Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Βιάστηκαν οι τράπεζες -έστω και συγκρατημένα- να πανηγυρίσουν για την «επιστροφή» των δανειοληπτών στην καταβολή των δόσεων τους, καθώς τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα που τυγχάνει να είναι της Τράπεζας Κύπρου, παρουσιάζουν πως μόλις το 58% των δανειοληπτών κατέβαλαν έστω και μία δόση μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου του 2021. Το πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουν συγκεκριμένα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα αναμένεται, όπως δείχνουν τα πράγματα, να είναι μεγαλύτερο από άλλα. Και ο λόγος είναι απλός. Διότι, η έκθεση του δανεισμού που έχει για παράδειγμα η Τράπεζα Κύπρου στον τομέα του τουρισμού ανέρχεται σε 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ, στον τομέα του εμπορίου 0,9 δισεκατομμύρια ευρώ, τομείς που έχουν «χτυπηθεί» πολύ από τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας.
Το ζήτημα της «επιστροφής» των δανειοληπτών στις υποχρεώσεις τους δεν είναι μόνο ζήτημα της Τράπεζας Κύπρου, προφανώς, αλλά ως η πρώτη τράπεζα που παρουσιάζει τέτοια αποτελέσματα, χρήζει περαιτέρω ανάλυσης. Πως όμως προκύπτει αυτό το μόλις 58% επιστροφής των δανειοληπτών; Πάνω από 25.000 δανειολήπτες είχαν εγκριθεί για την Τράπεζα Κύπρου να συμμετάσχουν στο Σχέδιο αναστολής των δόσεων και αφορούσαν δάνεια –όπως η ίδια η Τράπεζα αναφέρει επισήμως- ύψους περίπου 5,9 δισ. ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου 2020. Τα δάνεια αυτά αναλύονται ως εξής : δάνεια σε ιδιώτες 2,1 δισ. ευρώ, σε επιχειρήσεις 3,8 δισ. ευρώ και αντιπροσωπεύουν το 64% του συνόλου των δανείων. Από το σύνολο όμως των 5,9 δισεκατομμυρίων ευρώ που είχαν ανασταλεί η τράπεζα αναφέρει πως υποχρέωση καταβολής δόσης είχαν μόνο για δάνεια ύψους 3,6 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Την ίδια ώρα, η τράπεζα ξεκαθαρίζει πως μόνο το 82% των ιδιωτών (δίχως όποια αναφορά για αυτή την κατηγοριοποίηση) έπρεπε να επιστρέψει στις δόσεις του μέχρι τη 15η Φεβρουαρίου. Και προχώρησε το 93% εξ αυτών. Όσον αφορά σε επιχειρήσεις, ξεκαθαρίζει πως μόνο το 51% των επιχειρήσεων που είχαν αιτηθεί αναστολής θα έπρεπε να είχαν καταβάλει δόση μέχρι τη 15η Φεβρουαρίου 2021 και από αυτούς έδωσαν δόση το 97%. Βγάζοντας λοιπόν ένα μέσο όρο του 93% και του 97% που είναι το 95%, έχουν καταβάλει δόση μετά το πέρας της απόσυρσης του προγράμματος μόλις το 58% (3,6 διά 5,9 επί 95%) όσων έτυχαν το πλεονέκτημα της αναστολής των δανείων. Ταυτόχρονα, το πρόβλημα ίσως στο μέλλον να μεγαλώσει περισσότερο, δεδομένου και του δεύτερου σχεδίου για αναστολή καταβολής πληρωμών κεφαλαίου και τόκων που ισχύει για μέχρι τέλος Ιουνίου 2021. Η τράπεζα τονίζει πως η περίοδος υποβολής αιτήσεων γι’ αυτό το σχέδιο έληξε στις 31 Ιανουαρίου 2021 και έχουν υποβληθεί αιτήσεις για δάνεια ύψους περίπου 27 εκατ. και μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου έχουν εγκριθεί δάνεια ύψους περίπου 17 εκατ. ευρώ.
Χαλάνε τα ποσοστά
Πρόσθετα, μετά από αυτά τα «σύννεφα» που αναφέραμε πολλάκις ότι θα υπάρξουν σε όλες τις τράπεζες μετά την λήξη του μορατόριουμ των δόσεων, κάποιες τράπεζες αναμενόμενα θα χαλάσουν τα –ομολογουμένως- πολύ καλά ποσοστά που έχουν διαμορφώσει. Στην περίπτωση της Τράπεζας Κύπρου, για παράδειγμα, το 99% των δανείων που δόθηκαν από το 2016, όπως πολύ σωστά τονίζει, ήταν εξυπηρετούμενα πριν από την έναρξη του προγράμματος αναστολής, εντούτοις το ποσοστό θα μειωθεί σημαντικά τώρα που το πρόγραμμα έλαβε τέλος.
Η Τράπεζα Κύπρου είναι ο μεγαλύτερος παροχέας δανείων στην Κύπρο, με το μερίδιο αγοράς της επί των δανείων να ανέρχεται σε 41,9% στις 31 Δεκεμβρίου 2020. Ταυτόχρονα, όλες οι τράπεζες σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας λόγω της μη επιστροφής των δανειοληπτών στην καταβολή των δόσεών τους θα έχουν να αντιμετωπίσουν ίσως μία μεγαλύτερη πρόκληση, που θα αφορά τα χαμηλά rates (νέοι δανεισμοί και αποδόσεις τίτλων σταθερού εισοδήματος) καθώς η υπερβάλλουσα ρευστότητα στους ισολογισμούς τους παραμένει. Ο «αέρας» πάντως που έχει δημιουργήσει η Τράπεζα Κύπρου με τις διαδοχικές πωλήσεις δανείων που πραγματοποίησε ακόμα και εν μέσω της κρίσης, θα της φανεί πολύ χρήσιμος.
Αναμένοντας τις υπόλοιπες
Με μεγάλη προσμονή αναμένουμε τα αποτελέσματα και της Ελληνικής Τράπεζας, όντας η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα στην Κύπρο, καθώς οι δύο αυτές τράπεζες θα «σχηματίσουν» εν πολλοίς την εικόνα των επιπτώσεων της αναστολής δόσεων. Η Ελληνική, βάσει των τελευταίων της αποτελεσμάτων, είχε βάλει στο πρόγραμμα αναστολής δόσεων δάνεια ύψους 2,77 δισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων τα νοικοκυριά αφορούν 1,47 δισ. ευρώ και οι επιχειρήσεις, 1,27 δισ. ευρώ. Σημαντικά θα είναι τα ευρήματα και για AlphaBank Κύπρου και Astrobank, τράπεζες που έχουν μη εξυπηρετούμενα σεβαστού ποσού σε σχέση με τον υγιή τους δανεισμό, για το πώς έχει εξελιχθεί το πρόγραμμα στους ισολογισμούς τους. Οι καθαρές χορηγήσεις της AlphaBank το 2018 ανήλθαν σε 1.540,8 εκατ. και τα ΜΕΔ της ανέρχονταν σε 1,28 δισ. ευρώ και αντιπροσωπεύουν το 57,0% του συνόλου των δανείων της. Η Astrobank έχει ΜΕΔ στο 42% ή 547 εκατ. ευρώ, με το δανεισμό της να φτάνει στα 1,3 δισ. ευρώ.
