Του Ανδρέα Ανδρέου
Τον περασμένο Νοέμβριο άνοιξε της πύλες του το Mall of Nicosia. Ο ενθουσιασμός του κόσμου ή καλύτερα η περιέργειά του δημιούργησε (τότε) ορδές επισκεπτών. Όπως ήταν αναμενόμενο, στην πορεία το «κακό» καταλάγιασε και η κατάσταση έφτασε σε μια «παράξενη» κανονικότητα. Την κανονικότητα που δείχνει εισπράξεις που είναι σε αντίθετη τροχιά από τους αρχικούς υπολογισμούς.
Το ρόλο του έπαιξε και το γεγονός ότι πριν 2-3 μήνες εγκαινιάστηκε η επέκταση του Mall of Cyprus, η οποία κρίνεται μάλλον ως αρκετά επιτυχημένη. Όπως τόνισα και σε σχετικό τότε άρθρο μου, έδωσε στο εν λόγω Mall αυτό που του έλειπε: χαρακτήρα και ευρύτερο φάσμα επιλογών.
Πολλοί υποστήριζαν ότι τα δύο Malls θα μοιράσουν με κάποιο τρόπο την πίτα αγοραστών με αποτέλεσμα «κερδισμένο» να είναι αυτό της Λακατάμειας και «χαμένο» αυτό του Στροβόλου, αλλά και τα δύο να επιζήσουν. Προσωπικά δεν πιστεύω πως έτσι παίζεται το παιχνίδι. Το θέμα πάει πολύ πιο πίσω και έπρεπε να απαντά στο ερώτημα κατά πόσο η Λευκωσία σήκωνε στους ώμους της δύο μεγάλα εμπορικά κέντρα. Και εκεί πολύ φοβάμαι πως η απάντηση ήταν αρνητική. Και θα επαναλάβω το τετριμμένο μου, πως τα νούμερα πάντα ευημερούν μέσα στα spreadsheets – χωρίς κατ’ ανάγκη να μπορούν να ευημερήσουν στον «έξω κόσμο».
Φυσικά για εμάς τους απλούς πολίτες, αρκεί να λέμε πως «… ευτυχώς που αν μη τι άλλο αποπερατώθηκε το σύμβολο της κρίσης… και ο τόπος δείχνει συγυρισμένος…». Η τράπεζα από την άλλη δεν είχε επιλογή παρά να το αποπερατώσει επειδή ερειπωμένο όπως κειτόταν ήταν σίγουρα χαμένα λεφτά. Οι χρήστες βασίστηκαν σε άλλα πράγματα που δεν είναι της ώρας να αναλυθούν. Η πορεία του χρόνου θα δείξει αν θα επιβιώσουν και τα δύο ή ένα από τα δύο ή κανένα. Δεν ξέρω πως νιώθουν αυτοί που τα αδειοδότησαν ∙ μάλλον δεν θα τους πολυκαίγεται κάνα καρφί.
Όμως αν γυρίζαμε το ρολόι πίσω – ακόμα και πριν από το πρώτο εμπορικό κέντρο – και ήμασταν κάποιος μαγαζάτορας που διατηρούσε ένα επιτυχημένο μαγαζί κάπου στο κέντρο της Λευκωσίας, θα έπρεπε να σκεφτούμε κάπως έτσι:
«Οι πελάτες μου είναι από όλη την επαρχία Λευκωσίας, ακόμη και από άλλες επαρχίες. Αν ανοίξω ένα δεύτερο κατάστημα, πόσο θα αυξήσω την πελατεία μου; Μήπως θα πάει σε τέτοια επίπεδα που θα δικαιολογεί την κίνηση; Παράλληλα, μήπως αναμένεται το διαθέσιμο εισόδημα των πελατών μου να αυξηθεί; Τι γίνεται με το online shopping; Πριν μερικά χρόνια ήταν σε ποσοστό κάτω του 5% του συνολικού μεριδίου αγοράς. Σήμερα ίσως να ξεπερνά το 50%. Ποια θα είναι η κατάσταση αν μετά από λίγα χρόνια αυτό ξεπεράσει το 80%; Μήπως θα μπλέξω σε μια κατάσταση όπου εξελικτικά θα έχω μειωμένους τζίρους και αυξανόμενα λειτουργικά έξοδα; Εκεί δηλαδή που έχω μια τσέπη και άλφα έξοδα, θα δημιουργήσω δύο και τρεις τσέπες για να μπαίνουν μέσα τα ίδια ή και λιγότερα χρήματα και ταυτόχρονα δύο και τρία άλφα έξοδα; Με αυτό το συλλογισμό θα κλείσω. Από την άλλη, αν πετύχουν τα Malls εγώ πάλι θα χάσω αφού θα μείνω εκτός του χορού…»
Η στρατηγική κίνηση του μαγαζάτορα ίσως να ήταν να ρισκάρει στη μια επέκταση, αλλά όχι και σε δεύτερη. Από εκεί και πέρα θα έπρεπε να επιλέξει ποιανού εμπορικού κέντρου η τοποθεσία και η πληθυσμιακή έκθεση είναι πιο ασφαλής. Όλα αυτά γίνονται μέσω ερευνών αγοράς. Των σωστών ερευνών και όχι αυτών που ούτε κατ’ όνομα συγκαταλέγονται σαν τέτοιες.
Η τελευταία εμπειρία της Λευκωσίας, προβληματίζει τώρα εν δυνάμει παίχτες για το επερχόμενο Mall της Λάρνακας. Επικρατεί μεγάλος προβληματισμός κατά πόσο αξίζει το ρίσκο να συμμετέχουν ως χρήστες ή να απέχουν. Και όχι άδικα. Κανένα mall δεν μπορεί να αντικαταστήσει το γραφικό αστικό εμπορικό κέντρο και το παραλιακό μέτωπο της πόλης της Λάρνακας. Ρωτήστε το μέσο Σκαλιώτη αν θα εγκαταλείψει τις Φοινικούδες του, την Ερμού του, την παραλία του, για να πάει να ψωνίζει σε κάποιο mall. Προσωπικά το βλέπω λίγο χλωμό. Αν παρ’ ελπίδα είμαι λάθος, τότε θα είναι κρίμα που θα μιλάμε για ένα ερημωμένο κέντρο της Λάρνακας και κλείσιμο εκατοντάδων οικογενειακών επιχειρήσεων.
Και καταλήγω στο εξής ερώτημα: Γιατί θέλουμε πάντα να αντιγράφουμε κακά παραδείγματα του εξωτερικού; Τα Malls ήταν επιτυχία πριν 30 χρόνια και μετά έκλεισαν επειδή άλλαξαν οι καταναλωτικές συνήθειες και επειδή οι πολιτικές στράφηκαν προς την αναγέννηση των αστικών εμπορικών κέντρων των πόλεων που πέθαναν εξαιτίας τους. Εμείς γιατί θέλουμε να βλέπουμε μόνο την επιτυχία πριν από 30 χρόνια και όχι την αποτυχία τους πριν από 15 χρόνια;
