Με αφορμή την έκθεση κεραμικής του Βαλεντίνου Χαραλάμπους στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών-Αποθήκες Παπαδάκη στη Λεμεσό, η «Κ» μίλησε με τον επιμελητή της έκθεσης και επί χρόνια συνεργάτη του καλλιτέχνη, Γιάννο Αναστάσιου. Ο Γιάννος Αναστάσιου, όπως ανέφερε, «σε μια έκθεση που διοργανώθηκε στην Ιορδανία από τους μαθητές του δεν παραξενεύτηκα όταν άκουσα την πριγκίπισσα της Ιορδανίας να τον αποκαλεί έναν από τους πέντε καλύτερους κεραμιστές στον κόσμο, σίγουρα είναι ένας μεγάλος καλλιτέχνης που είναι εν ζωή στην Κύπρο, θα έλεγα ο μεγαλύτερος ίσως καλλιτέχνης, ένας εθνικός θησαυρός» και συνέχισε: «είναι ένας καλλιτέχνης συνεπής στην τέχνη του, που δεν έκανε εκπτώσεις και συμβιβασμούς, ούτε για δόξα ούτε για οικονομική άνεση».
Μιλώντας για την έκθεση ο κ. Αναστασίου λέει ότι τα έργα που παρουσιάζονται είναι σύγχρονα αλλά και διαχρονικά ταυτοχρόνως. «Τα έργα που εκτίθενται είναι από πολλούς συλλέκτες και είναι από πολλές περιόδους της ζωής του. Επίτηδες δεν τοποθετήθηκαν χρονολογικά, πρώτον γιατί είναι δύσκολο λόγω του ότι πολλά έργα της περιόδου που ήταν στην Αμμόχωστο λείπουν, όπως και κάποια έργα στη Βαγδάτη, τα οποία έμειναν εκεί, διότι έφυγε και από τη Βαγδάτη πρόσφυγας, κυνηγημένος από τον Σαντάμ Χουσεΐν. Στη έκθεση μπορεί κάποιος να διακρίνει πόσο σωστή είναι η κεραμική τέχνη του που είναι εντελώς διαχρονική. Βλέπεις έργα 40 χρόνων και 30 χρόνων, τα οποία είναι εντελώς σύγχρονα στο σήμερα και είναι δίπλα από έργο 5 χρόνων και εξακολουθείς να πιστεύεις ότι υπάρχει η διαχρονική αξία στο έργο. Η σωστή τέχνη έτσι είναι, διαχρονική», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Έργα από την έκθεση στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών-Αποθήκες Παπαδάκη στην Λεμεσό
Ο κύριος Αναστασίου ανέφερε, «Ο Βαλεντίνος στα 92 του χρόνια εξακολουθεί να εργάζεται, να ζει από την δουλειά του και να πειραματίζεται. ‘Εχει ανακαλύψει ότι το κυπριακό ορυκτό κελαδονίτης είναι από μόνο του γυάλωμα και έχει αρθρογραφήσει σε διεθνές περιοδικό κεραμικής.
Στην έκθεση παρουσιάζονται μικρές κούπες πάνω στις οποίες πειραματίζεται με τα γυαλώματα που ο ίδιος συνθέτει από δικές του συνταγές που περιέχουν συχνά και τον κελαδονίτη. Επίσης, υπάρχει μια τεράστια κούπα σπασμένη και συναρμολογημένη πολύ πριν να γίνει γνωστό το kintsugi, δηλαδή η επαναφορά των σπασμένων αντικειμένων με κόλλημα.
Στην έκθεση μπορεί να δει το κοινό δύο παλιά αγγεία της δεκαετίας του 50, όταν επέστρεψε στην Αμμόχωστο, όταν έκανε αντίγραφα των αρχαίων κυπριακών αγγείων. Στην έκθεση φυσικά υπάρχουν και οι μεγάλες κούπες που είναι γραμμένες με ποιήματα του Καβάφη και του Ρίτσου που αναφέρεται στον Καβάφη, οι οποίοι είναι αγαπημένοι του ποιητές. ‘Έτσι βλέπουμε τη χρήση του γραπτού λόγου, μέρος του αγγείου σε μια γραμματοσειρά την οποία έχει κάνει ο ίδιος, δηλαδή δεν υπάρχει πουθενά η συγκεκριμένη γραμματοσειρά. Την ίδια γραμματοσειρά χρησιμοποιεί και στα ποιήματα που γράφει ο ίδιος σε ευτελές χαρτί και που έχει δημοσιεύσει τα τελευταία χρόνια και παρουσιάζονται στην έκθεση του.
Έργα από την έκθεση στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών-Αποθήκες Παπαδάκη στην Λεμεσό
Παγιδευμένος στην τελειότητα
Ο Γιάννος Αναστασίου μίλησε και για μια χαρακτηριστική πτυχή του καλλιτέχνη. « Ο ίδιος είναι πολύ αυστηρός κριτής της δουλειάς του. Προσπαθεί το κάθε έργο του να είναι όσο πιο κοντά στο τέλειο, συνδυάζοντας την τεχνική τελειότητα, φόρμα, χρώμα και χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως κάποιος μπορεί να δει στην έκθεση, είναι οι κούπες που είναι διακοσμημένες και από την πίσω πλευρά, γιατί ένα έργο πρέπει να είναι περίοπτο. Κάποτε ο ίδιος λέει, ότι είναι παγιδευμένος στην τελειότητα, πρέπει όλα να είναι τεχνικά τέλεια για εκείνον».
Ο κ. Αναστασίου εξέφρασε την επιθυμία του για το κοινό να δει την έκθεση σαν μια γιορτή ζωής. «Θα ήθελα να πω ότι αυτή η έκθεση, μέσα στην πανδημία για έναν άνθρωπο 92 χρόνων που ζει, εργάζεται και ερευνά, είναι μια γιορτή για τη ζωή, μια γιορτή για τη δημιουργία και την αιωνιότητα της τέχνης».
Έργα από την έκθεση στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών-Αποθήκες Παπαδάκη στην Λεμεσό
«Γιατί επιλέγω τον Καβάφη...»
Στη συνέχεια η «Κ» επικοινώνησε με τον ίδιο τον καλλιτέχνη Βαλεντίνο, ο οποίος μετά τις πρώτες συστάσεις ξεκίνησε με την απαγγελία του ποιήματός του «Προσφορά»
«Ποτέ σου μόνο με το αριστερό /
Αλλά και με το δεξί ποτέ σου /
Μόνο με τα δυο σου χέρια /
Την προσφορά σου δέχομαι /
Έτσι όπως το ορίζουν οι Θεοί /
Που από προσφορά αναγνωρίζουν».
Ο Βαλεντίνος, όπως μου είπε, δεν θέλει να μιλάει για τον εαυτό του. «Το πιο δύσκολο πράγμα για εμένα, ίσως και για πολλούς άλλους καλλιτέχνες, είναι να μιλούμε για τον εαυτό μας, εάν θα μιλήσω για τη έκθεσή μου είναι σαν να μιλώ για τον εαυτό μου, αλλά σε λίγες γραμμές θα ήθελα να γνωρίζει το κοινό το πώς να διαβάζει τα αντικείμενα της έκθεσης, για παράδειγμα τις μεγάλες κούπες με καβαφική γραφή και γιατί επιλέγω τον Καβάφη», τόνισε.
Ο κεραμίστας τόνισε για τον εμβληματικό ποιητή, πως, ο μεγάλος ογκόλιθος της παγκόσμιας λογοτεχνίας δεν παύει να είναι ο Καβάφης. «Τον κατηγορήσανε, τον ξηλώσανε. Σε μια ζωή δεν εξέδωσε καν ολοκληρωμένη συλλογή τα ποιήματα του. Είμαστε στο πρώτο μέρος του 20ού αιώνα, εμείς είμαστε που δεν τον αναγνωρίζουμε μέχρι που ήρθαν και μας επέδειξαν ξένοι τη μεγάλη αξία του ποιητή μας. Βέβαια το δεύτερο ήμισυ του αιώνα υπήρχε μια άλλη τάση να αποθεώνουμε τον Καβάφη, άλλα χρειάζεται ακόμη πολύ δουλειά. Όπως επίσης να αποθεώσουμε και να δείξουμε στον κόσμο το μεγάλο αστέρι της κυπριακής λογοτεχνίας τον Νίκο Νικολαΐδη», σχολίασε ο κ. Βαλεντίνος Χαραλάμπους.
Τον Νίκο Νικολαΐδη τον χαρακτήρισε ως ένα αυτοδίδακτο, ως ένα νόθο παιδί, νόθο όπως περιέγραψε με τις κατηγορίες της γειτονιάς και κοσμητικά επίθετα για ένα παιδί που μεγάλωνε. «Αυτό το παιδί μεγαλώνει και γίνεται αυτεπάγγελτος, αυτοδίδακτος ένας από μεγαλύτερους ζωγράφους της Κύπρου. Ο Κανθός, ο Διαμαντής εκτίμησαν το έργο του. Εκτός του ότι ήταν αυτοδίδακτος στη ζωγραφική, ήταν και πλήρως αυτοδίδακτος στη λογοτεχνία. Στην ιεραρχία της λογοτεχνίας στην Αίγυπτο θεωρείται ο αριθμός δύο στη λογοτεχνία. Γι’ αυτόν τον άνθρωπο ποιος γνωρίζει το έργο του, το «Βιβλίο του Μοναχού» ή άλλα δυο τρία έργα. Αυτός ο άνθρωπος έμεινε απροσκύνητος, άγνωστος μέσα σε χρόνο ρεκόρ. Για πιο λόγο δεν αναγνωρίζουμε και τον περιφρονούμε, ποιοι είναι οι λόγοι, πολιτικοί ίσως», κατέληξε.
Καθώς μιλούσε ο καλλιτέχνης με τόσο δέος και θαυμασμό για έναν άλλο δημιουργό, αντιλήφθηκα το ποσό ταπεινός και ανιδιοτελής καλλιτέχνης είναι. Ένας άνθρωπος που νιώθει άβολα να μιλά για τον εαυτό του, αλλά δίνει φως και προσφέρει σε άλλους χωρίς δεύτερη σκέψη.
