Του Απόστολου Τομαρά
Στις 2 Φεβρουαρίου 1996, από βήματος του Ελληνικού Κοινοβουλίου, ο Κώστας Σημίτης ευχαριστούσε δημοσίως τις ΗΠΑ για την «εκτόνωση» της κρίσης, που προκάλεσε η Τουρκία στα Ίμια. Το ευχαριστώ του φρέσκου, τότε, διαδόχου του Ανδρέα Παπανδρέου δεν ήταν τίποτε περισσότερο από την διαχρονική αντίληψη, σε Ελλάδα και Κύπρο, ότι κάποιος τρίτος θα προτάξει στήθη απέναντι σε όσους εποφθαλμιούν τα δίκαια μας. Η κυπριακή εκδοχή, «των τρίτων» είναι τα όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στην Ανατολική Μεσόγειο, με την Τουρκία.
Από τότε που η Άγκυρα ξεκίνησε τις πειρατικές ενέργειες εντός της κυπριακής ΑΟΖ, η αδυναμία της Κυπριακής Δημοκρατίας να σταθεί απέναντι στην Τουρκία εντός θαλάσσης, ενίσχυσε την κοινή αντίληψη πως κάποια τρίτη χώρα θα πράξει αυτό που οφείλει κάθε κράτος. Να προασπίζει τα κυριαρχικά του δικαιώματά. Επί του προκειμένου υπάρχουν πολλά παραδείγματα, από το 1974 και εντεύθεν, που διέψευσαν τις υπέρμετρες και εκτός πραγματικότητας προσδοκίες που υπήρχαν κατά καιρούς.
Θα περιοριστώ στην τελευταία δεκαετία. Η σύσφιξη των σχέσεων με το Ισραήλ με τις κοινές στρατιωτικές ενέργειες, για σκοπούς ασκήσεων, σε στεριά θάλασσα και αέρα, τόνωσε το διαχρονικό έλλειμα ασφάλειας των πολιτών. Το φαινόμενο της ουτοπικής αντίληψης πως η Κύπρος θωρακίζεται έναντι των τουρκικών επιβουλών με τα δεκανίκια τρίτων, εντάθηκε από τότε που ξεκίνησε το ενεργειακό πρόγραμμα εντός της ΑΟΖ. Η κάθοδος ενεργειακών κολοσσών πέριξ της Κύπρου, σε συνδυασμό με την αντίληψη σε διπλωματικό επίπεδο πως απολαμβάνουν ισχυρής πολιτικής κάλυψης από τα κράτη τους, συνειδητά εναπόθεσε το κομμάτι προστασίας των κοινών συμφερόντων, Κυπριακής Δημοκρατίας – εταιρειών, επί της θαλάσσης, στο Παρίσι, στη Ρώμη, στην Ουάσιγκτον.
Η Λευκωσία περιορίσθηκε στο διπλωματικό πεδίο το οποίο αν και αποτελεσματικό, όπως αποδείχθηκε, δεν είναι ικανό να αναχαιτίσει την επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας. Τελευταία και νωπή περίπτωση που καταρρίπτει τις αυταπάτες «των τρίτων», αυτή της Γαλλίας και Ιταλίας με τα τεμάχια 7 και 8. Το γεγονός ότι και τα δυο τεμάχια έχουν παραχωρηθεί σε εταιρείες που προέρχονται από τις δυο χώρες, δεν απέτρεψαν την Τουρκία να πραγματοποιήσει διαδοχικές εισβολές με το «Γιαβούζ». Στη Ρώμη, πέραν κάποιων χλιαρών τοποθετήσεων δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση για πολιτική στήριξη των συμφερόντων της Ιταλικής ΕΝΙ στην ΑΟΖ.
Επί του παρόντος την παρτίδα με τις τουρκικές παρανομίες, διασώζει το Παρίσι σε διπλωματικό επίπεδο. Η κάθοδος του αεροπλανοφόρου «Σαρλ Ντε Γκολ» με τη συνοδεία στολίσκου, ενισχύει τις διπλωματικές προσπάθειες σε καμία περίπτωση όμως δεν θα χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο προάσπισης των συμφερόντων, Κυπριακής Δημοκρατίας και γαλλικής TOTAL, στην προκειμένη περίπτωση. Το ίδιο συμβαίνει και με το Ισραήλ και με όποια χώρα η Κύπρος έχει κοινά ισχυρά συμφέροντα στην περιοχή.
Για την ώρα, οι ερευνητικές αστοχίες της Τουρκίας θεωρούντο βάλσαμο στα γραφεία όπου χαράσσεται πολιτική. Ωστόσο ο εφιάλτης είναι εδώ στην περίπτωση που οι αποτυχίες των Τούρκων τερματιστούν. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο τι γίνεται; Η Γαλλία και η Ιταλία θα προστατεύσουν, όχι διπλωματικά, τα συμφέροντα των εταιρειών τους, από τον Τούρκο σφετεριστή; Η απάντηση είναι πως η Κύπρος όπως και η Ελλάδα δεν μπορούν να στηρίζονται στην πολιτική αντίληψη «των τρίτων» η οποία ιστορικά έχει αποδείξει πως αφήνει πίσω της, επώδυνα «ευχαριστώ».
