Του Ανδρέα Ανδρέου
Το τελευταίο διάστημα γίνεται μια παγκόσμια συζήτηση για το αν θα υπάρξει αύξηση στον πληθωρισμό και το κατά πόσον στην περίπτωση που ισχύσει αν θα είναι προσωρινή ή πιο μόνιμη που να χρήζει σοβαρής αντιμετώπισης από τώρα. Ας μην ξεχνάμε πως αυτό το «θηρίο» αποτέλεσε τον κύριο στόχο της μακροοικονομικής πολιτικής από τη δεκαετία του 1970 και θεωρήθηκε πως «δαμάστηκε» τριάντα χρόνια αργότερα.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ο πληθωρισμός υπήρξε μια πλήρως ελεγχόμενη παράμετρος στις αναπτυγμένες οικονομίες και ήταν η κύρια αιτία, που έκρινε και την πτωτική πορεία των επιτοκίων φέρνοντας τα στα χαμηλότερα επίπεδα όλων των εποχών, αλλά και μια ισχυρή παράμετρος που δημιούργησε συνθήκες οικονομικής σταθερότητας.
Αν η πανδημία δεν διαρκούσε τόσο πολύ, ίσως μια τέτοια συζήτηση να μην γινόταν ποτέ σήμερα. Όμως, το γεγονός ότι η πανδημία τράβηξε και τραβά τόσο πολύ, δημιούργησε και δημιουργεί τέτοιες συνθήκες σε παγκόσμιο επίπεδο, που προκαλούν ανησυχία.
Ποιες είναι αυτές οι συνθήκες; Χωρίς να μπαίνουμε σε λεπτομέρειες και ειδικές περιστάσεις ανά χώρα, οι κύριες μπορούν απλοϊκά να χαρακτηριστούν ως οι ακόλουθες:
Πρώτον, τα εκτεταμένα και παρατεταμένα lockdown έδωσαν στον κόσμο, κατά κανόνα, περισσότερη οικονομική δύναμη σήμερα, τόσο μέσω των μεγαλύτερων αποταμιεύσεων εξαιτίας της μικρότερης κατανάλωσης το περασμένο διάστημα, όσο και μέσω των κρατικών προγραμμάτων οικονομικής στήριξης διαμέσου δημοσιονομικών επεκτάσεων.
Δεύτερον, η πλήρης άρση των περιοριστικών μέτρων που άρχισε να σημειώνεται σε συνδυασμό με τις πολύμηνες στερήσεις που όλοι ζήσαμε, φέρνει μαζί της μια απότομη αύξηση στην κατανάλωση. Αυτή η απότομη αύξηση στη ζήτηση σε συνδυασμό με τις όποιες ανεπάρκειες της προσφοράς, δημιουργεί αυξητική πίεση στις τιμές των αγαθών και αύξηση στις τιμές των αγαθών σημαίνει ανοδικές πληθωριστικές πιέσεις.
Τρίτον, η διατάραξη της παγκόσμιας τροφοδοτικής αλυσίδας από την παραγωγή μέχρι και την άφιξη στις αποθήκες και τα ράφια, δημιουργεί αφενός ένα κενό από πλευράς προσφοράς που τροφοδοτεί τις αυξήσεις στις τιμές των αγαθών. Αφετέρου, η διασάλευση του τομέα των διεθνών μεταφορών έχει αυξήσει το μεταφορικό κόστος κατά πέντε έως και δέκα φορές με το αποτέλεσμα να φιλτράρεται στις τιμές των προϊόντων που εμείς αγοράζουμε.
Τέταρτον, παρά το γεγονός ότι μπορεί να βλέπουμε κάποιες επιμέρους γεωγραφικές αυξήσεις στην ανεργία, κατά γενικό κανόνα αυτή την περίοδο υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού, αλλά και μικρότερη διάθεση για εργασία. Αυτό δημιουργεί αυξητικές τάσεις στο εργατικό κόστος.
Συνδυαστικά οι πιο πάνω λόγοι αλλά και πολλοί άλλοι εκκολάπτουν τις συνθήκες για πληθωριστικές τάσεις γεγονός που αυξάνουν τις προβλέψεις και τις προσδοκίες για πληθωρισμό. Οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι πολιτικές ηγεσίες προς το παρόν δεν ανησυχούν μεν, αλλά κρατούν μια διακριτική ματιά πάνω στα δεδομένα όπως εξελίσσονται, δηλώνοντας έτοιμοι να επέμβουν. Οι οικονομολόγοι γενικά θεωρούν πως η οικονομία χρειάζεται ένα ποσοστό πληθωρισμού της τάξης του 2% για να τρέχει πιο σωστά.
Άρα, όταν λέμε εκμηδενισμό του πληθωρισμού εννοούμε κάτι τι παραπάνω από το μηδέν. Σίγουρα δεν θέλουμε αρνητικό πληθωρισμό (αποπληθωρισμό), ούτε και ψηλότερα ποσοστά. Άρα αν το πράγμα πάει να ξεφύγει, σίγουρα η πρώτη αντίδραση θα είναι η αύξηση των επιτοκίων σαν το κύριο εργαλείο για αποφυγή υπερθερμάνσεων στις οικονομίες. Πρώτη – κατά που φαίνεται – θα οδηγήσει μια τέτοια κούρσα η Fed των ΗΠΑ και θα ακολουθήσει ενδεχομένως η ΕΚΤ. Φυσικά χρειάζεται προσοχή. Από τη μια χρειάζεται μεγέθυνση των οικονομιών και για κάλυψη του χαμένου εδάφους των τελευταίων 18 – 20 μηνών – άρα θέλουμε να βλέπουμε αυξήσεις στο ΑΕΠ. Από την άλλη, θέλουμε να αποφύγουμε υπερθέρμανση που οδηγεί σε πληθωρισμό όπου το χρήμα χάνει σε πραγματικούς όρους την αξία του.
Σε ένα τοπίο όπου φαίνεται στον ορίζοντα αύξηση στον πληθωρισμό και αύξηση στα επιτόκια μια πολύ καλή επένδυση που βοηθά στην αντιστάθμιση αυτών των κινδύνων είναι η γη και τα κτήρια. Ο τομέας των ακινήτων έχει ιστορικά για πολλές δεκαετίες αποδείξει ότι αποτελεί το καλύτερο εμπόδιο κατά του πληθωρισμού, δίνοντάς σας τις καλύτερες ευκαιρίες για αύξηση της πραγματικής αξίας της επένδυσής σας και όχι μόνο της ονομαστικής αξίας.
