Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Μετά την αναβάθμιση της Κυπριακής οικονομίας και τη μετάβασή της στην επενδυτική βαθμίδα στα μέσα Σεπτεμβρίου 2018 από τον Standard and Poor's, ο οίκος αξιολόγησης Fitch έπραξε το ίδιο.
Έτσι, αργά το βράδυ της Παρασκευής 19 Οκτωβρίου 2019 ο αμερικανικός Οίκος αναβάθμισε την μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου από το ΒΒ+ στο ΒΒΒ-, αφήνοντας τις προοπτικές σε σταθερές. Με αυτή του την κίνηση ο Οίκος «κλείδωσε» επί της ουσίας την Κύπρο στην επενδυτική βάση και είναι πιο δύσκολο πλέον να μείνει εκτός λόγω μίας αρνητικής αξιολόγησης.
Ταυτόχρονα, καταγράφεται δεύτερη αναβάθμιση από έναν Οίκο Αξιολόγησης για το ίδιο έτος, που είναι δύσκολο γεγονός, αφού την Παρασκευή 20 Απριλίου 2018 είχε αναβαθμίσει το μακροπρόθεσμο χρέος σε συνάλλαγμα και το εγχώριο νόμισμα της Κύπρου από ΒΒ σε ΒΒ+. Με το BB+ ο Οίκος είχε την Κύπρο μία βαθμίδα πριν το αξιόχρεό της να είναι επιλέξιμο (επενδυτική κατηγορία).
Στο 70% το χρέος το 2027
Ο Οίκος σημειώνει στην έκθεση που συνοδεύει την αξιολόγησή του πως τα αυξημένα δημοσιονομικά έσοδα και η συνετή δημοσιονομική πολιτική θα φέρουν δημοσιονομικό πλεόνασμα 2.7% του ΑΕΠ για το 2018. Προβλέπει ότι το δημοσιονομικό πλεόνασμα θα παραμείνει υψηλό σε 2.4% και 2.2% του ΑΕΠ το 2019 και το 2020 αντίστοιχα, έναντι 3.1% και 2.9% στο σχέδιο προϋπολογισμού του 2019. Η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη θα ενισχύσει τα φορολογικά έσοδα, ενώ μέτρα τα οποία έχουν υιοθετηθεί θα περιορίσουν πιθανώς την αύξηση του μισθολογικού κόστους.
Το ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης της Κύπρου θα παραμείνει σε σταθερή καθοδική πορεία, παρά την αύξηση που υπέστη το 2018 λόγω Συνεργατισμού. Μετά τα κρατικά ομόλογα ύψους 3.19 δισ. ευρώ, που ισοδυναμού στο 15.5% του ΑΕΠ για να διευκολυνθεί η απόκτηση μέρους της από την Ελληνική Τράπεζα (HB), το δημόσιο χρέος θα αυξηθεί στο 104.4% στο τέλος του 2018. Ωστόσο, ο Οίκος αναμένει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα, που θα μειώσουν το χρέος στο 70% του ΑΕΠ έως το 2027.
Στο 40.3% τα ΜΕΔ
Η αναλογία των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων μειώθηκε στο 40.3% το α 'εξάμηνο του 2018 από 44% το 2017 σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, λόγω της πώλησης δανείων ΜΕΔ της Τράπεζας Κύπρου ύψους 2.7 δισ. ευρώ, πράξη η οποία όμως υπόκειται ακόμη σε έγκριση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Πρόσθετα, ο Fitch σημειώνει πως η απόκτηση των καλών περιουσιακών στοιχείων της ΣΚΤ από την Ελληνική Τράπεζα και η μεταγενέστερη μεταβίβαση του κακού χαρτοφυλακίου στον Φορέα Διαχείρισης Δανείων ύψους 5.7 δισ. ευρώ, εκτιμά ότι θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ, που μπορεί να προσεγγίσουν ακόμα και το 30%. «Αν και οι υποχρεώσεις του τραπεζικού τομέα παραμένουν μεγάλες, είναι μια σημαντική μείωση», αναγνωρίζει ο Οίκος.
Ο Fitch σχολιάζει ότι η Κυβέρνηση έλαβε περαιτέρω μέτρα για την αντιμετώπιση παλαιών Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, με τις νομοθετικές τροποποιήσεις του καλοκαιριού και το Σχέδιο επιδότησης δόσεων σε ευάλωτους δανειολήπτες, γνωστό και ως ΕΣΤΙΑ. Ο Οίκος αναφέρει πως το Σχέδιο θα εφαρμοστεί από τον Ιανουάριο του 2019, λέγοντας όμως πως τα περαιτέρω μέτρα που λήφθηκαν το καλοκαίρι για την αντιμετώπιση των ΜΕΔ παραμένουν μέχρι στιγμής αβέβαια.
0.5% ετησίως η επιβάρυνση λόγω κρατικών εγγυήσεων
Ο Οίκος τονίζει και ότι αναμένονται επιπρόσθετες δημοσιονομικές δαπάνες, οι οποίες θα προκύψουν από το Σχέδιο κρατικών εγγυήσεων που δόθηκαν για μέρος δανείων που έλαβε η Ελληνική Τράπεζα (από το καλό κομμάτι του Συνεργατισμού). Μια πιθανή επιπρόσθετη δημοσιονομική ανάγκη αναμένεται να φτάσει στο 0.5% ετησίως, εξηγεί, γεγονός που έχει ληφθεί ήδη στις προβλέψεις του.
Η Κύπρος επωφελείται από μια ισχυρή οικονομική ανάκαμψη, υπογραμμίζει, με το πραγματικό ΑΕΠ να φτάνει σε επίπεδα πριν κρίσης και την οικονομία να αυξάνεται με ρυθμούς 4% το 2018 και 3.8% το 2019. Το ρυθμό ανάπτυξης υποστηρίζουν τα μεγάλα επενδυτικά έργα στον τομέα των κατασκευών, του τουρισμού και της κατανάλωσης, λέει ο Fitch.
Δεν αποπληρώνουν ΜΕΔ
Αναφορικά με το χρέος του ιδιωτικού τομέα, σημειώνει ότι παραμένει υψηλά και περιορίζει την πιστωτική επέκταση, ενώ το χρέος των νοικοκυριών και των εταιρειών έχει μειωθεί όχι λόγω της αποπληρωμής των ΜΕΔ, αλλά λόγω της υψηλής αύξησης του ΑΕΠ, των ανταλλαγών χρεών προς περιουσιακά στοιχεία και στις διαγραφές δανείων.
Αναμένουμε όμως ότι η απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα θα επιταχυνθεί, με την επιβολή των νέων νομικών τροποποιήσεων, τη βελτίωση των κερδών και την ανάκαμψη των τιμών των κατοικιών που ενισχύουν την αποπληρωμή του χρέους. Η οικονομική ανάπτυξη σύμφωνα με τον Οίκο πιθανότατα να παραμείνει ανθεκτική και να μειωθούν περαιτέρω τα ΜΕΔ, καθώς οι μισθοί, η δυναμική της αγοράς εργασίας και οι υψηλές αποταμιεύσεις των νοικοκυριών θα συμβάλουν στη διατήρηση του διαθέσιμου εισοδήματος και στην ομαλή κατανάλωση των νοικοκυριών.
Αδύναμες οι τράπεζες
Παρόλα τα θετικά σχόλια του Οίκου, την αναβάθμιση της Κύπρου και τις προοπτικές που παρουσιάζει η οικονομία, ο Fitch τονίζει πως τραπεζικός τομέας παραμένει εξαιρετικά αδύναμος. Υπάρχει χαμηλή ποιότητα ενεργητικού των τραπεζών και τα υψηλά ΜΕΔ εξακολουθούν να βαρύνουν τον νέο δανεισμό και την κερδοφορία τους.
Οι πωλήσεις δανείων της Τράπεζας Κύπρου και της Ελληνικής Τράπεζας, ναι μεν θα μειώσουν τα ΜΕΔ σε περίπου 3.8 δισεκατομμύρια ευρώ (19% του ΑΕΠ), αλλά ενδεχομένως να οδηγήσουν σε κάποιες κεφαλαιακές ελλείψεις, προειδοποιεί ο Fitch.
Αναφορικά με τη ρευστότητα του τραπεζικού τομέα, σημειώνει πως βελτιώθηκε μετά τη μείωση που υπέστη λόγω της αβεβαιότητας για το μέλλον της ΣΚΤ μέχρι να ολοκληρωθεί η πράξη κατά 0.8% το α 'τρίμηνο του 2018. Ωστόσο, οι καταθέσεις μη μόνιμων κατοίκων στα πιστωτικά ιδρύματα εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν το 29.5% των συνολικών καταθέσεων κατά το πρώτο εξάμηνο. Ο Fitch προβλέπει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα αυξηθεί στο 6.7% του ΑΕΠ το 2018 και στο 7.2% το 2019.
Η έκθεση καταλήγει πως η χρηματοοικονομική ευελιξία της Κύπρου έχει βελτιωθεί σημαντικά από τότε που η χώρα τερμάτισε επιτυχώς το πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής τον Μάρτιο του 2016. Η κυβέρνηση βελτίωσε την πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές με την έκδοση ευρωομολόγων τον Ιούνιο του 2017 και τον Σεπτέμβριο του 2018. Το Κράτος διαθέτει αρκετό ρευστό κατά τον Οίκο και μπορεί να καλύψει περισσότερα από όσα χρειάζεται για την μεσοπρόθεσμη στρατηγική διαχείρισης του χρέους της κυβέρνησης.
Ο ΥΠΟΙΚ χαιρετίζει την αναβάθμιση
Ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης χαιρέτισε την αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα από τον οίκο αξιολόγησης Fitch, ο οποίος έγινε ο δεύτερος οίκος που βγάζει την κυπριακή πιστοληπτική ικανότητα από την κατηγορία σκουπίδια μετά τον Standard and Poor’s τον προηγούμενο μήνα.
«Στην επενδυτική βαθμίδα και από τους Fitch λόγω ισχυρής ανάπτυξης, πλεονασματικού προϋπολογισμού και πρόσφατων καθοριστικών κινήσεων στον τραπεζικό τομέα. Ευχαριστίες σε όλους για τη συμβολή. Συνεχίζουμε», ανέφερε ο ΥΠΟΙΚ σε σημερινή του ανάρτηση στον προσωπικού του λογαριασμό στο Twitter.
Νέα αναβάθμιση κυπριακής οικονομίας. Στην επενδυτική βαθμίδα και από Fitch λόγω ισχυρής ανάπτυξης, πλεονασματικού προυπολογισμού και πρόσφατων καθοριστικών κινήσεων στον τραπεζικό τομέα. Ευχαριστίες σε όλους για την συμβολή. Συνεχίζουμε. https://t.co/2DutEYR8qM
— Harris Georgiades (@Georgiades_H) 20 Οκτωβρίου 2018
