Με αφορμή τα πεντέμισι χρόνια λειτουργίας της γκαλερί Art Seen στη Λευκωσία παρουσιάζεται στον χώρο η ομαδική έκθεση με τίτλο «Χθες, Σήμερα και Πάντα», εκθέτοντας τα έργα 20 καλλιτεχνών. Συναντήσαμε τη Μαρία Στάθη, επιμελήτρια της έκθεσης αλλά και ιδιοκτήτρια του χώρου, και μιλήσαμε για την έκθεση, αλλά και για την εικαστική σκηνή της Κύπρου. Τα έργα που θα επιλεχθούν είναι οπωσδήποτε το κύριο το κομμάτι της επιμελητικής δουλειά, αλλά αυτό που τους δίνει ενέργεια και επιπρόσθετη δυναμική είναι ο άνθρωπος πίσω από την γκαλερί και σε αυτή τη περίπτωση είναι η Μαρία. Στην έκθεση παρουσιάζονται 20 έργα νέων και παλαιότερων Κύπριων και ξένων καλλιτεχνών.
Φωτογραφία Νίκος Λουκά
Η Μαρία Στάθη εξήγησε στην «Κ» το σκεπτικό της για την έκθεση: «Η έκθεση στήθηκε και με βάση τον τίτλο της ‘Χθες, Σήμερα και για Πάντα’ έχει να κάνει με το πώς αρχίσαμε κατά τη περίοδο της πανδημίας να κοιτάζουμε λίγο τους εαυτούς μας λίγο πιο βαθιά και να κοιτάζουμε τι κάναμε στον παρελθόν, τι κάνουμε σήμερα και πώς θα προχωρήσουμε. Μέσα από τους καλλιτέχνες με τους οποίους ήμουν σε συνεχή επικοινωνία εκείνη την περίοδο βγήκε όλο αυτό και μέσα από το έργο τους αυτό που βίωναν και αυτή η ένταση που ήθελαν να εκφράσουν. Όταν τους προσκάλεσα ήταν μεγάλη η χαρά τους το ότι θα γινόταν μια μεγάλη έκθεση με 20 καλλιτέχνες. Μάλιστα, για πρώτη φορά παρουσιάζω τόσους πολλούς σε αυτό τον χώρο. Την ίδια στιγμή με ενδιέφεραν και τα μέσα που χρησιμοποίει ο καθένας τους. Οπότε για αυτό εμφανίζονται στην έκθεση διαφορετικές τεχνικές, όπως, σχέδιο με μολυβί, ζωγραφικά έργα, φωτογραφία, γλυπτική, video, ηχητική εγκατάσταση και ταπισερί. Οπότε φαίνονται διάφορες τεχνοτροπίες που έχει ο κάθε καλλιτέχνης και πώς βγαίνουν προς τα έξω. Όπως έγραψε και η Diana Taylor για την έκθεση ‘Ζούμε σε μια εποχή του ‘επανα’: της επανασυναρμολόγησης, της επανασυσχέτισης και της επανιδιοποίησης των εικόνων κατ’ επανάληψη, επαναπροσδιορίζοντας τη σημασία τους, επαναδημοσίευση στην επαναδημοσίευση’».
Πώς, όμως, βλέπει η Μαρία τα εικαστικά δρώμενα στην Κύπρο, έχοντας ζήσει τα πράγματα μέσα από την γκαλερί της τα τελευταία πεντέμισι χρόνια; «Είναι αρκετά δύσκολα τα πράγματα αλλά και στο παρελθόν ήταν δύσκολα, οπότε πρέπει να βρούμε κάτι το διαφορετικό και νέους τρόπους, νέες στρατηγικές, νέα μέσα για να προβάλουμε και τους καλλιτέχνες και τους εικαστικούς χώρους και να στηρίξουμε αυτή τη στιγμή τους ανθρώπους τους όποιους συνεργαζόμαστε και να προβάλλουμε τη δουλειά τους. Επίσης, πολύ σημαντική είναι και η στήριξη προς τους νέους καλλιτέχνες, αυτό προσπαθώ να κάνω, για παράδειγμα ο Σπύρος Αναστασίου δεν έχει ξαναδείξει πουθενά αλλού τη δουλειά του, πρώτη φορά είναι εδώ, επίσης, ο Παναγιώτης Δουκανάρης έκανε την πρώτη του ατομική έκθεση εδώ. Για εμένα είναι σημαντικό να στηρίξω στο σύνολο των καλλιτεχνών».
Ειδικά τον τελευταίο καιρό το θέμα διαχωρισμού μεταξύ αντρών και γυναικών στον χώρο του πολιτισμού στην Κύπρο είναι αρκετά επίκαιρο. Ως γυναίκα στον χώρο αυτό η Μαρία είπε, «Δεν θεωρώ ότι υπάρχει διαχωρισμός, γενικά βλέπω ότι δεν υπάρχει η στήριξη αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με το εάν είσαι άντρας ή γυναίκα. Δεν υπάρχει το υπόβαθρο να στηρίξουμε αυτούς του χώρους μέσα στον πολιτισμό λόγω έλλειψης παιδείας. Τα τελευταία πέντε χρόνια παλεύω για αυτή την γκαλερί μόνη μου. Γενικά δεν δίνονται αρκετές ευκαιρίες στο πολιτισμό στην Κύπρο. Έχω πάρει χορηγίες από το Art Council της Αγγλίας, και όχι σε τοπικό επίπεδο. Φυσικά, υπάρχει πρόβλημα διαχωρισμού, αλλά δεν το βιώνω εγώ στην καθημερινότητά μου. Περισσότερο το βλέπω σε σχέση με τις κλίκες που υπάρχουν στον χώρο του πολιτισμού, ότι δεν δίνονται ίσες ευκαιρίες».
Φωτογραφία Νίκος Λουκά
Ο πολιτισμός πού είναι;
Η Μαρία τόνισε με λύπη την απουσία του ίδιου του πολιτισμού μέσα στον χώρο και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και από το θέμα του καθεστώτος του καλλιτέχνη, «Είναι κάτι που παλεύουμε χρόνια και δεν έχει γίνει ακόμα πραγματικότητα. Το 2020 δηλαδή είναι απίστευτο να μην έχει ήδη κατοχυρωθεί κάτι τόσο ουσιαστικό. Είναι η δουλειά τους, είναι επαγγελματίες καλλιτέχνες και δεν γίνεται να μην τους δίνονται αυτές οι ευκαιρίες. Αλλά και την ίδια στιγμή ο ίδιος ο πολιτισμός πού είναι; Πού είναι οι άνθρωποι του πολιτισμού; Γιατί δεν επισκέπτονται τους χώρους μας; Ακόμη και όταν μας κλείσανε, θα έπρεπε να ξέρουν ότι στην γκαλερί θα έρθει ένα άτομο ή δύο. Αυτό είναι πάρα πολύ στενάχωρο, και είναι αυτοί οι άνθρωποι που υποτίθεται μας κρίνουν ή που αποφασίζουν για το μέλλον του χώρου μας. Οπότε εάν δεν επισκέπτονται τους χώρους μας πώς μπορούν να μας κρίνουν; Είναι πάρα πολύ άδικο. Το να επισκεφθείς μια έκθεση νιώθεις ότι ο άλλος σε υποστηρίζει. Αυτό λείπει πάρα πολύ».
Ολοκληρώνοντας τη συζήτηση, η Μαρία έδωσε έμφαση στις λύσεις που μπορούν να δοθούν για τα θέματα που προκύπτουν στην εικαστική σκηνή της Κύπρου, «Δουλεύοντας συλλογικά. Στηρίζοντας ο ένας τον άλλον, να βρούμε μεθόδους και ειδικά τώρα και λόγω της πανδημίας θα ήταν καλά να ενωθούμε όλοι μαζί και να αρχίσουμε αυτή την ανταλλαγή, τι μπορεί ο καθένας να προσφέρει στον άλλο. Όλοι μπορούμε να συνεισφέρουμε με τον τρόπο μας και εάν βρούμε μια μέθοδο για να συνεργαστούμε, διότι δεν υπάρχει ανταγωνισμός, η συνεργασία μπορεί να μας βγάλει όλους προς τα έξω και να σταθούμε στο εξωτερικό με την εικαστική σκηνή μας».
Ειδικά τώρα σε αυτές τις δύσκολες περιόδους που ζούμε είναι σημαντικό να προωθούμε και βοηθούμε τον πολιτισμό της χώρας μας ο καθένας από εμάς με τον δικό του τρόπο. Οι άνθρωποι του πολιτισμού νιώθουν μόνοι και στο περιθώριο, ίσως ήρθε η ώρα να βγάλουμε τις παρωπίδες και να δούμε ξεκάθαρα και εμείς ίδιοι συλλογικά πώς μπορούμε να στήσουμε μια καλύτερη εικαστική σκηνή στην Κύπρο.
«Χθες, Σήμερα και για Πάντα»
Στην έκθεση συμμετέχουν: Σπύρος Αναστασίου, David Batchelor, Angus Braithwaite, Gary Colclough, Θεόδουλος Γρηγορίου, Παναγιώτης Δουκανάρης, Μαρία Θεοδωράκη, Ραμόν Καλησπέρας, Έυα Μαραθάκη, Eιρήνη Μπαχλιτζανάκη, Jost Münster, Βίκυ Περικλέους, Ραϋμόντη Περώ, Mary Plant, Amy Stephens, Diana Taylor, Λευτέρης Τάπας, Amikam Toren, Alison Turnbull, Σάββας Χριστοδουλίδης.
