Του Γιάννη Ιωάννου
Κανονικά δείχνει να προχωράει η προκαταρκτική ανάπτυξη του κοιτάσματος (φάση pre-FEED) «Αφροδίτη», στο τεμάχιο «12» της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), από τον αμερικανικό κολοσσό Chevron. H εταιρεία, μετά τη συμφωνία με την ΚΔ για το πλάνο ανάπτυξης του κοιτάσματος, έχει ξεκινήσει τη δημιουργία της πλωτής μονάδας παραγωγής (Floating Production Unit) επί του κοιτάσματος με αρχικό στόχο την παραγωγή 800 εκατ. cfd φυσικού αερίου και χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης τις αρχές Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους. Την ίδια στιγμή, στο Ισραήλ μεταβαίνει αντιπροσωπεία του υπουργείου Ενέργειας με σκοπό την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία διαμοιρασμού του «Αφροδίτη» με το συνορεύον κοίτασμα «Ισάι» επί της ισραηλινής ΑΟΖ, μιας χρονίζουσας εκκρεμότητας σε διμερές επίπεδο που καθυστέρησε, για πολλά χρόνια, την ανάπτυξη του κοιτάσματος λόγω των υπερβολικά μεγάλων απαιτήσεων της ισραηλινής πλευράς.
Τα χρονοδιαγράμματα
Όπως διαμορφώνονται τα πράγματα και δεδομένου του αν η Chevron τηρήσει τις υποχρεώσεις της, η προκαταρκτική ανάπτυξη της «Αφροδίτης» (φάση FEED) θα πρέπει να ολοκληρωθεί ως προς το pre-FEED σκέλος τον προσεχή Νοέμβριο. Ως εκ τούτου, το 2026 καθίσταται έτος προκαταρκτικής παραγωγής (FEED) με την τελική επενδυτική απόφαση (FID, Final Investment Decision) εκ μέρους της κοινοπραξίας του τεμαχίου «12» να μετατοπίζεται, χρονικά, το 2027. Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν στην «Κ» πως με αυτά τα δεδομένα η παραγωγή φυσικού αερίου από το «Αφροδίτη» μετατοπίζεται για το 2031. Φυσικά σε όλα αυτά σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν πολλοί εξωγενείς παράγοντες (οικονομικοί, τεχνικοί και γεωπολιτικοί) καθώς και το σημαντικό κεφάλαιο που εκκρεμεί από το 2014 για τη συμφωνία συνεκμετάλλευσης του «Αφροδίτη» με το γειτονικό τεμάχιο «Ισάι» – με το Ισραήλ εκεί διαχρονικά να διεκδικεί ποσότητες των 3,5 tcf (τρισ. κυβικά πόδια) φυσικού αερίου ως «εμπίπτοντα» στη δική του ΑΟΖ.
Προχωρά η διαπραγμάτευση
Μετά την επίσκεψη Χριστοδουλίδη στο Ισραήλ στις 4 Μαΐου, Λευκωσία και Τελ Αβίβ συμφώνησαν στο να προχωρήσει η διαπραγμάτευση για τη συμφωνία οριοθέτησης – με κοινό ανακοινωθέν. Η «Κ» γνωρίζει πως αντιπροσωπεία από το υπουργείο Ενέργειας θα μεταβεί στο Ισραήλ για συνέχιση της διαπραγμάτευσης, με τα τελευταία νέα από το εν λόγω «μέτωπο» να αφορούν σε επιστολή που είχε στείλει το Ισραήλ προς την ΚΔ τον περασμένο Σεπτέμβριο. Παρά το γεγονός πως διαρροές κάνουν λόγο για χρονικό ορίζοντα δύο μηνών, μέχρι τον Ιούλιο, για την επίτευξη συμφωνίας για το «Αφροδίτη»-«Ισάι», η «Κ» αντιλαμβάνεται πως ένα τέτοιο ζήτημα που χρόνιζε για μια δεκαετία κρίνεται ως εξαιρετικά αισιόδοξο να επιλυθεί έως τον προσεχή Ιούλιο. Επιπλέον μη-συμφωνία για τη συνεκμετάλλευση του κοιτάσματος δύναται να επηρεάσει καταλυτικά και τον προγραμματισμό της Chevron για τα παραδοτέα της προκαταρκτικής ανάπτυξης της «Αφροδίτης» μετακινώντας ακόμη περαιτέρω χρονικά τον ορίζοντα του 2031 για την παραγωγή φυσικού αερίου από το κοίτασμα (και εσόδων για την ΚΔ). Σε περίπτωση πάντως μη-συμφωνίας άμεσα, το ζήτημα αναμένεται να τεθεί σε διεθνή επιδιαιτησία. Το ζήτημα πάντως τέθηκε από τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη προς τον Νετανιάχου, με πηγές ωστόσο που μίλησαν στην «Κ» να κάνουν λόγο για τεχνοκρατική απόφαση που εκ μέρους του Ισραήλ δεν θα επηρεαστεί από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό.
