ έχει το μοναδικό πλεονέκτημα ότι μπορεί να παράξει ενέργεια όποτε τη χρειαζόμαστε ακόμη και βράδυ ή όταν δεν φυσά.

Ένα άλλο σοβαρό θέμα ενεργειακής πολιτικής, είναι αυτό της ενέργειας στις μεταφορές. Και εδώ φυσικά δεν τα πήγαμε καλά με τους στόχους της ΕΕ όσον αφορά τις ΑΠΕ στις μεταφορές που έπρεπε να είναι στο 10% και μείναμε στο μισό περίπου.

Γι αυτό όταν η κυβέρνηση αρχίσει να αγοράζει δικαιώματα εκπομπών ρύπων ξοδεύοντας δεκάδες εκατομμύριά κάθε χρόνο, θα δείτε και την αύξηση στην τιμή των καυσίμων.

Το φυσικό αέριο για το οποίο όλοι μιλούν έχει το ρόλο του μόνο αν συνδυαστεί με τα μέτρα πιο πάνω, αλλά και τους στόχους της ΕΕ όπου το 2030 θα πρέπει να μειώσουμε τους ρύπους στο 55% και το 2050 θα πρέπει να εκπέμπουμε μόνο όσο απορροφούμε, να είμαστε δηλαδή ουδέτεροι σαν κράτος.

Παραμένουν και άλλα σοβαρά θέματα όπως το μέλλον του υδρογόνου, η φύλαξη ενέργειας και η ασφάλεια παροχής ηλεκτρισμού, οι έξυπνοι μετρητές που καθυστερούμε όσο μπορούμε να τους προωθήσουμε και συστήματα φύλαξης ενέργειας.

Παράκτια ζώνη

Ένα άλλο τεράστιο περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι και η διαχείριση της παράκτιας ζώνης.

Ούτε και το 2021 η κυβέρνηση εφάρμοσε το Πρωτόκολλο της Βαρκελώνης που έπρεπε να εφαρμοστεί από το 2011.

Φυσικά άμα έχετε υπόψη τις διαδικασίες που προβλέπονται στο πρωτόκολλο για την Ολοκληρωτική Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης θα καταλάβετέ και το γιατί, αφού μεταξύ άλλων, υποχρεώνει τις χώρες να εφαρμόζουν τη Σύμβαση του Άαρχους για Δημόσιες διαβουλεύσεις

Αντίθετα:

• Ψηφίσαμε ιδιωτικοποίηση των παραλιών,
• Καθυστερούμε με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό όπου μάλιστα ζήτησαν και επίσημα από τη Βουλή την αναβολή του.
• Δώσαμε δώρο παραλίες σε ξενοδόχους και μάλιστα τώρα ξέρουμε σε ποιους.
• Χτίσαμε της θαλασσινές σπηλιές,
• Ετοιμάζονται να βάλουν ομπρέλλες σε παραλίες ωοτοκίας των χελώνων,
• Ισοπεδώσαμε παραλίες στον Πρωταρά,
• Προσπαθούν με κάθε τρόπο να κηρύξουν τριών ειδών παραλίες,
  Παραλίες πλουσίων luxury beaches όπως τα αποκάλεσαν,
  Μέσης τάξης
  και λαϊκές παραλίες …
  Αυτές μάλιστα τις περιέλαβαν χωρίς να το πάρει κανείς είδηση και στο νόμο για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
• Σκάψαμε παράνομα τους βράχους και κάναμε παραλία στις θαλασσινές σπηλιές που κηρύχθηκε και παραλία λουομένων, παρά το ότι είναι αποτέλεσμα παρανομίας.
• Εταιρεία ανάπτυξης έσκαψε και έφερε τη θάλασσα στα διαμερίσματα της στην Αγία Νάπα αλλά κανείς δεν το πρόσεξε.
• Ψηφίσαμε νόμο να δημοσιεύουν οι Τοπικές Αρχές τα σχέδια χρήσης παραλίας αλλά δεν το κάνουν, για να γεμίζουν τις παραλίες ομπρέλες για μέγιστο κέρδος.

Πετρελαιοδεξαμενές Λάρνακα

Μια παραλία για την οποία ανησυχώ πολύ, είναι αυτή μπροστά από τις πετρελαιοδεξαμενές στη Λαρνακα.

Το έδαφος στην περιοχή αυτή είναι ρυπασμένο από πετρελαιοειδή και θα πρέπει να γίνει πρώτα αποκατάσταση του προτού ξεκινήσει να κατασκευάζεται οτιδήποτε στην περιοχή.

Είδατε την καταστροφή της θάλασσας στο παραλιακό της Λεμεσού από τις απορρίψεις της λάσπης στη θάλασσα. Στη Λάρνακα η κατάσταση θα είναι χειρότερη …

Υπάρχει και η έγνοια για το αν θα υπάρχουν περάσματα ή θα εμποδίζεται η πρόσβαση στην παραλία.

Όταν φυσικά η Πολεοδομία έκανε τη λεγόμενη Δημόσια Διαβούλευση για το σχέδιο αυτής της περιοχής το έκανε πρωί, στα γραφεία της στη Λευκωσία για να μην μπορούν οι Λαρνακείς να πάρουν μέρος.

Πλημύρες

Κάθε χρόνο βλέπουμε στις ειδήσεις και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πλημμυρισμένους δρόμους και σπίτια στις πόλεις μας.

Η κυβέρνηση έχει εδώ και πολλά χρόνια κάνει σχεδιασμούς για τις περιοχές ψηλής επικινδυνότητας σε σχέση με τις λεκάνες ποταμών που μας υποχρέωσε η ΕΕ.

Τι γίνεται όμως με τις οικιστικές περιοχές στις πόλεις όπου λόγω προβλημάτων των οχετών των ομβρίων πλημμυρίζουν σπίτια και δρόμοι;

Για πόσα χρόνια ακόμη θα συνεχίζουμε να προσποιούμαστε ότι όλα είναι καλά;

Μια σωστή διαχείριση των ομβρίων μας προσφέρει εξοικονόμηση νερού και τον εμπλουτισμό των υπογείων υδάτων. Πολλές χώρες στην Ευρώπη έχουν αυστηρούς κανονισμούς και προωθούν έντονα μεθόδους συλλογής των νερών της βροχής.

Υπάρχουν αυστηροί κανονισμοί στην Ευρώπη για αποφυγή σφράγισης του εδάφους αλλά εδώ δεν ενδιαφέρεται κανείς γι αυτό εξ'άλλου διεκδικούμε και πρωτεία και σε αυτό τον προβληματικό τομέα.

Να θυμίσω ότι η συλλογή των νερών της βροχής ήταν πολύ διαδεδομένη στην Κύπρο τα παλιά χρόνια και το σύστημα υδροδότησης του σπιτιού γινόταν από τις Στέρνες.

Στο εξωτερικό ενθαρρύνεται η συλλογή και φύλαξη των ομβρίων υδάτων για πότισμα, πλύσιμο των ρούχων, αποχωρητήρια και εμπλουτισμό των υπογείων νερών.

Η διαχείριση των ομβρίων σε μια κατοικία μπορεί εύκολα να γίνει με το νερό που πέφτει σε καλυμμένες επιφάνειες του σπιτιού, ιδιαίτερα τη στέγη.

Ακόμη ένα θέμα σωστής διαχείρισης των ομβρίων σε ιδιωτικούς χώρους. σε χώρους στάθμευσης και γενικά σε μεγάλες εκτάσεις καλυμμένες από άσφαλτο και πλάκες, είναι η σωστή επιλογή υλικών και τρόπου κάλυψης.

Ο αειφόρος σχεδιασμός επιβάλλει απορροφητικές επιφάνειες σε αυτές τις επιστρώσεις ούτως ώστε τα νερά να απορροφούνται από το έδαφος και όχι να ενώνονται με τα πιο μολυσμένα νερά των δρόμων και να χάνονται.

Για αυτό είναι απαραίτητο να ξεκινήσει μια ολοκληρωτική προσπάθεια αλλαγής της πολιτικής για τη διαχείριση των ομβρίων στις πόλεις.

Να εμποδίζεται δηλαδή το νερό της βροχής να βγαίνει στους δρόμους και να σχεδιάζονται δεξαμενές κατακράτησης των νερών για να μπορούν οι οχετοί πιο κάτω να διαχειριστούν τις ποσότητες.

Η τεχνολογία υπάρχει όσο όμως δεν υπάρχει η θέληση θα βλέπουμε δρόμους πλημμυρισμένους και πολίτες να κλαίνε την περιουσία τους στους δέκτες μας.

Πολιτισμός

Ας υποθέσουμε ότι κάποιος είναι ζωγράφος, και σπουδαίος μάλιστα, ο οποίος εργάζεται για 3 χρόνια να ετοιμάσει μια έκθεση, όπου θα μπορέσει να πωλήσει και τους πίνακες του για να έχει κάποιο εισόδημα.

Φτάνει η ώρα ετοιμάζει την έκθεση του, είναι μεγάλη επιτυχία και εισπράττει €20000.

Με αυτά τα λεφτά θα πρέπει να ζήσει τα επόμενα 3 χρόνια μέχρι την επόμενη του έκθεση.

Όμως, αυτός ο άνθρωπος θα πρέπει να πληρώσει φόρο εισοδήματος επειδή για μια χρονιά τα εισοδήματα του ξεπέρασαν τις €19500 που προβλέπει ο νόμος; Τι γίνεται επίσης με τις κοινωνικές του ασφαλίσεις; Με πιο τρόπο θα πληρώνει εισφορές για να διασφαλίσει μια σύνταξη;

Ένα άλλο καλό παράδειγμα, είναι ένας ηθοποιός ο οποίος μπορεί να έχει δουλειά μόνο μερικούς μήνες το χρόνο. Πως μπορεί αυτός ο άνθρωπος να ζήσει μέχρι να βρει ξανά δουλειά και να πληρώνει και κοινωνικές ασφαλίσεις από λεφτά που δεν έχει;

Τι θα γίνει όλος αυτός ο κόσμος, όταν λόγω ηλικίας δεν θα μπορούν πλέον να ασκούν την τέχνη τους; Το ότι δεν πλήρωναν εισφορά στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων σημαίνει ότι στα 65 τους η σύνταξη τους θα είναι μηδαμινή.

Αυτά είναι μόνο δύο από τα πολλά παραδείγματα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν κυρίως οι ανθρώποι που εργάζονται στον τομέα των τεχνών – θέατρο, οπτικοακουστική βιομηχανία, χορός, μουσική, εικαστικά, λογοτεχνία.

Μαζί με αυτούς υπάρχει φυσικά και μια σειρά άλλων καλλιτεχνών και επαγγελματιών που είναι στενά συνδεδεμένοι με τις τέχνες όπως φωτισμός, ήχος, κινηματογραφήσεις, σκηνογράφοι, ενδυματολογία κλπ.

Όλοι οι αυτοεργοδοτούμενοι επαγγελματίες στο χώρο των τεχνών που ζουν από την τέχνη τους ή τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες, πάντα αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα αλλά η κατάσταση έγινε πολύ χειρότεροι κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στην Κύπρο όπου δεν έχουμε απολύτως καμιά πρόνοια γι αυτό τον κόσμο.

Χρειάζεται επομένως να δρομολογηθούν λύσεις το συντομότερο δυνατό και τα τρία βασικά θέματα που θα βοηθήσουν στην επίλυση και μιας σειρά άλλων προβλημάτων είναι:

Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες;

Για να μπορεί το κράτος να βοηθήσει θα πρέπει πρώτα να έχει ένα σύστημα μέσω του οποίου θα γνωρίζει ποιοι είναι οι καλλιτέχνες και ποιοι από αυτούς χρειάζονται ιδιαίτερη στήριξη.

Γι αυτό υπάρχουν διάφορα συστήματα στην Ευρώπη. Για την Κύπρο, ίσως η πιο απλή λύση να είναι η δημιουργία επαγγελματικών συνδέσμων, όπου για κάθε τομέα τέχνης θα εφαρμόζονται καθορισμένα με νόμο κριτήρια και διαδικασία εγγραφής.

Έτσι ο κάθε τομέας θα μπορεί να ρυθμίζει τα του οίκου του μέσα από ένα συμφωνημένο ρυθμιστικό πλαίσιο.

Φόρος εισοδήματος:

Χρειάζονται ειδικές πρόνοιες στο φορολογικό μας σύστημα για ακανόνιστα εισοδήματα όπου πχ φόρο θα πληρώνει κάποιος όταν για 3 συνεχόμενα χρόνια ο μέσος όρος των εισοδημάτων του ξεπερνά ένα καθορισμένο ποσό.

Κοινωνικές ασφαλίσεις

Χρειάζεται να γίνει μια ειδική ρύθμιση για να διασφαλιστεί ότι θα έχουν κάποια σύνταξη να ζουν όταν συνταξιοδοτηθούν. Η κάθε χώρα χειρίζεται διαφορετικά αυτό το θέμα.

Θα μπορούσαμε για παράδειγμα να εφαρμόσουμε ένα ειδικό Ταμείο Προνοίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για καλλιτέχνες, παρόμοιο με αυτό που έχουν διάφοροι ημικρατικοί οργανισμοί και οι Τοπικές Αυτοδιοικήσεις ή ένα σύστημα συν πληρωμών βασισμένο στο κυβερνητικό Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Αυτό που μας έδειξε η πανδημία είναι ότι πολλοί αυτοεργοδοτούμενοι δεν γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους και τα πλεονεκτήματα που προσφέρονται σε όσους εισφέρουν στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Γι αυτό επείγει να γίνει μια μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης των αυτοεργοδοτουμένων και ιδιαίτερα των νεαρών σε ηλικία.

Όλα αυτά τα προβλήματα είναι γνωστά σε όλους αλλά περνούν τα χρόνια και δεν γίνεται τίποτα.

Όλοι περιμένουν από το υπουργείο παιδείας να προχωρήσει το νομοσχέδιο για το καθεστώς του καλλιτέχνη αλλά φαίνεται ότι παρά τις κινητοποιήσεις θα μείνει και πάλι στα συρτάρια που ήταν εδώ και τόσα χρόνια.

Το πρόβλημα είναι πολύ πιο μεγάλο από ότι νομίζετε και η αλήθεια είναι ότι τη δική μου περιέργεια να το ψάξω ήταν η προσπάθεια ενός ανθρώπου που θαυμάζω για όλα όσα έχει κάνει, του ηθοποιού Κώστα Βήχα που με παρεξένεψε το πόσους άπορους ηθοποιούς φρόντιζε.

Περιληπτικά

Και επειδή δεν έχω άλλο χρόνο θα αναφέρω περιληπτικά:

• Όλες οι ηλικίες βρίσκουν όλο και πιο εύκολα αλκοόλ, ναρκωτικά και τα αναβολικά είναι παντού! Πρέπει να πάρουμε σοβαρά μέτρα τώρα!.
• 13 χρόνια μετά και ακόμη περιμένουμε το εθνικό πλαίσιο προσόντων που θα δώσει λύση και διέξοδο αναβάθμισης προσόντων σε πολλά πρόσωπα.
• Εδώ και πολλά χρόνια δεν εφαρμόσαμε επίσης το νόμο που καθόριζε τη διαδικασία εγγραφής των γυμναστών.
• Ετοιμαζόμαστε να ξοδέψουμε πολλά εκατομμύρια για να φέρουμε το φυσικό αέριο στην Κύπρο, ενώ σήμερα η ΕΕ θα ανακοινώσει τους στόχους του 2050 για απάλειψη της χρήσης ορυκτών καυσίμων για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
• Έπρεπε κάθε χρόνο 3% των Δημόσιων κτηρίων να αναβαθμίζονται ενεργειακά αλλά δεν ..
• Ένα θέμα που συνεχίζουμε να αδιαφορούμε σαν κοινωνία αφορά το θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης το οποίο χρειάζεται να γίνεται σε όλες τις ηλικίες και να διασφαλίζουμε ότι δεν έχει κανένα νέο ή νέα που φτάνει στην εφηβεία χωρίς να περάσει από τέτοια ενημέρωση.
  Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση έμεινε πίσω οι εκτρώσεις αυξάνονται.
• Περιμένουμε με αγωνία την κυβέρνηση να εξαγγείλει μέτρα στήριξης των Κοινωνικών Επιχειρήσεων.
• Το σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας στα σχολεία πρέπει να σχεδιάζεται από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό.
• Από τον Γενάρη όλα τα νέα Δημόσια κτήρια που ενοικιάζονται, ανακαινίζονται ή θα κατασκευαστούν πρέπει να είναι Κατηγορίας Α. Υπάρχουν υπηρεσίες που δεν το γνωρίζουν.
• Πρέπει να αλλάξει η αδιαφανής διαδικασία αλλαγής των ζωνών για να μην έχουμε άλλα φαινόμενα θαλασσινών σπηλιών.
• Νεολαία, δεν είναι μόνο οι κομματικές νεολαίες, τους υπόλοιπους τους έχουμε εγκαταλείψει.
• Η κουλτούρα πρόληψης είναι ανύπαρκτη.
  Μαθαίνουμε πως να τρώμε, τι ελέγχους να κάνουμε για την υγεία μας από το διαδίκτυο και το Facebook, γιατί η επίσημη σοβαρή και επιστημονική άποψη που έπρεπε να εκφράζει η κυβέρνηση, είναι απούσα.

Ευχαριστίες

Πριν κλείσω θέλω να εκφράσω τον θαυμασμό μου και φέτος να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, που με την εθελοντική τους δουλειά συμπληρώνουν τα τεράστια κενά και ελλείψεις της δημόσιας υπηρεσίας.

Και τέλος ένα μεγάλο ευχαριστώ στη παντοδύναμη Άντρια και στην πολυτάλαντη Εύη που κάνουν να φαίνομαι πολύ πιο καλός από ότι είμαι.

Σας ευχαριστώ!

Καλά Χριστούγεννα σε όλους