Η θεωρητικός τέχνης Κατερίνα Πατσαλίδου και η εικαστικός Μικαέλλα Μελανίδου είναι οι ιδρύτριες της πλατφόρμας Visual Space. Μια πλατφόρμα με διαδικτυακές εκθέσεις και διάφορες άλλες δραστηριότητες γύρω από την τέχνη. Δυο νέες γυναίκες στον χώρο του πολιτισμού που κάνουν κάτι δικό τους, ενώνουν τις δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν κάτι κοινό και έχουν να πουν και να δώσουν αρκετά στα εικαστικά δρώμενα. Στην «Κ» μίλησαν για την συνεργασία τους, για τις γυναίκες στον χώρο του πολιτισμού και για το πώς η τεχνολογία επηρεάζει την τέχνη.
–Μιλήστε μου για τη νέα σας διαδικτυακή φθινοπωρινή έκθεση;
–ΜΙΚΑΕΛΛΑ ΜΕΛΑΝΙΔΟΥ: Η φθινοπωρινή έκθεση άρχισε να προβάλλεται στη διαδικτυακή μας σελίδα από τις 19 Οκτωβρίου 2020 και ολοκληρώνεται στις 4 Νοεμβρίου. Περιλαμβάνει έργα 27 καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο. Η θεματική δεν είναι συγκεκριμένη και οι καλλιτέχνες παρουσιάζουν έργα τους μέσα από φωτογραφία, γλυπτική, ψηφιακή τέχνη, ζωγραφική και βίντεο.
–Μια πλατφόρμα που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του lockdown αλλά παραμένει. Ποια είναι τα επόμενά σας βήματά;
–M.: Η πλατφόρμα που δημιουργήθηκε ήταν μια πρωτότυπη ιδέα με την οποία προσπαθήσαμε από τη μία να φέρουμε τους καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο κοντά σε μια δύσκολη περίοδο για την ανθρωπότητα αλλά και τον πολιτισμό, και από την άλλη να φέρουμε τον κόσμο κοντά στην τέχνη. Μετά από αυτό ο συνδυασμός τεχνολογίας και τέχνης είναι σίγουρα στα μελλοντικά μας σχέδια.
–Πώς βιώνετε τον χώρο του πολιτισμού ως νέες γυναίκες;
–ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΤΣΑΛΙΔΟΥ: Πιστεύω πλέον ότι ο κόσμος αλλάζει και αρχίζουμε σιγά σιγά να βλέπουμε και να αντιλαμβανόμαστε την ανισότητα που υπήρχε τόσο καιρό στον κόσμο της τέχνης. Μουσεία και γκαλερί σε όλο τον κόσμο οργανώνουν εκθέσεις που περιλαμβάνουν περισσότερες γυναίκες, όχι μόνο καλλιτέχνες, αλλά επιμελητές και άτομα σε ηγετικές θέσεις. Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε, αλλά μόλις έχουμε αντιληφθεί πλήρως το πρόβλημα, τότε μπορούμε να αρχίσουμε να το αντιμετωπίζουμε. Πάνω από όλα, το σημαντικό είναι ότι το θέμα συζητιέται και δεν περνάει αδιάφορο.
–M.: Πιστεύω πως στην Κύπρο υπήρξε σημαντική βελτίωση, γι’ αυτό εξάλλου σε πολλές ηγετικές θέσεις υπάρχουν γυναίκες.
–Εσείς τι αλλαγές θα κάνατε όχι μόνο στην Κύπρο αλλά γενικά;
–K.: Ίσως για εμένα το πιο σημαντικό είναι η τέχνη να αντικατοπτρίζει τη ζωή. Η τεχνολογία παίζει ένα μεγάλο ρόλο στη ζωή μας σήμερα και πόσο μάλλον στο μέλλον. Με ενδιαφέρει να βρούμε νέους τρόπους μέσω της τεχνολογίας να προσελκύσουμε και άλλο κοινό. Πολλά έργα ήδη χρησιμοποιούν την τεχνολογία, αλλά πώς μία γκαλερί μπορεί να αλλάξει το χώρο της έτσι ώστε να αντανακλά τις τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής; (είτε μέσω ψηφιακής πλατφόρμας, είτε μία ‘παραδοσιακή’ γκαλερί)
–Μ.: Η τεχνολογία εξελίσσεται και ιδιαίτερα στις μέρες μας, ο κόσμος της τέχνης πρέπει να ακολουθήσει τις αλλαγές που απαιτούνται για να προσφέρει όλα όσα θα πρόσφερε σε εποχές προ πανδημίας. Η πανδημία έχει αλλάξει τη ζωή μας και εμείς δεν πρέπει να στερήσουμε από το κοινό την τέχνη και τον πολιτισμό. Η τεχνολογία αποτελεί το «κλειδί» και η προώθηση της τέχνης μέσω αυτής θα είναι περισσότερο αναγκαία στο μέλλον.
Νέες Ιδέες
–-Ποια είναι η γνώμη σας για τα εικαστικά δρώμενα της Κύπρου; Πιστεύετε ότι η Κύπρος είναι έτοιμη για αλλαγές;
–K.: Προσωπικά θεωρώ πως θα μπορούσαμε να κάνουμε περισσότερα για τους νέους. Η εμπειρία στον οποιοδήποτε τομέα είναι σημαντική, αλλά είναι σημαντικές και η νέες ιδέες. Η εμπειρία διδάσκει ένα άτομο πως να είναι ρεαλιστής και να βλέπει αν κάτι λειτουργεί η όχι, αλλά αυτό που χρειαζόμαστε είναι φαντασία και νέες απόψεις, ειδικά στον κόσμο της τέχνης και του πολιτισμού. Σαν χώρα πρέπει να δώσουμε παραπάνω ευκαιρίες στους νέους.
–Μ.: Πιστεύω ότι ως νέοι άνθρωποι έχουμε αρκετές ευκαιρίες προβολής της δουλειάς μας μεν, αλλά όχι αρκετές ευκαιρίες εργοδότησης. Γενικά ο πολιτισμός δεν προωθείται από τους αρμόδιους, ούτε διατίθενται ικανοποιητικοί πόροι ώστε οι νέοι καλλιτέχνες με τη σειρά τους να συμβάλουν στον πολιτισμό της χώρας. Από τη στιγμή που κάποιος δεν μπορεί να εργοδοτηθεί στον τομέα του πολιτισμού, δυστυχώς αυτά που μπορεί να προσφέρει είναι περιορισμένα στον ελεύθερό του χρόνο.
–Ποια είναι η άποψή σας για το θέμα ελευθερία έκφρασης και όρια στην τέχνη;
–K.: Αυτή η συζήτηση υπάρχει εδώ και αιώνες και πιστεύω θα συνεχίσει να υπάρχει. Απλώς, όσο περνά και ο καιρός, αλλάζουν τα θέματα που «προσβάλλουν» κάποιο και βάζουμε «νέα» όρια στο τι μας προσβάλλει και τι όχι. Η άποψή μου είναι ότι η τέχνη υπάρχει και για να υπερβαίνει τα όρια και πολλές φορές να προκαλεί. Πολλές φορές σε εκθέσεις δεν κατάλαβα ένα έργο, δεν συμφώνησα μαζί με το θέμα, η ακόμη ίσως να ένιωσα ότι ‘προσβάλλει’ τις δικές μου απόψεις και τα δικά μου πιστεύω. Αλλά εν τέλει, είναι απλώς μία άποψη απ’ τις πολλές. Τη βλέπω, τη σέβομαι και προχωρώ στο επόμενο έργο.
–Μ.: Ένας καλλιτέχνης δεν θα έπρεπε να έχει περιορισμούς, πρέπει να μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα και μέσα από τα έργα του να στέλνει σημαντικά μηνύματα. Με τα έργα μας μπορούμε να κρίνουμε τα κακώς κείμενα, να προβληματίσουμε τον θεατή, να τον κάνουμε να ξεφύγει από τη ρουτίνα της καθημερινότητας.
–Είναι ένα παγκόσμιο και διαχρονικό πρόβλημα η θέση της γυναίκας στον πολιτισμό μέσα από την ιστορία της τέχνης. Ποια είναι η δική σας άποψη για αυτό;
–M.: Σε αυτή την περίπτωση θεωρώ ότι η γυναίκα δεν είναι παρούσα όπως ο άντρας, όχι γιατί απουσιάζει από τον πολιτισμό, αλλά γιατί ανέκαθεν οι γυναίκες ήταν λιγότερες σε αριθμό στον χώρο της πολιτικής. Σίγουρα έχει παρατηρηθεί σημαντική βελτίωση τα τελευταία χρόνια και όλο και περισσότερες γυναίκες αναδεικνύονται στην πολιτική, αλλά ακόμη δεν υπάρχει η απόλυτη ισότητα. Στον χώρο της τέχνης δεν πιστεύω ότι ισχύει το ίδιο.
–Κ.: Πιστεύω πως η θέση της γυναίκας στον πολιτισμό είναι ακόμη ένα μεγάλο πρόβλημα το οποίο πρέπει να λυθεί και στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Το 2016 μόνο το 13,7% των ζωντανών καλλιτεχνών που εκπροσωπούνται από γκαλερί στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική είναι γυναίκες. Οι καιροί, όμως, άρχισαν να αλλάζουν και βλέπουμε βελτίωση, ή τουλάχιστον ξεκινήσαμε μία συζήτηση γύρω από το θέμα.
Πληροφορίες
Η Πλατφόρμα Visual Space βρίσκεται στην ιστοσελίδα www.visualspc.com
