Του Παύλου Ξανθούλη
Η Τουρκία είναι και με πολιτική σφραγίδα του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, μέρος της αρχιτεκτονικής άμυνας και ασφάλειας της Ε.Ε. Αποκομίζοντας πολλαπλά κέρδη, κυρίως σε πολιτικό, αλλά και σε αμυντικό και οικονομικό επίπεδο. Και θεωρείται δεδομένο ότι το καθεστώς Ερντογάν θα επιχειρήσει να εκμεταλλευθεί την πρωτοφανή απόφαση της Ε.Ε., η οποία άνοιξε τις πύλες της και στην Τουρκία και της εμπιστεύθηκε ρόλο στους ευρωπαϊκούς αμυντικούς σχεδιασμούς. Είτε για να καλύψει το κενό που αφήνει η αποστασιοποίηση των ΗΠΑ, από την ευρωπαϊκή ομπρέλα άμυνας, για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είτε και για να συμμετάσχει στην ανάπτυξη ειρηνευτικής αποστολής στην Ουκρανία, μετά από μια ενδεχόμενη συμφωνία εκεχειρίας. Ή και για να συνεισφέρει στη διάθεση νέων εξοπλιστικών προγραμμάτων σε κράτη-μέλη της Ε.Ε., «σε ανταγωνιστικές τιμές», στο οποίο προσβλέπουν Βερολίνο, Ρώμη και Βαρσοβία.
Η Κύπρος θα μπορούσε να φρενάρει την είσοδο της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειας; Η απάντηση είναι αρνητική. Διότι, η Κομισιόν επιστράτευσε μια νομική βάση, ανάλογη με αυτήν που χρησιμοποίησε στην περίπτωση της πανδημίας Covid-19. Ως αποτέλεσμα, η απόφαση λήφθηκε με ειδική πλειοψηφία και όχι με ομοφωνία. Προφανώς παράτυπα, καθώς στην περίπτωση της άμυνας παρεισφρέουν και ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, για τα οποία θα έπρεπε να απαιτείται ομοφωνία. Σε κάθε όμως περίπτωση, η Κύπρος δεν μπορούσε να ασκήσει βέτο. Κυρίως εξαιτίας των αλχημειών της Κομισιόν που έδρασε έχοντας τις πλάτες του Βερολίνου, το οποίο είχε χαρακτηρίσει ως «κόκκινη γραμμή» ενδεχόμενη προσπάθεια αποκλεισμού της Τουρκίας.
Όλα αυτά ήταν δεδομένα από τον περασμένο Μάρτιο, αλλά δεν εμπόδιζαν τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη να πανηγυρίζει τότε, γιατί έβαλε στα Συμπεράσματα της Ε.Ε. μια αναφορά, σύμφωνα με την οποία, όπως έλεγε, οι απειλές για την ασφάλεια της Ε.Ε. δεν περιορίζονται στην Ουκρανία, αλλά εκτείνονται και στην ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, η ουσιαστική θέση της Ε.Ε. δεν απορρέει μέσα από φραστικές αναφορές, αλλά από την πράξη της εισαγωγής της Τουρκίας στο νέο αμυντικό οικοδόμημα, σε αντίθεση με τα όσα προσδοκούσε η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη. Και βεβαίως σε αντίθεση με τα όσα έλεγε η πρόεδρος Βουλής και ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου, η οποία παραφράζοντας ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, ισχυριζόταν ότι «δεσμεύεται το ΕΛΚ, η ίδια η Ευρώπη (!) ότι δεν πρόκειται να δεχθεί τον ιδιαίτερο ρόλο τον οποίο επιζητεί η Τουρκία» στην άμυνα και ασφάλεια, «αν δεν άρει την απαράδεκτη αξίωσή της για λύση δύο κρατών» στην Κύπρο (Αντέννα).
Παρόλα αυτά, τα οποία ακούσαμε από τους επικεφαλής του κυπριακού κράτους, η Τουρκία είναι πλέον μέρος του νέου ευρωπαϊκού οικοδομήματος άμυνας-ασφάλειας. Και την έβαλαν από την κεντρική πόρτα της Ε.Ε., με τις προαναφερθείσες αλχημείες, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, μέλη του ΕΛΚ, στο οποίο συμμετέχουν και ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης και η Αννίτα Δημητρίου. Ως μια πολιτική οικογένεια, όλοι μαζί.
Υπάρχουν βεβαίως κάποιες δικλίδες ασφαλείας, τις οποίες παρουσίασε εν εκτάσει η «Κ», την περασμένη Κυριακή. Και είναι αλήθεια, ότι η Λευκωσία (με τη συμβολή της Αθήνας) εξασφάλισε δέσμευση της Κομισιόν στα πρακτικά COREPER ότι ποσοστό 35%, του προγράμματος κοινών εξοπλισμών, SAFE, συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ, προϋποθέτει συμφωνία Κομισιόν-υποψήφιας χώρας, καθώς και ομόφωνη απόφαση των 27 κρατών-μελών, με βάση το άρθρο 212 (ΣΛΕΕ). Άρα, η Κύπρος διατηρεί κάποιο έλεγχο, για ποσά που ανέρχονται σε 52,5 δισ. ευρώ. Όχι όμως για το 65%, ήτοι 97,5 δισ. ευρώ, όπου η Τουρκία μπορεί να συμμετέχει διά της πλαγίας, μέσω εξαγορών βιομηχανιών κρατών-μελών, στις οποίες προέβησαν τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες αλλά και κοινοπραξιών που εγκαθιδρύθηκαν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η συμμετοχή και της Τουρκίας είναι επίσης εξασφαλισμένη και για τα κονδύλια ύψους 650 δισ. ευρώ που θα διατεθούν από εθνικούς πόρους κρατών-μελών για αγορά εξοπλισμών. Άρα, από τα 800 δισ. ευρώ που προβλέπεται να διαθέσει η Ε.Ε. για την άμυνά της, η Τουρκία μπορεί να συμμετέχει σε προγράμματα ύψους 747,5 δισ. ευρώ, με το μπλοκάρισμα της Κύπρου να αφορά, όπως προαναφέραμε, μόνο 52,5 δισ. ευρώ. Απλά μαθηματικά μεν, αλλά στην προκειμένη περίπτωση, αποκτούν κατ’ εξοχήν πολιτική σημασία που εάν συνυπολογιστεί με το κεντρικό μήνυμα, ανοίγματος των πυλών της ευρωπαϊκής άμυνας προς την Τουρκία, ενώ κατέχει τμήμα κράτους-μέλους της Ε.Ε., τότε η εικόνα είναι «ξεκάθαρη», όπως θα έλεγε και ο Πρόεδρός μας.
