ΠΗΓΗ: Reuters
Οι συντονισμένες ενέργειες αναγνώρισης κράτους της Παλαιστίνης από μια σειρά χωρών έχουν μάλλον συμβολικό χαρακτήρα, αλλά ταυτόχρονα συντηρούν το όραμα της λύσης των δύο κρατών. Ποια όμως είναι τα κριτήρια αναγνώρισης ενός κράτους και τι απαντούν Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες; Ακολουθούν πέντε ερωτήσεις και απαντήσεις για το θέμα.
Στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ο Τραμπ θα συμμετάσχει σε πολυμερή σύνοδο με τους ηγέτες της Τουρκίας, της Σαουδικής Αραβίας και της Αιγύπτου
Γιατί όλο και περισσότερες χώρες αναγνωρίζουν το παλαιστινιακό κράτος;
Η συντονισμένη αυτή κίνηση αποτελεί μέρος μιας προσπάθειας να διατηρηθεί και να καλλιεργηθεί το όραμα της λύσης των δύο κρατών, όπου το κράτος της Παλαιστίνης θα συνυπάρχει δίπλα στο Ισραήλ. Παράλληλα, εκφράζει αποδοκιμασία προς το Ισραήλ και τις ΗΠΑ για τη συνεχιζόμενη επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας. Υπάρχουν εξάλλου πραγματικοί φόβοι ότι το Ισραήλ ετοιμάζεται να προσαρτήσει τη Δυτική Οχθη ή να καταστήσει τη Γάζα μη βιώσιμη ώστε οι Παλαιστίνιοι να εξαναγκαστούν να περάσουν τα σύνορα προς την Ιορδανία ή την Αίγυπτο.
Σε τι βασίζεται η αναγνώριση και τι συνεπάγεται πρακτικά;
Η αναγνώριση της ύπαρξης ενός κράτους βασίζεται σε τέσσερα κριτήρια που ορίζει η Σύμβαση του Μοντεβιδέο του 1933: συγκεκριμένο πληθυσμό και σύνορα, ικανότητα σύναψης διπλωματικών σχέσεων με άλλα κράτη και κυβέρνηση. Στην περίπτωση της Παλαιστίνης, η αναγνώριση είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολική. Ωστόσο, επιτρέπει στα κράτη να συνάπτουν συμφωνίες με την Παλαιστίνη και σημαίνει ότι οι επικεφαλής των παλαιστινιακών αποστολών είναι πλήρως αναγνωρισμένοι πρέσβεις. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι δημιουργείται μεγαλύτερη υποχρέωση για τις χώρες που αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη να μποϊκοτάρουν ισραηλινά προϊόντα που προέρχονται από τα κατεχόμενα εδάφη.
Ποιες άλλες χώρες αναγνωρίζουν ήδη με κάποιον τρόπο το παλαιστινιακό κράτος;
Πριν από τις ανακοινώσεις της Κυριακής, το παλαιστινιακό κράτος είχε αναγνωριστεί από περισσότερα από 140 από τα 193 κράτη-μέλη του ΟΗΕ. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ηγείται της τρέχουσας πρωτοβουλίας για αναγνώριση. Μέχρι το τέλος αυτής της εβδομάδας, τέσσερα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ θα αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη. Οι ΗΠΑ, ως το πέμπτο μόνιμο μέλος, μπορούν να συνεχίσουν να ασκούν βέτο στην απόκτηση δικαιώματος ψήφου της Παλαιστίνης στον ΟΗΕ.
Γιατί είναι ιδιαίτερα σημαντική η χθεσινή διάσκεψη για τη λύση των δύο κρατών;
Η διάσκεψη αποτελεί το αποκορύφωμα μηνών διπλωματικών προσπαθειών με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία και τη Γαλλία, που οραματίζονται πώς θα μπορούσε να είναι η Γάζα μετά τον πόλεμο. Η τελική δήλωση της διάσκεψης περιλαμβάνει δέσμευση, που εγκρίνεται από τον Αραβικό Σύνδεσμο, ότι η Χαμάς δεν θα διαδραματίσει κανέναν ρόλο στη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας.
Τι λένε οι αντίπαλοι της αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους;
Υπάρχουν δύο διαφορετικές θέσεις κατά της αναγνώρισης. Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ ισχυρίζονται ότι η αναγνώριση αποτελεί ανταμοιβή για τις επιθέσεις της Χαμάς το 2023. Το Ισραήλ ισχυρίζεται επίσης ότι η ηγεσία της Παλαιστινιακής Αρχής είναι διεφθαρμένη, καταπιεστική και πως η υπόσχεση για εκλογές δίνεται κατ’ επανάληψη, χωρίς να υλοποιείται. Μια δεύτερη κριτική είναι ότι η λύση των δύο κρατών έχει γίνει διπλωματικό φύλλο συκής και κατάλοιπο του παρελθόντος που ανάγεται στις Συμφωνίες του Οσλο το 1993, οι οποίες πρότειναν παλαιστινιακό κράτος με βάση τα σύνορα του 1967. Οι επικριτές αυτοί υποστηρίζουν ότι τα τραύματα και τα συναισθήματα που άφησε η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου έχουν εξαντλήσει τη στήριξη για το σχέδιο και από τις δύο πλευρές.
Μακρόν: «Τίποτα δεν δικαιολογεί τη συνέχιση του πολέμου»
«Τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη συνέχιση του πολέμου στη Γάζα. Η Γαλλία αναγνωρίζει σήμερα επίσημα κράτος της Παλαιστίνης». Με αυτά τα λόγια ανακοίνωσε ο Εμανουέλ Μακρόν την αναμενόμενη απόφασή του από το βήμα διεθνούς διάσκεψης στα Ηνωμένα Εθνη, την οποία συνδιοργάνωσε η χώρα του με τη Σαουδική Αραβία. Την επιλογή του Παρισιού ακολούθησαν άλλες πέντε ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Μάλτα, Λουξεμβούργο, Ανδόρα, Αγιος Μαρτίνος). Μία μέρα νωρίτερα είχαν πράξει το ίδιο τέσσερις πολύ στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, που κρατούσαν αρνητική στάση: Βρετανία, Καναδάς, Αυστραλία, Πορτογαλία. Οι εξελίξεις αυτές ενίσχυσαν τη διεθνή διπλωματική απομόνωση του Ισραήλ και των ΗΠΑ. Πλέον, τέσσερα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ αναγνωρίζουν παλαιστινιακό κράτος στη Δυτική Οχθη, στη Γάζα και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Από το βήμα της διάσκεψης, ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι το σχέδιο της Γαλλίας και της Σαουδικής Αραβίας προβλέπει την άμεση κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και την απελευθέρωση των ομήρων, την εγκατάσταση προσωρινής διοίκησης σε συνεργασία με αραβικά κράτη και τη διασφάλιση της τάξης από διεθνή δύναμη ασφαλείας, η οποία θασ επιβάλει τον αφοπλισμό της Χαμάς.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο προσπέρασε τις αναγνωρίσεις ως «απλή επίδειξη», ενώ ο Ισραηλινός πρεσβευτής στον ΟΗΕ χαρακτήρισε τη σύνοδο κορυφής του Μακρόν «τσίρκο». Νωρίτερα, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου είχε δηλώσει: «Εχω ένα μήνυμα για τους ηγέτες που αναγνωρίζουν παλαιστινιακό κράτος μετά τη θηριώδη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου: προσφέρετε ανταμοιβή στην τρομοκρατία. Κι άλλο ένα μήνυμα: Κανένα παλαιστινιακό κράτος δεν θα δει το φως της ημέρας».
Πολλοί εκφράζουν ανησυχία ότι οι αναγνωρίσεις στην καλύτερη περίπτωση θα αποβούν απλά συμβολικές, στη χειρότερη δε, θα αποπροσανατολίσουν από το θεμελιώδες ζητούμενο της στιγμής: να σταματήσουν οι ισραηλινές επιχειρήσεις.
Εντονη είναι επίσης η ανησυχία για τον τρόπο με τον οποίο θα αντιδράσει ο Νετανιάχου, που έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο προσάρτησης της Δυτικής Οχθης ή σημαντικών τμημάτων της. Η Σαουδική Αραβία προειδοποίησε ότι μια τέτοια πράξη θα έχει «μεγάλες συνέπειες», τα δε Εμιράτα, που έχουν υπογράψει τις «Συμφωνίες του Αβραάμ», διεμήνυσαν ότι θα πρόκειται για «υπέρβαση κόκκινης γραμμής».
Σήμερα ανοίγει η αυλαία της 80ής Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, όπου αναμένεται να συμμετάσχουν 150 ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων, μεταξύ των οποίων και ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος θα ανέβει στο βήμα σήμερα. Ο Αμερικανός πρόεδρος θα συμμετάσχει επίσης σε πολυμερή σύνοδο με τους ηγέτες της Τουρκίας, της Σαουδικής Αραβίας, της Αιγύπτου, της Ιορδανίας, των Εμιράτων, του Κατάρ, του Πακιστάν και της Ινδονησίας.
Η παλαιστινιακή σημαία ανέβηκε χθες στα δημαρχεία 80 πόλεων της Γαλλίας, συμπεριλαμβανομένου του Παρισιού. Στην Ιταλία δεκάδες χιλιάδες πολίτες πραγματοποίησαν πορεία στη Ρώμη, ενώ εκπαιδευτικοί, λιμενεργάτες και εργαζόμενοι στις μεταφορές κατέβηκαν σε απεργία αλληλεγγύης προς τους Παλαιστινίους, ανταποκρινόμενοι σε κάλεσμα συνδικάτων. Σε αρκετές πόλεις σημειώθηκαν συγκρούσεις διαδηλωτών – αστυνομίας.
